Bihar Couple Succeeds in Organic Farming: બિહારના દંપતીની ઓર્ગેનિક ખેતીથી સફળતા અને બજારની સમસ્યાઓ
Bihar Couple Succeeds in Organic Farming: આજના સમયમાં મોટા ભાગના ખેડૂતો વધુ ઉપજ માટે રાસાયણિક ખાતર અને દવાઓનો ઉપયોગ કરે છે, પરંતુ બિહારના વૈશાલી જિલ્લાના રાજપાકડ બ્લોકના હરપુર મુકુન્દા ગામના બિરચંદર સિંહ કુશવાહા અને તેમની પત્ની આરતી દેવી એવા ખેડૂત છે, જેમણે ઓર્ગેનિક ખેતી દ્વારા જમીનને પણ ફળદ્રુપ બનાવી અને પોતે પણ આર્થિક રીતે મજબૂત બન્યા.
બટાકાની ખેતીથી મળ્યો નવો રસ્તો
2017માં બિરચંદર સિંહનો અકસ્માત થયો પછી તેમણે તમાકુની ધૂળનો ઉપયોગ કરીને ઓર્ગેનિક પદ્ધતિથી બટાકાની ખેતી શરૂ કરી. રાસાયણિક પદ્ધતિ કરતાં માત્ર થોડું ઓછું ઉત્પાદન મળ્યું, પણ આ અનુભવથી તેમને ઓર્ગેનિક ખેતી તરફ વળવાની પ્રેરણા મળી. 2020થી તેમણે 2 એકરમાં ઓર્ગેનિક શાકભાજીની ખેતી શરૂ કરી અને 2023 સુધીમાં આખી જમીન ઓર્ગેનિક બની ગઈ.
ઓર્ગેનિક ખેતીની અસરકારકતા
પ્રથમ ચાર વર્ષમાં ઉત્પાદન ઓછું હતું, પરંતુ જમીન ઓર્ગેનિક બન્યા પછી ઉત્પાદન રાસાયણિક ખેતી જેટલું જ થયું. રાસાયણિક પદ્ધતિનો ખર્ચ પ્રતિ એકર રૂ. 3,000 જેટલો આવે છે, જ્યારે ઓર્ગેનિક પદ્ધતિ માત્ર રૂ. 1,200 જેટલાં ખર્ચે શક્ય છે.
બજાર અને કિંમતની અછત
તેમને માર્કેટિંગમાં અડચણ આવે છે કારણ કે સામાન્ય ગ્રાહક ઓર્ગેનિક અને રાસાયણિક પાક વચ્ચે તફાવત સમજતો નથી. વંચિત શ્રેણી માટે નક્કર વેચાણ પદ્ધતિ હોવી જોઈએ. તેઓ સરકારને વિનંતી કરે છે કે ઓર્ગેનિક ખેતીને વધારવા સાથે તેની માર્કેટિંગ વ્યવસ્થા પણ સુદ્રઢ બનાવવી જોઈએ.
સરકારી સહાયથી ખેતીમાં વધારો
આ દંપતીને સૌર પંપ અને ટપક સિંચાઈ જેવી સુવિધાઓ મળી છે. આરતી દેવી નિયમિત તાલીમ પણ મેળવે છે. હાલમાં તેઓ દર મહિને રૂ. 55,000થી વધુ કમાઈ રહ્યા છે અને તેમના બાળકોના ઉચ્ચ શિક્ષણમાં પણ રોકાણ કરી રહ્યા છે.
ઓર્ગેનિક ખેતી ખેડૂતો માટે આવક અને આરોગ્ય બંને દ્રષ્ટિએ લાભદાયક છે. જો સરકાર માર્કેટિંગ અને પ્રસારણ પર વધુ ધ્યાન આપે, તો આવા પ્રગતિશીલ ખેડૂતો ભારતના કૃષિ ક્ષેત્રને નવી દિશા આપી શકે છે.
