Animal husbandry tips : પશુપાલકો માટે અગત્યની ચેતવણી: માખી અને મચ્છરથી તમારા પ્રાણીઓનો જીવ જોખમમાં પડી શકે છે! ઘરેલું ઉપાયથી બચાવ શક્ય છે
Animal husbandry tips : અમરેલી સહિત ગુજરાતના અનેક ગામડાઓમાં પશુપાલન હવે માત્ર પૂરક વ્યવસાય ન રહ્યો, પણ ખેડૂતો માટે આવકનો મોટો સ્ત્રોત બની ચૂક્યો છે. દૂધ ઉત્પાદન અને પશુસેવાઓમાંથી લાખોની કમાણી કરી શકાય છે, પરંતુ સાથે માંડી છે એક મોટી જવાબદારી – પશુઓનું આરોગ્ય અને સુરક્ષા.
ચોમાસાની ઋતુમાં જીવાતોનો ત્રાસ વધારે
ચોમાસા દરમિયાન ભેજભર્યું વાતાવરણ માખી અને મચ્છર જેવી જીવાતોના પ્રજનન માટે અનુકૂળ બની જાય છે. મહુવાના પશુચિકિત્સક ડૉ. કનુભાઈ બલદાણીયા જણાવે છે કે, આવા જીવાતો ઘણા પ્રકારના ચેપી રોગો ફેલાવે છે, જે પ્રાણીઓ માટે જીવલેણ સાબિત થઈ શકે છે.
માટીના ઘરો જીવાતોને આમંત્રણ આપે છે
ડૉ. બલદાણીયા અનુસાર, માટીથી બનેલા ઘરોમાં જોવા મળતી તિરાડો ‘લેડીબગ’ જેવા જીવજંતુઓના ઇંડાં મૂકવા માટે અનુકૂળ સ્થાન છે. અહીથી નીકળતી ઇયળો ધીમે ધીમે પશુના શરીરમાં પ્રવેશી શકે છે અને ‘બેબેસિયોસીસ’ તથા ‘એનાપ્લાઝ્મોસીસ’ જેવા ઘાતક રોગો ફેલાવે છે. જો યોગ્ય સમયે સારવાર ન મળે તો પ્રાણીઓના મૃત્યુનો પણ ભય રહે છે.
આ રીતે બચાવી શકો છો તમારા પશુઓનું આરોગ્ય
1. નિયમિત જંતુનાશક છંટકાવ
પશુશાળાની આસપાસના વિસ્તારો અને પશુઓ રહે છે તે જગ્યાએ સમયાંતરે જંતુનાશક દવાનો છંટકાવ કરો. દર વખતે એક જ દવા ઉપયોગ ન કરતા, અન્ય વિકલ્પો અજમાવતા રહો જેથી જીવાતો પ્રતિરોધક ન બને.
2. લીમડાનું તેલ – કુદરતી બચાવનું શસ્ત્ર
લીમડાના તેલથી પશુના શરીર પર નિયમિત માલિશ કરવાથી માખીઓ દૂર રહે છે. આ ઉપાય ખૂબ સસ્તો અને રાસાયણિક વિના હોય આથી હાનિકારક પણ નથી. એના કારણે ચેપ ફેલાવનાર જીવાતો નજીક આવતી નથી.
3. નવું પશુ લાવતી વખતે ખાસ સાવચેતી
જ્યારે બહારથી નવું પશુ લાવશો ત્યારે તેનાં વાળ અને ત્વચાની સફાઈ જરૂરી છે. ધોળાવા અને જીવાતોના ઇલાજથી અન્ય પશુઓમાં રોગ ન ફેલાય એ પણ નિશ્ચિત કરો.
4. માટીથી બનેલા ઘરોની મરામત
જો તમારું પશુ આશ્રય માટીનું હોય, તો તેની તિરાડો બંધ કરાવવી મહત્વપૂર્ણ છે. દિવાલો અને જમીન પર પણ જીવાતનાશક છટકાવ કરવો જોઈએ જેથી જીવાતો પેદા ન થાય. સમયાંતરે માટીની સપાટી બદલવી પણ લાભદાયી છે.
અંતિમ સૂચન: સ્વચ્છતા જ છે સાચી રક્ષણ કવચ
પશુપાલનમાં ફાયદો તો છે, પણ ખ્યાલ રાખવામાં ચૂકીથી મોટા નુકસાનની શક્યતા રહે છે. જીવાતોનું સમયસર નિયંત્રણ અને ઘરેલું ઉપાયોના ઉપયોગથી તમે તમારા પશુઓને રોગમુક્ત અને સ્વસ્થ રાખી શકો છો.
