Ashwagandha farming by women: ખેડૂત મહિલાઓએ બદલી ખેતીની દિશા
Ashwagandha farming by women: મધ્યપ્રદેશના ખંડવા જિલ્લામાં મહિલાઓએ પરંપરાગત પાકોને પાછળ છોડીને હવે ઔષધીય પાકો તરફ રુચિ બતાવી છે. ખાસ કરીને અશ્વગંધા (Ashwagandha) જેવી ઔષધીય વનસ્પતિની ખેતી તેમના માટે આવકનું મોટું સાધન બની છે.
પરંપરાગત ખેતીમાંથી નિકળી, ઔષધીય ખેતી તરફ મોટો વળાંક
ખંડવાના ખાલવા બ્લોકમાં રહેતી અનેક આદિવાસી મહિલાઓ — જેમ કે કલા બામને, પુષ્પા કોગે, અનિતા દીદી, મંજુ દીદી વગેરે — હવે ઘઉં, તુવેર જેવી પાકોને બદલે અશ્વગંધા જેવા ઔષધીય પાક ઉગાડી રહી છે. કૃષિ વિજ્ઞાન કેન્દ્ર અને નમામી આજીવિકા મિશનની તાલીમથી તેમને નવી દિશા મળી છે.
પહેલા માત્ર રોજગારી, હવે છે લાખોની આવક
આ મહિલાઓએ જણાવ્યુ કે પરંપરાગત ખેતીથી માત્ર ગુજરાન ચલાવાતું હતું, પરંતુ અશ્વગંધાની ખેતી શરૂ કર્યા બાદ હવે એક એકરમાંથી જ લાખોની આવક થઇ રહી છે. પહેલા જ વર્ષમાં મળેલા સારા પરિણામે તેઓનો આત્મવિશ્વાસ પણ વધ્યો છે.
અશ્વગંધા કેવી રીતે છે ખાસ?
આ ઔષધીય વનસ્પતિ આયુર્વેદમાં ખૂબ ઉપયોગી છે.
તેના મૂળ તણાવ, ઊંઘના અભાવ અને થાક જેવી સમસ્યાઓ માટે ઉપયોગ થાય છે.
રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા પણ એ અસરકારક છે.
દેશ-વિદેશમાં એની ભારે માંગ છે.
ઓછા પાણી અને ઓછા ખર્ચમાં વધુ નફો
અશ્વગંધા દુષ્કાળ સહનશીલ પાક છે અને ખાસ જંતુનાશકો કે ખાતર વગર પણ સારો પાક આપે છે. પ્રતિ ક્વિન્ટલ મૂલ્ય રૂ. 35,000 સુધી મળે છે, જે પરંપરાગત પાકોની તુલનામાં ઘણો વધુ છે.
આ મહિલાઓ આજે છે રોલ મોડલ
તેઓ માત્ર ખેતી નહિ કરે, પરંતુ અન્ય મહિલાઓને તાલીમ પણ આપે છે. તેમના જીવનમાં નવો આત્મવિશ્વાસ અને સામાજિક સ્થાન મળ્યું છે. આજુબાજુના ગામના પુરુષ ખેડૂતોએ પણ હવે અશ્વગંધા ખેતી શરૂ કરી છે.
સરકાર તરફથી વધારે સહાયની અપેક્ષા
આ મહિલા ખેડૂતોએ માગ કરી છે કે:
સરકાર આ પ્રકારની ખેતી માટે વિશેષ સબસિડી આપે
ઔષધીય પાક માટે માર્કેટિંગ સહાય આપે
રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય બજારો સાથે સીધી જોડાણ સુનિશ્ચિત કરે
ખેતીથી જીવન પરિવર્તન: અશ્વગંધાની સફળતા ગાથા
આજની તારીખે ખંડવાની આ મહિલાઓ સાબિત કરે છે કે જો દિશા સાચી હોય તો કોઈ પણ પરિવર્તન અશક્ય નથી. અશ્વગંધા ખેતીના માધ્યમથી તેમણે માત્ર આવક જ નહીં, પરંતુ સમાજમાં પોતાની ઓળખ પણ બનાવી છે.