Somnath Temple નો ઈતિહાસ અને શિવલિંગનો અદ્ભુત રહસ્ય
Somnath Temple: સોમનાથ મંદિરનું શિવલિંગ હિન્દુઓ દ્વારા અત્યંત પવિત્ર અને પૂજનીય છે. તેને શિવના 12 જ્યોતિર્લિંગોમાંનું પ્રથમ માનવામાં આવે છે અને ઇતિહાસમાં ઘણી વખત ધ્વસ્ત થયા પછી પણ તે આજે પણ તેની શ્રદ્ધા અને વૈભવ સાથે ઉભું છે.
Somnath Temple : ગુજરાતના સૌરાષ્ટ્ર ક્ષેત્રમાં સ્થિત સોમનાથ મંદિર, ભારતના 12 જ્યોતિર્લિંગોમાંનું પ્રથમ જ્યોતિર્લિંગ છે. તેનો ઇતિહાસ ખૂબ જ પ્રાચીન, ભવ્ય અને અનેક વખત વિનાશ અને પુનર્નિર્માણની વાર્તાઓથી ભરેલો છે. સોમનાથ મંદિરના નિર્માણ અંગે ઘણી માન્યતાઓ અને ઐતિહાસિક પુરાવાઓ છે, જે કહે છે કે તે એક વાર નહીં, પરંતુ વિવિધ શાસકો અને દેવતાઓ દ્વારા અનેક વખત બનાવવામાં આવ્યું હતું.
પૌરાણિક કથાઓ પ્રમાણે, સોમનાથ મંદિરની સ્થાપના સ્વયં ચંદ્રદેવ (સોમરાજ) દ્વારા કરવામાં આવી હતી. એક વખત ચંદ્રદેવને રાજા દક્ષ પ્રજાપતિએ શ્રાપ આપ્યો હતો, જેના કારણે તેઓ ક્ષય રોગથી પીડિત થયા હતા. આ શ્રાપમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે ચંદ્રદેવે ભગવાન શિવની તપસ્યા કરી. ભગવાન શિવ પ્રસન્ન થઈને તેમને શ્રાપમાંથી મુક્ત કર્યા.
શ્રાપ મુક્ત થયા પછી, ચંદ્રદેવે ભગવાન શિવથી પ્રાર્થના કરી કે તેઓ આ સ્થળે શિવલિંગ રૂપે વિરાજમાન થાય. ભગવાન શિવે તેમની પ્રાર્થના સ્વીકારી, અને ત્યારથી આ સ્થળને સોમનાથ જ્યોતિર્લિંગ તરીકે ઓળખવામાં આવવા લાગ્યું.
સોમનાથ મંદિર પર ઘણી વખત આક્રમણ થયા અને તેને તોડવામાં આવ્યું, પણ દરેક વખત તેનું પુનઃનિર્માણ કરવામાં આવ્યું. લગભગ 649 ઈસવીમાં બીજી વાર આ મંદિરનું પુનઃનિર્માણ વલ્લભી વંશના મેઈત્રક રાજાઓએ કરાવ્યું હતું. 815 ઈસવીમાં સિંધના મુસ્લિમ સૂબેદાર અલ જૂનૈદ દ્વારા તોડવામાં આવેલા મંદિરનું પુનઃનિર્માણ પ્રતિહારી રાજા નાગભટ્ટે કરાવ્યું હતું.
મહમૂદ ગઝનવી દ્વારા 1025 ઈસવીમાં સોમનાથ મંદિર તોડવામાં આવ્યું અને લૂંટપાટ કરવામાં આવી. ત્યારબાદ ગુજરાતના રાજા ભીમદેવ અને માલ્વાના રાજા ભોજે મંદિરનું પુનર્નિર્માણ કરાવ્યું. આશરે 1169 ઈસવીમાં ચાલુક્ય રાજા કુમારપાલે આ મંદિરનો વધુ ભવ્ય પુનર્નિર્માણ કરાવ્યો હતો. વર્તમાનમાં જે સોમનાથ મંદિર ઉભું છે, તેનું પુનર્નિર્માણ ભારતની સ્વતંત્રતા પછી સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલના પ્રયાસોથી થયું હતું.
1947માં જૂનાગઢના વિલય પછી, તેમણે મંદિરના પુનર્નિર્માણનો સંકલ્પ લીધો. સરદાર પટેલના નિધન બાદ આ કાર્ય કે.એમ. મુંશીના માર્ગદર્શન હેઠળ પૂર્ણ થયું. 1 ડિસેમ્બર 1955ના રોજ ભારતના તત્કાલીન રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદે આ મંદિરને રાષ્ટ્રને સમર્પિત કર્યું હતું.
કેટલાક પ્રાચીન ગ્રંથોમાં જણાવાયું છે કે સોમનાથ મંદિરનો શિવલિંગ પહેલા હવામાં તરતો હતો, એટલે કે તે જમીનને સ્પર્શતો નહોતો. 13મી સદીના લેખક ઝખારિયા અલ કાજીનીએ પોતાની પુસ્તક ‘વંડર્સ ઓફ ક્રિએશન’માં આ વાતનો ઉલ્લેખ કર્યો છે કે મહમૂદ ગઝનવી જ્યારે મંદિરે હુમલો કર્યો ત્યારે તેણે શિવલિંગને જમીન અને છત વચ્ચે હવામાં તરતો જોયો હતો. આ એક રહસ્યમય ઘટના હતી, જેને ગરુત્વાકર્ષણના સિદ્ધાંતથી પરે માનવામાં આવે છે. જોકે, આધુનિક કાળમાં આ માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવો ઉપલબ્ધ નથી.
