Beekeeping: મધમાખી ઉછેર: ઓછા ખર્ચે વધુ નફો, ખેડૂતોએ આવક વધારવા અપનાવ્યું આ વ્યાવસાયિક મોડલ
Beekeeping : ખેતી સાથે વધારાની આવક માટે નવા વિકલ્પોની શોધમાં, ખેડૂતો હવે મધમાખી ઉછેર તરફ વળી રહ્યા છે. ઓછા ખર્ચે આ વ્યવસાયથી સારું મળતું માર્જિન અને વધતી મધની માંગને કારણે, તે એક નફાકારક વ્યવસાય તરીકે ઊભરાઈ રહ્યું છે. યોગ્ય તાલીમ અને ટેકનિકલ જાણકારી દ્વારા, ખેડૂતોએ મધમાખી ઉછેરને પોતાની આવકનો એક મજબૂત સ્તંભ બનાવી દીધો છે.
એક બોક્સથી 50 બોક્સ સુધીનો સફર
રોહતાસ જિલ્લાના કરગહર બ્લોકના તેંદુની ગામના સંતોષ કુમાર મધમાખી ઉછેરમાં સફળ ઉદ્યોગસાધક બન્યા છે. 2014માં, તેમણે ATMA તાલીમ કેન્દ્રમાંથી મધમાખી ઉછેરની પ્રાથમિક તાલીમ લીધી હતી, પરંતુ કૃષિ કાર્યમાં વ્યસ્ત હોવાથી તરત આ વ્યવસાય શરૂ કરી શક્યા નહોતા. વર્ષો પછી, 2024માં, NABARD (National Bank for Agriculture and Rural Development) દ્વારા આયોજિત વિશેષ તાલીમમાં તેઓએ ભાગ લીધો. અહીં તેમણે આધુનિક ટેકનિક અને બજારની તકો અંગે ઊંડી સમજ મેળવી.
તાલીમ દરમિયાન, NABARD દ્વારા તેમને એક બોક્સ મળ્યું, જે તેમના વ્યવસાયની શરૂઆત બની. એક બોક્સથી શરૂ કરીને, આજે તેઓ 50 બોક્સ સુધી પહોચી ગયા છે, અને દર મહિને 30-40 કિલો મધનું વેચાણ કરીને સારી કમાણી કરી રહ્યા છે.
શુદ્ધ મધની ઊંચી માંગ, સીધું ઘરેલું વેચાણ
સંતોષ કુમારે સ્થાનિક બજારમાં પોતાની એક અલગ ઓળખ ઊભી કરી છે. તેમના શુદ્ધ અને ગુણવત્તાસભર મધની એટલી વધુ માંગ છે કે તેઓને મધ વેચવા માટે બહારના બજારમાં જવાનું પણ નથી પડતું. તેમનું બધું વેચાણ સિધું ગ્રાહકો સુધી ઘરે બેઠા જ થાય છે. તેમણે વિવિધ વજનની બરણીમાં મધ પેક કરી ગ્રાહકોને પહોંચાડવાનું મોડલ અપનાવ્યું છે, જે ખૂબ સફળ સાબિત થયું છે.
ઓછા ખર્ચે નફાકારક વ્યવસાય
સંતોષ કુમારનું માનવું છે કે મધમાખી ઉછેર ઓછા ખર્ચે પણ ખૂબ જ નફાકારક છે. જો યોગ્ય ટેકનિક અને વ્યવહારુ અનુભવ હોય તો આ વ્યવસાય ખેડૂતોએ સરળતાથી અપનાવી શકાય. મધમાખીના બોક્સ હવામાન અને પાક અનુસાર ખસેડવાની જરૂર પડે છે, જેથી મધમાખીઓને શ્રેષ્ઠ પરાગનયન માટે યોગ્ય પરિસ્થિતિ મળી રહે. આ માટે, સહયોગી ટીમ હોવી પણ મહત્વપૂર્ણ છે.
ખેતી સાથે વધારાની આવક અને પાકની ઉત્તમ ઉપજ
સંતોષ માને છે કે પરંપરાગત ખેતી સાથે મધમાખી ઉછેર દ્વારા, ખેડૂતોએ ન માત્ર વધુ કમાણી કરી શકે, પણ તેમના પાકની ઉપજ પણ સુધારી શકે. મધમાખીઓ પરાગનયનની પ્રક્રિયાને પ્રોત્સાહન આપે છે, જેના કારણે ખેતી વધુ ફળદાયી બને છે.
તેમની સફળતા હવે અનેક ખેડૂતો માટે પ્રેરણાસ્રોત બની ગઈ છે, જે આર્થિક રીતે સશક્ત અને આત્મનિર્ભર બનવા માંગે છે. સાચી તાલીમ અને યોગ્ય દિશામાં પ્રયત્નો કરવાથી, મધમાખી ઉછેર એક સફળ ઉદ્યોગ બની શકે છે
