MSU Sanskrit College: સર સયાજીરાવ ગાયકવાડની દ્રષ્ટિમાંથી ઊભેલું ઉત્કૃષ્ટ શૈક્ષણિક કેન્દ્ર
MSU Sanskrit College: MSU Sanskrit College એ મહારાજા સયાજીરાવ યુનિવર્સિટીની એક આગવી ઓળખ ધરાવતી શાખા છે, જેને 1915માં સર સયાજીરાવ ગાયકવાડ તૃતીયે સ્થાપી હતી. તે સમયના યોગમાં જ્યારે આખા દેશમાં શિક્ષણના વિકાસની લહેર ચાલી રહી હતી, ત્યારે તેમણે ભારતીય સંસ્કૃતિના મૂળ તત્વોને સાચવીને નવી પેઢીને વારસાગત જ્ઞાન આપવાનું નક્કી કર્યું…. . મહાવિદ્યાલયની શરૂઆત વડોદરાના માંડવી વિસ્તારમાં થઈ હતી અને 1989માં તેને નવી જગ્યાએ સ્થળાંતર કરવામાં આવ્યું હતું.
વૈદિક ગ્રંથો અને ગુરુ-શિષ્ય પરંપરાનું સંરક્ષણ
આ સંસ્થાનું મુખ્ય લક્ષ્ય ભારતીય સંસ્કૃતિના મૂળભૂત તત્વો – વેદ, પુરાણો, ઉપનિષદો અને કર્મકાંડ – નું જતન અને અધ્યયન છે. અહીં ગુરુ-શિષ્ય પરંપરા મુજબ શિક્ષણ આપવામાં આવે છે, જે આજના ટેક્નોલોજી યુગમાં પણ વૈદિક જ્ઞાનને જીવંત રાખે છે. આ પદ્ધતિ ભારતીય શૈક્ષણિક ઐતિહાસિકતા માટે અમૂલ્ય છે.
દુર્લભ ગ્રંથોના ખજાના સાથેનું તીર્થ
MSU Sanskrit College પાસે પોતાનું એક વિશાળ પુસ્તકાલય છે, જ્યાં વિશેષ કરીને દુર્લભ વેદિક ગ્રંથો, પૌરાણિક સાહિત્ય અને વૈદિક શાસ્ત્રોનું વિશાળ સંગ્રહ છે. વિદ્યાર્થીઓ અને સંશોધકો માટે આ લાઈબ્રેરી જ્ઞાનનું અધ્યાત્મિક તીર્થસ્થાન બની ગઈ છે. અહીંના કેટલાક ગ્રંથો તો હવે ક્યારના છાપેલા પણ નથી, પરંતુ આજે પણ અભ્યાસ માટે અહીં હાજર છે.
વિવિધ શાસ્ત્રોમાં અભ્યાસ અને સંશોધન
ડૉ. સુરેશ પટેલ જણાવે છે કે અહીં ધર્મ શાસ્ત્ર, વેદાંત શાસ્ત્ર, વ્યાકરણ, સાહિત્ય, જ્યોતિષ અને વાસ્તુ શાસ્ત્ર જેવા અનેક વિષયોનું શિક્ષણ આપવામાં આવે છે. અહીં શિક્ષણ માત્ર પાઠ્યપુસ્તક પૂરતું નથી, પરંતુ તેમાં આધ્યાત્મિક ઊંડાણ અને શિષ્ટ જીવનશૈલી પણ શામેલ છે. આ અભ્યાસ યુવા પેઢીને સંસ્કૃતિના મૂળ સાથે જોડે છે.
અભ્યાસક્રમો: UG થી ડિપ્લોમા સુધીના વિકલ્પો
MSU Sanskrit College માં આજે UG (અંડરગ્રેજ્યુએટ), PG (પોસ્ટગ્રેજ્યુએટ) અને ડિપ્લોમા સ્તરના અભ્યાસક્રમો ઉપલબ્ધ છે. પહેલાં અહીં 500થી વધુ વિદ્યાર્થીઓ પ્રવેશ લેતા હતા, પરંતુ હાલ આશરે 150થી 200 વિદ્યાર્થીઓ દર વર્ષે પ્રવેશ કરે છે. આજના યુગમાં પણ આ અભ્યાસક્રમો વિદ્યાર્થીઓને વિચારશક્તિ, સંસ્કાર અને સંસ્કૃતિના મૂળભૂત જ્ઞાન તરફ દોરી જાય છે.
આજના યુગમાં પણ વેદિક જ્ઞાનનું મહત્વ
જગદગુરુ શંકરાચાર્યના નિવેદન પ્રમાણે, “આધુનિક યુગમાં પણ વેદોનું જ્ઞાન એટલું જ મહત્વપૂર્ણ છે જેટલું કે ભૌતિક વિજ્ઞાનનું.” MSUના સંસ્કૃત મહાવિદ્યાલયમાં આજે પણ શિષ્યોને એ જ જુસ્સા અને શ્રદ્ધા સાથે વેદોનું જ્ઞાન આપવામાં આવે છે જેમ અગાઉના યુગોમાં થતું હતું.
સંસ્કૃતિના વારસાને જીવંત રાખતું અનોખું કેન્દ્ર
સરસ રીતે કહીએ તો MSU Sanskrit College માત્ર એક શૈક્ષણિક સંસ્થા નથી, પણ તે ભારતની સંસ્કૃતિ અને જ્ઞાનપરંપરાનું જીવંત ચિહ્ન છે. અહીં થતું કાર્ય ભારતીય સાંસ્કૃતિક પીઠકથાને આજે પણ આત્મીય રીતે જીવંત રાખે છે.