આધાર કાર્ડને હવે 12મો દસ્તાવેજ માનવામાં આવશે: સુપ્રીમ કોર્ટનો બિહારના લાખો મતદારો માટે મહત્વનો ચુકાદો
બિહારના લાખો નાગરિકો માટે સુપ્રીમ કોર્ટનો તાજેતરનો ચુકાદો મોટી રાહત લઈને આવ્યો છે. જયારે રાજ્યના ઘણા મતદારો પાસે મતદાર ઓળખપત્ર કે નાગરિકતા સાબિત કરવા માટે જરૂરી દસ્તાવેજો ન હતાં, ત્યારે હવે આધાર કાર્ડને 12મો અધિકૃત દસ્તાવેજ તરીકે માન્યતા આપવામાં આવી છે. સુપ્રીમ કોર્ટના આ નિર્ણયથી વિશાળ સંખ્યામાં લોકોના મતાધિકારના રક્ષણની દિશામાં એક મોટું પગલું ભરાયું છે.
શું છે મામલો?
Bihar Special Summary Revision (SIR) હેઠળ ચૂંટણી પંચે રાજ્યના નાગરિકોને મતદાર યાદીમાં નામ નોંધાવવા માટે નાગરિકતા પુરાવા રજૂ કરવા કહ્યું હતું. આ માટે 11 અધિકૃત દસ્તાવેજોની સૂચિ આપવામાં આવી હતી. જોકે, ઘણા નાગરિકો પાસે આ દસ્તાવેજો ન હોવાથી તેઓ નામ નોંધાવી શકતા ન હતા.
આ બાબતને લઈને વિરોધ થયા અને અંતે મામલો સુપ્રીમ કોર્ટ સુધી પહોંચ્યો. અરજીકર્તાઓએ દલીલ કરી કે આધાર કાર્ડ મોટાભાગના ભારતીયો માટે સૌથી સામાન્ય અને ઉપલબ્ધ ઓળખદસ્તાવેજ છે, અને તેને ન થતું માન્ય કરવું અસંવેદનશીલ નિર્ણય ગણાય.
સુપ્રીમ કોર્ટનો મહત્વનો ચુકાદો
સુપ્રીમ કોર્ટે આ મામલે મોટો ચુકાદો આપતા જણાવ્યું કે:
- આધાર કાર્ડને હવે 12મો દસ્તાવેજ તરીકે ગણવામાં આવશે.
- ચૂંટણી અધિકારીઓએ આધારને માન્ય દસ્તાવેજ તરીકે સ્વીકારવો પડશે.
- પરંતુ, આધાર કાર્ડને નાગરિકતાના પુરાવા તરીકે સ્વીકારવામાં નહિ આવે.
- અધિકારીઓ પાસે હજુ પણ આધાર કાર્ડની પ્રામાણિકતા અને અસલીતા ચકાસવાનો અધિકાર રહેશે.
આ નિર્ણયથી સ્પષ્ટ થાય છે કે મતદાર યાદીમાં નામ દાખલ કરવા માટે આધાર કાર્ડ ઉપયોગી બની શકે છે, પણ તે એકમાત્ર નાગરિકતાના આધારે માન્ય દસ્તાવેજ નહિ ગણાય.
Bihar SIR: Supreme Court directs that the Aadhaar card must be treated as the 12th document for the purpose of identity to include voters in the Bihar SIR exercise.
Supreme Court, however, says it is clarified that authorities shall be entitled to verify the authenticity and… pic.twitter.com/mT4m1zQ7Jr
— ANI (@ANI) September 8, 2025
નાગરિકોને શું થશે લાભ?
આ નિર્ણયથી ખાસ કરીને એવા લોકો માટે રાહત થશે:
- જેમણે અન્ય દસ્તાવેજો જેવી કે જન્મ પ્રમાણપત્ર, ઉંચતર શિક્ષણના પ્રમાણપત્રો, ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ વગેરે મેળવી શક્યા નથી.
- ગામડી વિસ્તારના લોકો કે શ્રમિક વર્ગના નાગરિકો, જેમને દસ્તાવેજોની ઉપલબ્ધતા ઓછી હોય છે.
- અત્યાર સુધી મતદાર યાદીમાંથી બહાર રહી ગયેલા એવા નાગરિકો, જે હવે મતદાન કરવા લાયક બનશે.
બિહાર માટે આ નિર્ણય માત્ર રાજકીય દ્રષ્ટિએ નહિ, પણ સમાજીક ન્યાયની દૃષ્ટિએ પણ મહત્વનો છે.
નિષ્કર્ષ
આ ચુકાદો જાહેર કરી સુપ્રીમ કોર્ટે ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં વધુ સમાવિષ્ટતા અને સુવિધા લાવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. જો કે, નાગરિકતાના મુદ્દે ચોકસાઈ જાળવવા માટે પણ કોર્ટએ સાવચેતી રાખી છે. હવે બિહારના લાખો નાગરિકો, જેઓ અગાઉ દસ્તાવેજોની અછતના કારણે મતદાર યાદીમાં નામ નોંધાવી શકતા ન હતા, તેમને આ નિયમના આધારે સરળતાથી નોંધણી કરવાનો મોકો મળશે.
