Cultivation of Guava: જામફળની ખેતીથી લાખો કમાતો ખેડૂત, બિહારના વિષ્ણુ મહેતાની સફળતા
Cultivation of Guava: પરંપરાગત ખેતીમાં વધતી અછત અને ઓછા નફા વચ્ચે હવે અનેક ખેડૂતો ફળ અને શાકભાજી તરફ વળી રહ્યા છે. બિહારના ઔરંગાબાદ જિલ્લાના અજાનીયા ગામના ખેડૂત વિષ્ણુ મહેતાએ પણ એવો જ રસ્તો પસંદ કર્યો છે. પરંપરાગત પાકોથી સંતોષ ન મળતાં, તેમણે તાઇવાન જાતના જામફળની ખેતી શરૂ કરી — અને આજે તેઓ દર વર્ષે લાખો રૂપિયાનો નફો કમાઈ રહ્યા છે. તેમના બગીચાની પ્રસિદ્ધિ હવે દૂર દૂર સુધી ફેલાઈ ગઈ છે, અને અનેક ખેડૂતો ત્યાંથી તાલીમ લેવા આવે છે.
પરંપરાગત ખેતીથી વિકલ્પ તરફ
વિષ્ણુ મહેતા પહેલાં ધાન્ય પાક ઉગાવતા હતા, પણ નફો એટલો ઓછો હતો કે પરિવારનો ખર્ચ ચલાવવો પણ મુશ્કેલ બનતો. પછી એક સંબંધીએ તેમને તાઇવાન હાઇબ્રિડ જાતના જામફળનું સૂચન આપ્યું. આ ભલામણના આધારે વિષ્ણુએ બે વિઘા જમીનમાં 500 તાઇવાન જાતના જામફળના છોડ વાવ્યાં — અને આ નિર્ણયથી તેમની ખેતીમાં ફેરફાર આવ્યો.
ઓછા સમયમાં વધુ ઉત્પાદન
વિષ્ણુ મહેતા કહે છે કે તેમણે દરેક છોડ 280 રૂપિયામાં ખરીદ્યો હતો અને આખું વાવેતર લગભગ 1.40 લાખ રૂપિયે પડ્યું. તાઇવાન જાતના જામફળ ખાસ કરીને ઝડપી વૃદ્ધિ અને વધારે ઉપજ માટે જાણીતું છે. આ છોડ માત્ર ચારથી પાંચ મહિનામાં ફળ આપવાનું શરૂ કરે છે અને વર્ષમાં ત્રણ પાક મળે છે. દરેક પાકમાં લગભગ 7–8 ક્વિન્ટલ અને વાર્ષિક કુલ 22–24 ક્વિન્ટલ ઉપજ મળે છે.
તાઇવાન જામફળની ખાસિયતો
તાઇવાન જામફળનાં ફળ અડધા કિલોગ્રામ જેટલાં ભારે હોય છે, અંદરથી ગુલાબી રંગના અને ખૂબ જ મીઠા હોય છે. બજારમાં તેની માંગ ખૂબ ઊંચી છે. વિષ્ણુ તેમના જામફળ 3300 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ દરે વેચે છે અને તેમને લગભગ 50% નો ચોખ્ખો નફો મળે છે. વિવિધ જિલ્લાઓમાંથી વેપારીઓ ખાસ આ જામફળ ખરીદવા આવે છે.
જામફળની ખેતી: માર્ગદર્શન
જામફળના છોડ વાવતાં પહેલાં, 7 સે.મી. ઊંડા અને પહોળા ખાડા તૈયાર કરવાના રહે છે. બે છોડ વચ્ચે 2.5 ફૂટ અને હરોળ વચ્ચે 3 ફૂટનું અંતર રાખવું. વાવેતર માટે એપ્રિલથી 15 જૂનનો સમય યોગ્ય ગણાય છે. ખાડામાં ગાયના છાણનું ખાતર, સિંગલ સુપર ફોસ્ફેટ, પોટાશ અને થાયમેટ પાવડર ભેળવીને તૈયાર કરવું. ખાડા ભર્યા બાદ 25 દિવસ પછી વાવેતર કરવું. જમીન ભેજવાળી રાખવી પરંતુ પાણી ઊંડે ભીંજાતું નહીં હોય તેનું ખાસ ધ્યાન રાખવું.
ટેકનોલોજીથી આગળ વધતા ખેડૂતો
વિષ્ણુ મહેતાની જેમ હવે દેશભરના ઘણા ખેડૂતો પારંપરિક ખેતીને બાજુએ રાખીને વૈકલ્પિક પાકો તરફ આગળ વધી રહ્યા છે — ખાસ કરીને જ્યાં ઓછા ખર્ચે વધુ અને ઝડપી નફો મળે. તેઓના અનુભવથી પ્રેરાઇને અન્ય ખેડૂતો પણ જામફળ જેવી ઉચ્ચ ઉપજ આપતી ખેતી અપનાવી રહ્યા છે, જે ભારતના કૃષિ ભવિષ્ય માટે આશાસ્પદ સંકેત આપે છે.
