Animal Insurance scheme: પશુ વીમા યોજના: આપત્તિમાં પશુ મૃત્યુ પામે તો કેટલી સહાય મળે છે?
Animal Insurance scheme: જમ્મુ-કાશ્મીરના રાજૌરી જિલ્લામાં વીજળી પડવાથી 100 થી વધુ ઘેટાં અને બકરાંના મોત થયા પછી, પશુપાલકો સરકાર પાસેથી વળતર માંગતા થયા છે. આવી પરિસ્થિતિમાં પ્રશ્ન ઉભો થાય છે કે શું ભારતમાં પશુપાલકો માટે આવા નુકસાનની ચુકવણી માટે કોઈ વીમા યોજના ઉપલબ્ધ છે કે કેમ. આજના સમયમાં પશુપાલકો માટે પશુ વીમો જરૂરી બન્યો છે, કારણ કે પાક વીમા હેઠળ પશુઓ માટે કોઈ લાભ મળતો નથી.
પશુ વીમા યોજના શું છે?
ભારતમાં સરકારે અને કેટલાક ખાનગી વીમા પ્રદાતાઓએ મળીને પશુપાલકો માટે ખાસ વીમા યોજનાઓ શરૂ કરી છે. આ યોજનાઓ અંતર્ગત, પશુઓના મૃત્યુ, બીમારી, ચોરી અથવા કુદરતી આફતથી થતા નુકસાન માટે નાણાકીય સહાય મળે છે. આ પ્રકારની યોજનાને પશુ વીમા યોજના કહેવામાં આવે છે.
પશુ વીમો કેવી રીતે લઈ શકાય?
સરકારી યોજના હેઠળ
કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો પશુપાલકોને સબસિડી સાથે વીમા સુવિધા આપે છે. આ માટે ખેડૂતોએ નજીકના પશુચિકિત્સા કેન્દ્ર અથવા કૃષિ વિભાગની કચેરીમાં અરજી કરવી પડે છે. અરજી માટે જરૂરી દસ્તાવેજોમાં પશુનો ફોટો, ટેગ નંબર અને આરોગ્ય પ્રમાણપત્ર આવશ્યક છે. વીમા કંપનીઓ જેમ કે રાષ્ટ્રીય વીમા, યુનાઇટેડ ઇન્ડિયા વીમા વગેરે પાસેથી આ સેવા મળી શકે છે.
પશુપાલક પ્રીમિયમનો એક ભાગ ચૂકવે છે અને બાકીની રકમ સરકાર સબસિડી રૂપે આપે છે.
ખાનગી વીમા કંપનીઓ
ખાનગી વીમા કંપનીઓ પણ દૂધાળુ પ્રાણીઓ, ઘેટાં, બકરા, ડુક્કર વગેરે માટે અલગ-અલગ વીમા યોજનાઓ પ્રદાન કરે છે. અહીં પણ પ્રીમિયમ ચૂકવીને વીમો લેવામાં આવે છે.
શું આવરી લેવામાં આવે છે?
કોઈપણ રોગ અથવા અકસ્માતના કારણે પશુનું મૃત્યુ
પશુની ચોરી થઈ જવું
કુદરતી આફતથી નુકસાન
વીમા સમયગાળો અને પ્રીમિયમ
વીમા સમયગાળો સામાન્ય રીતે 1 થી 3 વર્ષ સુધીનો હોય છે. પ્રીમિયમ સામાન્ય રીતે પશુની કિંમતના 2% થી 5% વચ્ચે હોય છે. સરકારી યોજનાઓ હેઠળ આ પ્રીમિયમ પર સબસિડી પણ આપવામાં આવે છે, જેથી પશુપાલકો માટે ખર્ચ ઘટાડો થાય.
આવી રીતે પશુપાલકો પોતાની સંપત્તિની સુરક્ષા કરી શકે છે અને કુદરતી આફત કે અન્ય નુકસાનો સામે આર્થિક સહાય મેળવી શકે છે.
