Best cow breeds production: દૂધ ઉત્પાદનના મેટામાં વિદેશી HF અને ગિર જેવી દેશી ગાયોની બનેલી છે આગવી ઓળખ
Best cow breeds production: ભારત ગૌપ્રધાન દેશ તરીકે ઓળખાય છે, જ્યાં ગાય માત્ર એક પશુ નથી, પરંતુ શ્રદ્ધા અને ઉપયુક્તતાનું પ્રતિક છે. ભારતમાં અનેક જાતિની દેશી ગાયો છે, જે આરોગ્યપ્રદ અને પૌષ્ટિક દૂધ આપે છે. સાથે જ વિદેશી જાતિઓ પણ એવી છે કે જે નોંધપાત્ર પ્રમાણમાં દૂધ આપે છે – જેમાંથી કેટલીક તો દરરોજ 50 થી 100 લિટર સુધીનું ઉત્પાદન કરે છે!
દેશી ગાયોની મહત્વપૂર્ણ જાતિઓ
ભારતમાં કુલ 51 રજિસ્ટર્ડ ગાયોની જાતિઓ છે. નીચે કેટલીક મહત્વની જાતિઓ વિશે માહિતી આપવામાં આવી છે:
1. ગિર ગાય
ઉદ્ભવ: સૌરાષ્ટ્ર, ગુજરાત
દૂધ ઉત્પાદન: 12 થી 20 લિટર પ્રતિ દિવસ
ખાસિયત: ગરમી સહનશક્તિ, આયુર્વેદિક ગુણવત્તાવાળું દૂધ
2. સાહિવાલ
ઉદ્ભવ: પંજાબ
દૂધ ઉત્પાદન: 8 થી 15 લિટર
ખાસિયત: ટકાઉ જાતિ, ઓછા ચરાવમાં પણ જીવંત રહે
3. થરપારકર
ઉદ્ભવ: રાજસ્થાન-પાકિસ્તાન સરહદ
દૂધ ઉત્પાદન: 10 થી 12 લિટર
ખાસિયત: તાપમાન સહનશીલ, કામકાજમાં પણ ઉપયોગી
4. કાંકરેજ
ઉદ્ભવ: ઉત્તર ગુજરાત
દૂધ ઉત્પાદન: 8 થી 14 લિટર
ખાસિયત: ભારે કામ માટે ઉચ્ચ કસોટીની જાતિ
વિદેશી અને હાઈબ્રિડ ગાયોની દૂધ ઉત્પાદન ક્ષમતા
1. હોલિસ્ટીન ફ્રિઝિયન (HF)
ઉદ્ભવ: નેધરલૅન્ડ્સ
દૂધ ઉત્પાદન: 25 થી 50 લિટર
ખાસિયત: સૌથી વધુ દૂધ આપતી જાતિ (commercial dairy use)
2. જર્સી
ઉદ્ભવ: યુકે
દૂધ ઉત્પાદન: 20 થી 30 લિટર
ખાસિયત: દૂધમાં વધુ ફેટ અને પ્રોટીન
3. ગિરલેન્ડો (Gir x Holstein Hybrid)
ઉદ્ભવ: બ્રાઝીલમાં વિકસાવેલી હાઈબ્રિડ જાતિ
દૂધ ઉત્પાદન: 50 થી 100 લિટર પ્રતિ દિવસ
ખાસિયત: દેશી ગીરની તાકાત અને વિદેશી HF ની ઉત્પાદકતા
સરકાર તરફથી સહાય – 10 લાખ સુધીની લોન
ખાસ વાત એ છે કે હવે ગાય ઉછેરવા માટે સરકાર પશુપાલન યોજનાઓ અંતર્ગત ખેડૂતોને 10 લાખ રૂપિયા સુધીની લોન પણ આપે છે. NABARD અને અન્ય બેંકો મારફતે આ સહાય ઉપલબ્ધ છે.
જાતિનું નામ દૂધ (લિટર/દિવસ) વિશેષતા
ગિર 12–20 તાપમાન સહનશીલ
સાહિવાલ 8–15 હાઈ ફેટ દૂધ
થરપારકર 10–12 ઓછી કાળજીમાં ચાલે
HF 25–50 world’s top milk producer
જર્સી 20–30 વધારે ફેટવાળું દૂધ
ગિરલેન્ડો 50–100 hybrid – massive production
જો તમે વધુ દૂધ ઉત્પાદન ઈચ્છો છો, તો ગિરલેન્ડો, HF અથવા જર્સી જેવી જાતિઓનો ઉછેર કરી શકો છો. જોકે, દૂધની શુદ્ધતા અને આરોગ્ય દૃષ્ટિએ દેશી ગાયો જેમ કે ગીર અને સાહિવાલ હજી પણ શ્રેષ્ઠ પસંદગી છે.
આપ પણ આજે ગાય ઉછેરવાની યોજના બનાવો અને સરકારની સહાયનો લાભ લો.
