Citronella farming: હર્બલ ઉત્પાદનોની વધતી માંગ વચ્ચે વૈજ્ઞાનિકોની સલાહ
Citronella farming: આજના સમયગાળામાં કુદરતી અને હર્બલ ઉત્પાદનો માટે વૈશ્વિક સ્તરે માંગ વધી રહી છે. એટલે જ કૃષિ વૈજ્ઞાનિકો ખેડૂતોને પરંપરાગત પાકોની સાથે ઔષધીય અને સુગંધિત છોડના ઉછેર તરફ વળવાની ભલામણ કરે છે. આવા વિકલ્પો ખેડૂતોને નફાકારક અને ટકાઉ આવક આપી શકે છે.
સિટ્રોનેલા: એક છોડ, પાંચ વર્ષ સુધી લણણી
Citronella farming એ એવું ઉદ્યોગમુલક વાવેતર છે જેમાં એકવાર વાવ્યા પછી સતત પાંચ વર્ષ સુધી લણણી કરી શકાય છે. ખાસ કરીને “જાવા સિટ્રોનેલા”માંથી મળતું તેલ મચ્છર નાશક, સુગંધિત પ્રસાધનો, રૂમ ફ્રેશનર, સેનિટાઇઝર જેવી અનેક ચીજોમાં વપરાય છે. બજારમાં તેની કિંમત લગભગ ₹1400 પ્રતિ લિટર સુધી પહોંચી શકે છે.
કેવી જમીન અને જાતો સૌથી શ્રેષ્ઠ?
જમીન: રેતાળ લોમ કે લોમી જમીન સૌથી યોગ્ય.
pH સ્તર: 6 થી 7.5 શ્રેષ્ઠ (5.5-8.5 સુધી ચાલે).
જાતો:
CIMAP C-5 (1.2% તેલ ઉત્પન્ન)
C-2 (0.9%)
BIO-13 (0.8%-0.9%)
કેવી રીતે કરશો સિટ્રોનેલાની ખેતી?
તૈયારી: 2-3 ઊંડી ખેડ કરવા, 20-25 ટન સડેલું ઓર્ગેનિક ખાતર નાખવું.
રસાયણિક ખાતર: પ્રતિ હેક્ટર 160 કિ.ગ્રા નાઇટ્રોજન, 50 ફોસ્ફરસ, 50 પોટાશ.
વાવણી સમય: ફેબ્રુઆરી-માર્ચ કે જુલાઈ-ઓગસ્ટ શ્રેષ્ઠ.
વિધી: 60×45 સે.મી.ના અંતરે “સ્લિપ્સ” લગાવો.
સિંચાઈ: ઉનાળે 10-15 દિવસે, શિયાળે 20-30 દિવસે. ચોમાસે જરૂર પડ્યા સિવાય સિંચાઈ નહીં.
ઉત્પાદન અને નફો: ઓછા ખર્ચે વધુ આવક
Citronella farming દ્વારા પાંદડામાંથી “સ્ટીમ ડિસ્ટિલેશન” પદ્ધતિથી તેલ કાઢવામાં આવે છે. એક વર્ષે સરેરાશ ચાર લણણી થઈ શકે છે, અને પ્રતિ હેક્ટર 150-250 કિ.ગ્રા તેલ ઉત્પન્ન થાય છે.
પ્રથમ વર્ષ નફો: ₹1 લાખ સુધી
બીજુંથી પાંચમું વર્ષ: ₹2 લાખ કે તેથી વધુ
ટકાઉ ખેતી માટે સિટ્રોનેલાનું મહત્વ
એકવાર વાવ્યા પછી સતત પાંચ વર્ષ સુધી ઉત્પાદન.
ઓછું રોગજંતુ ઉપદ્રવ, ઓછું ખર્ચ.
સતત બજાર માંગના કારણે વેચાણની કોઈ મુશ્કેલી નહીં.
આ ખેતી ખાસ કરીને એવા ખેડૂતો માટે શ્રેષ્ઠ છે જે પરંપરાગત પાકોથી ઊંઘતી આવકથી દૂર જઈને ટકાઉ અને ભવિષ્યનિષ્ઠ નફાકારક વિકલ્પ શોધી રહ્યા હોય. Citronella farming એ એક સાચું ઓર્ગેનિક ઈન્કમ મોડેલ બની શકે છે.
