Carpenter Bees: શિલ્પી મધમાખીઓની ખાસિયત શું છે? ખેતી માટે કેમ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે?
Carpenter Bees મધમાખીઓ કૃષિ પાકોના પરાગનયનમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે, જે 115 મુખ્ય ખાદ્ય પાકોમાંથી 87 પાકો પર આધારિત
Carpenter Bees શિલ્પી મધમાખીઓ પરાગનયન દ્વારા પાકની ઉપજ અને બીજની ગુણવત્તા વધારવામાં મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપે
Carpenter Bees : સમગ્ર વિશ્વમાં મધમાખીઓની લગભગ 20,000 પ્રજાતિઓ જોવા મળે છે. જે તેમની વિશેષતા અનુસાર અલગ-અલગ પરિવારોમાં વહેંચાયેલા છે. તેમાંથી શિલ્પી મધમાખી ખેતી માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. વાસ્તવમાં, કૃષિ પાકોના જંતુ પરાગનયન એ એક મહત્વપૂર્ણ પ્રવૃત્તિ છે. વિશ્વના 115 મુખ્ય ખાદ્ય પાકોમાંથી, 87 ફળો, શાકભાજી પાકો અથવા બીજનું ઉત્પાદન પરાગનયન પર આધારિત છે. છેલ્લા દાયકાઓમાં પરાગનયન આધારિત પાકોના વાવેતર હેઠળનો વિસ્તાર અપ્રમાણસર રીતે વધ્યો છે, જે સૂચવે છે કે નજીકના ભવિષ્યમાં પરાગનયનની જરૂરિયાત નોંધપાત્ર રીતે વધશે. મધમાખી ઉછેરનારાઓ અને જંતુ-પરાગનિત પાકના ઉત્પાદકો માટે આ ચિંતાનો વિષય છે. Carpenter Bees
ઇન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ એગ્રીકલ્ચરલ રિસર્ચ (ICAR) સાથે સંકળાયેલા કૃષિ વૈજ્ઞાનિકો લવપ્રીત કૌર, સુનિતા યાદવ, દીપિકા કલકલ, મનીષ કાકરાલિયા અને સંદેશ કુમારના જણાવ્યા અનુસાર, પરાગ રજકોની 15-30 ટકા ખાદ્ય પુરવઠાના ઉત્પાદન માટે જરૂરી છે. આ સેવાઓ પૂરી પાડવા માટે ખેડૂતો વિશ્વભરમાં મધમાખીઓ પર આધાર રાખે છે. કૃષિ વૈજ્ઞાનિકોના મતે, મધમાખીઓ હંમેશા તમામ પ્રકારના પાકનું પરાગનયન કરવામાં સક્ષમ હોતી નથી. આ સાથે વિશ્વના વિવિધ ભાગોમાં તેમની સંખ્યા સતત ઘટી રહી છે. જેના કારણે પાકના પરાગનયનનો અભાવ સામાન્ય સમસ્યા બની રહી છે.
પરાગનયનમાં મુખ્ય ભૂમિકા
જંગલી અને પાળેલી બિન-એપિડ મધમાખીઓ ઘણા પાકોમાં પરાગનયનને અસરકારક રીતે પૂરક બનાવે છે. મધમાખીઓ પરાગને એક ફૂલમાંથી બીજા ફૂલમાં લઈ જઈને પરાગનયન કરતી રહે છે. આ બીજ અને અનાજની રચનાની પ્રક્રિયાને ઝડપી બનાવે છે. જો કે, શિલ્પી મધમાખીઓમાં 730 થી વધુ પ્રજાતિઓનો સમાવેશ થાય છે. તેઓ ફળો, શાકભાજી અને સુશોભન છોડના પરાગનયનમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે. આ રીતે પાકની ઉપજ અને યોગ્ય બીજ નિર્ધારણમાં તેમનું મહત્વ વધે છે.
શિલ્પી મધમાખીઓ શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?
ગ્રીન બ્લોગ પર રશેલ ફ્રીમેન લોંગ લખે છે કે, અન્ય મધમાખીઓની જેમ, શિલ્પી મધમાખીઓ મૂળ વનસ્પતિ સમુદાયો, બગીચાઓ અને કેટલાક પાકોમાં મહત્વપૂર્ણ પરાગ રજક છે. આપણે આપણા ખોરાકના એક તૃતીયાંશ ભાગ માટે જંતુના પરાગનયન પર આધાર રાખીએ છીએ, જેમાં ફળો, શાકભાજી, બદામ (બદામ) અને બીજ પાકોનો સમાવેશ થાય છે. મધમાખી જેવા જંતુ પરાગ રજકો આપણા કૃષિ ઉદ્યોગમાં લગભગ $29 બિલિયનનું યોગદાન આપે છે, જેમાંથી લગભગ 15 ટકા મૂલ્ય શિલ્પી મધમાખી જેવી મૂળ મધમાખીઓમાંથી આવે છે.
શિલ્પી મધમાખીઓ ક્યાં માળો બનાવે છે?
ICARના કૃષિ વૈજ્ઞાનિકોના જણાવ્યા અનુસાર, શિલ્પી મધમાખીઓ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં સૌથી મોટી મૂળ મધમાખી છે. આ મધમાખીઓ બે જૂથોમાં વહેંચાયેલી છેઃ ‘ઝાયલકોપા’ની મોટી શિલ્પી મધમાખીઓ અને ‘સેરાટિના’ની નાની શિલ્પી મધમાખીઓ. કાર્પેન્ટર નામ તેમની ‘માળો બનાવવાની વૃત્તિ’ પરથી પડ્યું છે. નાની શિલ્પી મધમાખીઓ વિવિધ ઝાડીઓના નરમ દાંડીઓમાં સુરંગો ખોદે છે અને મોટા હાર્ડવુડ સ્ટમ્પ, લાકડીઓ અથવા વૃક્ષો અને વાંસની મૃત ડાળીઓને ચાવીને માળો બાંધે છે.
મોટાભાગની શિલ્પી મધમાખીઓ મોટી અને મજબૂત કીટકો હોય છે, જે ભમરાં જેવી દેખાય છે. માદા શિલ્પી મધમાખી લાકડાના ટુકડામાં એક સુરંગ ખોદે છે. તે પરાગથી એક ગોળો બનાવે છે અને તે પર પોતાનું ઈંડું મૂકે છે. પછી તે સુળંગને લાકડાના ભૂકા વડે બંધ કરી દે છે. માત્ર એક નાનું ખૂણું છોડી દે છે, જ્યાં તેનું ઈંડું હોય છે. ઈંડામાંથી મધમાખી બહાર આવે છે અને પોતાનું માર્ગ ખોદીને બહાર નીકળી જાય છે.
