Animals Health Tips: ઉનાળામાં પશુઓની દેખભાળ કેવી રીતે કરવી? ડૉક્ટરની સલાહ પ્રમાણે કરો આ જરૂરી પગલાં
Animals Health Tips: પશુઓ માટે ઉનાળાની તીવ્ર ગરમી ખતરનાક બની શકે છે. જો યોગ્ય રીતે ધ્યાન ન અપાય તો તે બિમારીનું કારણ બની શકે છે. ડૉ. વેદપ્રકાશના જણાવ્યા અનુસાર, ઉનાળામાં પશુઓને ઠંડું પાણી, છાંયડો અને પૌષ્ટિક આહાર આપવો ખૂબ જરૂરી છે. જો પશુ બિમાર લાગે તો સરકારની હેલ્પલાઇન 1962 પર ફોન કરી તાત્કાલિક સારવાર મેળવવી જોઈએ.
ઉનાળામાં પશુઓ કેમ બીમાર પડે છે?
ભારે ગરમીના કારણે પશુઓમાં પાણીની ઉણપ, થાક, તણાવ અને હીટ સ્ટ્રોક જેવી તકલીફો જોવા મળે છે. ગાય-ભેંસ જેવી દૂધ આપતી પાળતુ જાનવરોમાં આ અસર વધુ જોવા મળે છે. તેમનું દૂધ ઉત્પાદન ઘટી શકે છે અને તેઓ નિરાશ દેખાવા લાગે છે. એટલે પશુપાલકો માટે જરૂરી છે કે ઉનાળામાં ખાસ કાળજી લેવાય.
ઠંડું પાણી – જીવન રેખા
પશુઓને દિવસમાં ઓછામાં ઓછી બે-ત્રણ વાર ઠંડું અને શુદ્ધ પાણી પીવડાવવું જોઈએ. પાણીમાં થોડી મીઠી અથવા ગોળ ઉમેરવાથી ઉર્જા જળવાઈ રહે છે અને ડિહાઇડ્રેશનથી બચી શકાય છે. પાણી પીવડાવવાના વાસણોની નિયમિત રીતે સફાઈ કરવી પણ જરૂરી છે.
છાંયો અને ઠંડકનું મહત્ત્વ
પશુઓ માટે ઠંડકયુક્ત આસપાસનું વાતાવરણ બનાવવું અનિવાર્ય છે. ટીનના શેડ હોય તો તેની છત પર ભીની માટી, પાંખી પરાળ કે ભીની બોરી મૂકી શકાય છે. તે શેડને ઠંડુ રાખવામાં મદદરૂપ બને છે. શેડમાં પંખો અથવા હવાફેર માટે ઠીક વ્યવસ્થા હોય તો વધુ સારું.
ચરવા માટે યોગ્ય સમય પસંદ કરો
ડૉ. વેદપ્રકાશનું કહેવું છે કે બપોરના ઘાટા તાપમાં પશુઓને ચરાવવા ન લઈ જવાં જોઈએ. તેના બદલે સવારમાં વહેલા અથવા સાંજના સમયે ચરાવવા લઈ જાવ. ચરાઈ પછી ગોળ અને અજમો આપવાથી તેમનું પાચન સુધરે છે અને શરીર તંદુરસ્ત રહે છે.
પૌષ્ટિક ખોરાક આપે તાકાત
પશુઓના રોજિંદા આહારમાં લીલું ઘાસ, જુવાર, મકાઈ, ખાણ અને ખોળ જેવી પૌષ્ટિક વસ્તુઓ હોવી જોઈએ. આ ખોરાક તેમને ઉર્જાવાન અને તંદુરસ્ત રાખે છે. ઉનાળાની ઋતુમાં ખાવાપીવામાં થોડી પણ ગફલત જોખમકારક બની શકે છે.
શાંતિપૂર્ણ વાતાવરણ પણ જરૂરી
પશુઓના સ્વાસ્થ્ય પર તેમના આસપાસના વાતાવરણની પણ ખાસ અસર પડે છે. શાંતિપૂર્ણ અને ગભરાટમુક્ત વાતાવરણમાં પશુઓ વધારે આરામદાયક રહે છે. ભારે અવાજ, ભીડભાડ અને અશુદ્ધતા તેમને તણાવ આપે છે. તેઓ શાંત વાતાવરણમાં વધુ આરામથી રહે છે અને વધુ સ્વસ્થ રહે છે.
તાત્કાલિક સારવાર માટે સરકારની સેવા
જો પશુમાં કોઈ પણ અસામાન્ય લક્ષણો જેવી કે તાવ, ભૂખ ન લાગવી, દૂધ ઓછું થવું અથવા અવળા વર્તન જોવા મળે તો તરત ડૉક્ટરની મદદ લેવી જોઈએ. સરકાર દ્વારા શરૂ કરાયેલ 1962 હેલ્પલાઇન પર ફોન કરીને માત્ર ₹5માં ડૉક્ટરને ઘરે બોલાવી શકાય છે. સમયસર સારવારથી અનેક મોટી બીમારીઓને અટકાવી શકાય છે.
