Banana Cultivation: યોગ્ય જમીન પસંદ કરી મેળવો વધુ ઉત્પાદન
Banana Cultivation: કેળાની ખેતી માટે યોગ્ય જમીનની પસંદગી અત્યંત જરૂરી છે. ગોરાડું, મધ્યમ કાળી તથા સારી નિતાર ધરાવતી જમીન કેળાની ખેતી માટે ઉત્તમ માનવામાં આવે છે. ચીકણી કે રેતાળ જમીનમાં કેળાની વૃદ્ધિ મર્યાદિત રહે છે. ખેતી માટે જમીન પસંદ કર્યા બાદ યોગ્ય ગાબડા (30x30x30 સે.મી.) કરી 15 દિવસ સુધી તપાવવાના રહે છે. ત્યારબાદ દર ગાબડામાં 10 કિલો સડેલું છાણિયું ખાતર ભેળવી વાવેતર કરવું જોઈએ.
આરોગ્યમંદ પીલા પસંદ કરવાની રીત
કેળાની ખેતી માટે આરોગ્યમંદ પીલા (સક્કર) જરૂરી છે. 5 થી 8 મહિના જુના, 500 થી 1000 ગ્રામ વજન ધરાવતા, તલવાર પાનવાળા તંદુરસ્ત પીલા પસંદ કરવાં જોઈએ. ટીશ્યુ કલ્ચર છોડ માટે પણ 20-25 સે.મી. ઊંચાઈ ધરાવતા, 4-6 પાનવાળા, તંદુરસ્ત તથા રોગમુક્ત છોડ પસંદ કરવા જરૂરી છે.
ખાતરની વૈજ્ઞાનિક વ્યવસ્થા
કેળાની ખેતીમાં ખાતરની વ્યવસ્થા અત્યંત મહત્વની છે. બસરાઈ તથા હરિછાલ રોબોસ્ટા જાતોમાં દીઠ 200 ગ્રામ નાઈટ્રોજન, 90 ગ્રામ ફોસ્ફરસ તથા 200 ગ્રામ પોટાશ આપવું જરૂરી છે. રાસાયણિક ખાતરના ઉપયોગમાં 50% બચત માટે એઝોટોબેક્ટર તથા પી.એસ.બી. જીવાણુઓનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. વાવેતરના સમયે તથા ત્રીજા મહિને જીવાણુયુક્ત ખાતરના ઉપયોગથી જમીનની ઉપજાઉ ક્ષમતા જાળવી રાખી શકાય છે.
પિયત વ્યવસ્થા: પાણીનું યોગ્ય સંચાલન
કેળાની ખેતી માટે પાણીનું યોગ્ય આયોજન જરૂરી છે. સામાન્ય રીતે 7-8 દિવસે એક પિયત જરૂરી છે, પણ જમીનની પ્રકાર અનુસાર એ ગાળો એડજસ્ટ કરી શકાય છે. એક વર્ષમાં લગભગ 1500–1800 મીમી વરસાદ જરૂરી હોય છે, એટલે કે લગભગ 25–30 પિયત જરૂરી રહે છે. ટપક પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરવાથી પાણીનું નિયંત્રણ વધુ સારું થઈ શકે છે.
આંતરપાક વડે આવકમાં વધારો
કેળાની ખેતીમાં આંતરપાક લેવાથી વધારે આવક મેળવી શકાય છે. ખાસ કરીને હળદરનો પાક આંતરપાક માટે વધુ અનુકૂળ સાબિત થયો છે. યોગ્ય માવજત, નિંદામણ નિયંત્રણ તથા જમીનમાં ભેજ જાળવવા સૂકા પાન કે ઘાસનો ઉપયોગ જરૂરી છે. પવન અવરોધક વાઢ પણ જરૂરી છે.
કેળાના પાક માટે જરૂરી સંભાળ
કેળાની ખેતીમાં ઉચ્ચ ગુણવત્તાની ઉપજ મેળવવા માટે લોન સંપૂર્ણ ખુલ્યા બાદ 100 મીલીગ્રામ પ્રતિ લિટરના જીબ્રેલીક એસિડના દ્રાવણનો છંટકાવ કરવો જરૂરી છે. 16–18 માઇક્રોન જાડાઈ ધરાવતી સફેદ કે ભૂરી પ્લાસ્ટિક બેગનો ઉપયોગ કરવાથી પવન, વરસાદ તથા જીવાત સામે ફળોની સુરક્ષા મળે છે.
વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિ અપનાવી સફળ ખેડૂત બનવાનો માર્ગ
જો કેળાની ખેતી વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિથી કરવામાં આવે તો ખેતીમાં વધુ ઉત્પાદન, ઉચ્ચ ગુણવત્તાના ફળો તથા વધારે આવક મેળવી શકાશે. યોગ્ય જમીન, સારું ખાતર વ્યવસ્થાપન, પિયત સંચાલન તથા આંતરપાકની તકનીકનો ઉપયોગ કરીને કેળાની ખેતીમાં સફળતા મેળવી શકાય છે.
