Bottle gourd cultivation: દૂધીની ખેતીથી લાખોની કમાણી, બિહારના લોરિક પાસવાને શાકભાજી ખેતીથી બદલ્યું જીવન
Bottle gourd cultivation: બિહારના આરાના એક ખેડૂત લોરિક પાસવાને ખેતીના જીવનમાં નફાકારક વળાંક લાવવા માટે હવે પરંપરાગત પદ્ધતિઓથી આગળ વધીને આ વાત સાબિત કરી છે. તેમણે ડાંગર અને ઘઉં છોડીને દૂધીની ખેતી શરૂ કરી અને આજે વર્ષમાં ત્રણ વખત દૂધીની ખેતી કરીને લાખો રૂપિયા કમાઈ રહ્યા છે.
ડાંગર અને ઘઉંમાંથી સંતોષજનક આવક ન મળતાં બદલ્યો રસ્તો
ભોજપુર જિલ્લાના બરહારા બ્લોકના ધુસરિયા ગામના ખેડૂત લોરિક પાસવાન અગાઉ માત્ર ડાંગર અને ઘઉંની ખેતી કરતા હતા. તેમનુ કહેવું છે કે આ પાકોથી મળતી આવક માત્ર જીવન ગુજરાન માટે પૂરતી હતી. પરિસ્થિતિ સુધારવા માટે તેમણે દૂધી તરફ વળવાનું નક્કી કર્યું અને હવે તેઓ આ એક પાકથી જ ઊંડી આવક મેળવી રહ્યા છે.
સ્કેફોલ્ડિંગ પદ્ધતિથી દૂધીની સફળ ખેતી
લોરિક પાસવાને દૂધીની ખેતી માટે સ્કેફોલ્ડિંગ પદ્ધતિ અપનાવી છે. આ પદ્ધતિમાં વેલો જમીન પર ફેલાતા નથી, પરંતુ દોરડાની મદદથી ઊંચી બનાવેલી પાલખ પર ઉગે છે. જેના કારણે પાકને રોગપ્રતિકારક શક્તિ મળે છે અને ઉપજ પણ વધે છે. તેઓ આ પદ્ધતિથી દૂધીના વાવેતર માટે દર વર્ષે ત્રણ પાક લે છે.
દૂધીમાંથી લાખોની આવક
લોરિક કહે છે કે આ વર્ષે તેણે ચાર વિઘામાં દૂધી વાવી છે અને વાવેતરથી માંડીને મજૂરી સુધીનો ખર્ચ લગભગ ₹80,000 થયો છે. જ્યારે આવક આશરે ₹4 લાખ થવાની શક્યતા છે. લગ્નની ઋતુમાં દૂધીના ભાવ ઊંચા રહે છે અને એ સમયગાળામાં તેમને વધુ નફો મળે છે.
બજાર સુધી સીધી પહોંચ
લોરિક દૂધીને આરા, પટના અને છાપરા જેવા શહેરોના બજારોમાં વેચે છે. ઘણીવાર વેપારીઓ સીધા ખેતર પર આવીને દૂધી ખરીદી જાય છે. તેમની સફળતા જોઈને આસપાસના ગામોના ઘણા ખેડૂતોએ પણ દૂધીની ખેતી શરૂ કરી છે.
દૂધીની ખેતી કેવી રીતે કરવી?
દૂધીની ખેતી માટે રેતાળ લોમ જમીન શ્રેષ્ઠ હોય છે અને જમીનનું pH સ્તર 6.5 થી 7.5 વચ્ચે હોવું જોઈએ. ખેતરને ઊભી અને આડી રીતે ખેડવું જોઈએ. ત્યારબાદ લીલું ખાતર, ગાયનું છાણ અને થોડી માત્રામાં DAP ખેતરમાં નાખવું. વાવણી માટે 5-6 ફૂટના અંતરે ખાડા બનાવો અને તેમાં દૂધીના બીજ વાવો.
બીજ વાવ્યા બાદ નિયમિત સિંચાઈ કરવી જરૂરી છે પરંતુ પાણી ભરાઈ ન જાય તેનું ખાસ ધ્યાન રાખવું. દૂધીના છોડ પર ફૂલો દેખાય ત્યારે દ્રાવ્ય ખાતરનો છંટકાવ કરવાથી ફૂલોની સંખ્યા વધે છે. દૂધીની ખેતી રવિ, ખરીફ અને ઝૈદ એમ ત્રણેય ઋતુઓમાં કરી શકાય છે.
ખેડૂત લોરિક પાસવાને બતાવ્યું કે ખેતીમાં નવી પદ્ધતિઓ અને પાકોની યોગ્ય પસંદગી સફળતાની ચાવી બની શકે છે. દૂધી જેવી શાકભાજી પાકમાંથી ઓછા સમયગાળામાં વધુ નફો મળી શકે છે. આજના યુગમાં ખેડૂતોએ હવે ફક્ત અનાજની ખેતી કરતાં વધુ મોંઘવારી કાળમાં નફાકારક શાકભાજી ખેતી તરફ આગળ વધવું જોઈએ.
