Chanakya Niti: આચાર્ય ચાણક્ય અનુસાર, ધન, સ્ત્રી અને સંતાન એ માનવીના જીવનની અનમોલ અને અસાધારણ રીતે જોડાયેલી ત્રિજ્યાઓ છે
Chanakya Niti આચાર્ય ચાણક્ય, જેમણે પોતાના તર્ક, રાજનીતિ અને નૈતિક શિક્ષણ દ્વારા ભારતીય ઇતિહાસમાં અનોખું સ્થાન મેળવ્યું છે, તેમણે “ચાણક્ય નીતિ”માં એવી કેટલીક જીવંત વાતો કહી છે કે જે આજે પણ જીવનને સમજવા માટે માર્ગદર્શક બની શકે છે. ખાસ કરીને તેઓ કહે છે કે માનવજીવનમાં કેટલીક વસ્તુઓ એવી હોય છે જે માટે વ્યક્તિ પોતાના જીવ કરતાં પણ વધુ લગાવ ધરાવે છે – અને તે છે: ધન, સ્ત્રી અને સંતાન.
ચાલો જાણીએ આ ત્રણેયની વિશિષ્ટતા શું છે અને કેમ તે જીવનનાં અટૂટ અંગ છે:
1. ધન – આત્મસન્માન અને સ્વતંત્રતાનું પ્રતીક
પૈસા ફક્ત જીવનના ભૌતિક સુખ માટે નહિ, પરંતુ સામાજિક પ્રતિષ્ઠા અને વ્યક્તિગત આત્મસન્માન માટે પણ અત્યંત અગત્યનું સાધન છે. ચાણક્ય કહે છે કે જે વ્યક્તિ પાસે પૂરતી સંપત્તિ હોય છે તેને સમાજમાં અલગ દરજ્જો મળતો હોય છે. ઘણી વખત માણસ પોતાની સંપત્તિને બચાવવા માટે પોતાનું જીવ જોખમમાં મૂકી દે છે – આથી ધનને જીવનથી વધુ પ્રિય ગણાયું છે.
2. સ્ત્રી – જીવનસાથી, શક્તિ અને સહયોગી
ચાણક્ય નીતિ અનુસાર, સ્ત્રી એક એવી સજીવ શક્તિ છે જે જીવનમાં સંતુલન, પ્રેમ અને સમર્પણ લાવે છે. યોગ્ય જીવનસાથીનું સાથ માણસના જીવનને પૂર્ણ બનાવે છે. પત્ની કે પ્રેમિકા પ્રત્યેનો લાગણીસભર સંબંધ એટલો ઊંડો હોય છે કે વ્યક્તિ તેની સલામતી માટે કંઈ પણ કરવા તૈયાર હોય છે. પ્રેમાળ સંબંધોમાં, સ્ત્રી ન માત્ર સાથીદારી, પરંતુ પ્રેરણાસ્ત્રોત પણ બની જાય છે.
3. સંતાન – ભવિષ્ય અને વારસાનું સ્વરૂપ
બાળકોના સ્વરૂપમાં વ્યક્તિ પોતાનું અસ્તિત્વ આગળ વધે છે. માતા-પિતા માટે સંતાનના હાસ્ય અને ભવિષ્ય કરતાં મોટું કોઈ સાધન નથી. ચાણક્યના મતે, માતા-પિતા પોતાના બાળકો માટે દરેક ત્યાગ અને સંઘર્ષ માટે તૈયાર હોય છે – ત્યારે જીવન કરતાં પણ વધુ મૂલ્યવાન લગાવ સંતાન માટે હોય છે.
નિષ્કર્ષ: સંતુલન અને સમજદારી – જીવનને સમૃદ્ધ બનાવે છે
આ ત્રણેય સંબંધો વ્યક્તિના જીવનના આધારસ્તંભ છે. ચાણક્યની દ્રષ્ટિ આજે પણ એટલી જ લાગુ પડે છે, જ્યાં ધન જીવનને આરામદાયક બનાવે છે, સ્ત્રી જીવનસાથી બનીને સહારો આપે છે અને સંતાન જીવનના અસ્તિત્વને આગળ વધારવાનું સાધન બને છે.
સાચું શાણપણ એ છે કે આપણે આ ત્રણેય ક્ષેત્રોમાં સંતુલન જાળવીએ, તેમનું મહત્વ સમજીએ અને તેઓને યોગ્ય સ્થાન આપીએ – કારણ કે જીવનની સંપૂર્ણતા માટે આ ત્રયી અનિવાર્ય છે.
