Census ગૃહમંત્રી અમિત શાહે જાહેરાત કરી, જનગણના બે તબક્કામાં થશે અને દરેક જાતિના આંકડા પણ એકત્રિત કરાશે
Census ગૃહ મંત્રાલયે દેશવ્યાપી વસ્તી ગણતરી અંગે મહત્વપૂર્ણ પગલાં લેતાં ગેઝેટ નોટિફિકેશન જાહેર કર્યું છે. આ સાથે જ ભારત સરકાર આગામી વસ્તી ગણતરી શરૂ કરવા માટે સજ્જ થઈ ગઈ છે. ખાસ વાત એ છે કે, આ વખતની જનગણનામાં માત્ર વસવાટ કરતાં લોકોની સંખ્યા જ નહીં, પરંતુ જાતિગત ગણતરી પણ કરવામાં આવશે.
કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, “આ વખતની જનગણના ખૂબ વિશિષ્ટ રહેશે, જેમાં સમગ્ર દેશમાં બે તબક્કામાં માહિતી એકત્રિત કરવામાં આવશે. સાથે જ દરેક જાતિના આંકડાઓ પણ સર્વેના ભાગ રૂપે લેવામાં આવશે.”
2021ની જનગણના કોવિડ-19ના કારણે થાઈ ન હતી
ભારતમાં દર દસ વર્ષે જનગણના યોજાય છે. છેલ્લી વસ્તી ગણતરી 2011માં થઈ હતી. 2021માં નક્કી કરાયેલ નવી ગણતરી કોરોના મહામારીના કારણે મોકૂફ રાખવામાં આવી હતી. હવે સરકારે ગેઝેટ નોટિફિકેશન દ્વારા વધુ વિલંબ વિના ગણતરીની તૈયારી શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી છે.
કઈ રીતે થશે બે તબક્કાની ગણતરી?
સરકારના જણાવ્યા પ્રમાણે, જનગણનાનું કાર્ય બે તબક્કામાં કરવામાં આવશે:
- પ્રથમ તબક્કામાં ઘરગથ્થું ગણતરી (હાઉસ લિસ્ટિંગ) કરવામાં આવશે. જેમાં ઘરોની સંખ્યા, પાંજરા પ્રકાર, પાણી-વિજળી જેવી આધારીક સુવિધાઓની વિગતો એકત્ર કરવામાં આવશે.
- બીજું તબક્કું વસ્તી ગણતરીનું હશે, જેમાં વ્યક્તિગત વિગતો જેવી કે વય, લિંગ, શિક્ષણ, વ્યવસાય, ભાષા અને હવે વધુમાં વધુ – જાતિગત વિગતો પણ લેવામાં આવશે.
જાતિગત ગણતરી શું બદલશે?
આ પગલાથી અલગ-અલગ સામાજિક સમૂહોની સ્થિતિને વધુ સ્પષ્ટ રીતે ઓળખી શકાય તેવી શક્યતા છે. આથી રાજકીય અને સામાજિક રીતે પણ આ ગણતરી અત્યંત મહત્વની માની શકાય છે. સરકાર આ માહિતીના આધારે વિકાસ નીતિઓને વધુ સ્પષ્ટ અને સમાન બનાવવા પ્રયત્ન કરશે.
આપણું દેશ વસ્તીની દૃષ્ટિએ વિશ્વમાં બીજા ક્રમે છે. આવું જટિલ અને વિશાળ રાષ્ટ્રના ભવિષ્ય માટે દિશા નિર્ધારક બની શકે છે. હવે જોવાનું એ છે કે વિલંબિત જનગણના સાથે નવી જાતિગત ગણતરી ભારતના નીતિ નિર્માણમાં કેવો ફેરફાર લાવે છે.
