RO water health risks: RO એટલે શું અને તે કેમ બને છે સ્વચ્છ પાણી માટે પસંદગી?
RO water health risks: RO એટલે રિવર્સ ઓસ્મોસિસ—a filtering process જે પાણીને દબાણ હેઠળ એક અર્ધપારગમ્ય મેમ્બ્રેનથી પસાર કરે છે. આ પ્રોસેસથી પાણીમાં રહેલા બેક્ટેરિયા, વાયરસ, સીસું, આર્સેનિક અને અન્ય હાનિકારક ઘટકો દૂર થાય છે. ભારત જેવી જગ્યાએ જ્યાં ભૂગર્ભજળ દૂષિત હોય છે, ત્યાં RO પાણી સલામતી માટે મહત્વપૂર્ણ ગણાય છે.
RO પાણી કેવી રીતે કરે છે શરીર માટે જોખમ ઊભું?
જ્યાં આરઓ પાણીથી રોગજનક સૂક્ષ્મજંતુઓ દૂર થાય છે, ત્યાં બીજી બાજુ તે પાણીમાંથી મહત્વના ખનિજો પણ દૂર કરે છે. RO ફિલ્ટરિંગ પ્રોસેસ પાણીમાંથી કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ, પોટેશિયમ અને સોડિયમ જેવા ખનિજોના 90% થી વધુ ભાગને દૂર કરી નાખે છે. WHO અનુસાર, પીવાનું પાણી TDS 100 mg/L કરતાં ઓછી ન હોવું જોઈએ, જ્યારે આરઓ પાણીનો TDS ઘણી વખત 50 mg/L કરતાં પણ ઓછો રહે છે.
સતત RO પાણી પીવાથી થઈ શકે છે કયા રોગો?
1. ખનિજની ઉણપનું જોખમ
RO પાણી નિયમિત રીતે પીવાથી શરીરમાં કેલ્શિયમ અને મેગ્નેશિયમની ઉણપ થઈ શકે છે. આ ખનિજ હાડકાંના ઘનતા, હૃદયની ગતિશીલતા અને નસોની કાર્યક્ષમતા માટે જરૂરી છે.
2. હૃદય રોગની શક્યતા વધે છે
મેગ્નેશિયમની ઉણપ હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને અનિયમિત ધબકારા જેવા હૃદય સંબંધિત રોગોને જનમ આપી શકે છે. વધુ સમય સુધી ઓછા TDSવાળું પાણી પીવાથી હૃદય રોગનું જોખમ વધે છે.
3. હાડકાં નબળા પડે છે
ખાસ કરીને બાળકો અને વૃદ્ધો માટે RO પાણી ખતરનાક સાબિત થઈ શકે છે. એક અભ્યાસ અનુસાર, બાળકોમાં હાડકાંના ફ્રેક્ચર થવાનો દર RO પાણી પીવાથી વધુ જોવા મળ્યો છે. સગર્ભા સ્ત્રીઓમાં આ ઊણપ અકાળે ડિલિવરીનું કારણ પણ બની શકે છે.
4. પાચનતંત્ર પર અસર
RO પાણી થોડું એસિડિક (pH 6.0-6.5) સ્વરૂપ ધરાવે છે, જેના કારણે કેટલાક લોકોને એસિડ રિફ્લક્સ અથવા પેટની આંદોલન સમસ્યા થાય છે. પાચનક્રિયા પર નકારાત્મક અસર થતી હોય છે.
શું RO પાણીના કોઈ ફાયદા નથી?
અવશ્ય છે. RO ટેકનોલોજી પાણીમાંથી તેવા ધાતુઓને દૂર કરે છે જે લાંબા ગાળે ઘાતક બની શકે—જેમ કે આર્સેનિક અને સીસું. RO પાણીનો સ્વાદ પણ વધુ સારું લાગે છે અને તેનો ઉપયોગ ઝાડા, ટાઇફોઇડ અને કોલેરા જેવા રોગોથી બચાવે છે.
શું કરવું જોઈએ?
RO પાણીમાં TDS સ્તર 100 mg/L કરતા ઓછું હોય તો રીમિનરલાઇઝર યુનિટ લગાવવો.
દર 6 મહિને RO ફિલ્ટર બદલો અને પાણીનું ટેસ્ટિંગ કરાવો.
સંભવ હોય તો માત્ર જરૂરી સમયે RO પાણી વાપરો, બધા જ કામ માટે નહીં.
RO પાણી પીવાથી તાત્કાલિક તો આરોગ્યના જોખમો ટળે છે, પણ લાંબા ગાળે આરોગ્ય માટે જોખમ ઊભું થાય છે. તેથી ખોરાક અને પાણી બંનેમાંથી પૂરતા ખનિજ મેળવવા પર ધ્યાન આપવું જરૂરી છે.