Farmer Earns Lakhs From Mango Farming: ડાંગર છોડીને કેરીની ખેતી શરૂ કરી, ખેડૂતે બનાવ્યું લાખો રૂપિયાનું નફાકારક મૉડેલ
Farmer Earns Lakhs From Mango Farming: છત્તીસગઢને ‘ચોખાનો કટોરો’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, પણ રાજ્યના કેટલાક ખેડૂતો હવે પરંપરાગત ખેતી છોડીને નવી દિશામાં પ્રયાણ કરી રહ્યા છે. રાયપુરના દીપક પાંડે એવાં જ એક પ્રેરણાદાયક ખેડૂત છે જેમણે ડાંગરની ખેતી છોડીને કેરીના બગીચા ઉભા કર્યા છે. આધુનિક ટેકનિક અને જૂની રીતોનું સમન્વય કરીને તેમણે ખેતીમાં સફળતા હાંસલ છે.
ગુરુએ આપી દિશા, હવે ૧૩ એકરમાં ૧૦૦૦થી વધુ વૃક્ષો
દીપકને કેરી ખેતી કરવાની પ્રેરણા તેમના ગુરુ પાસેથી મળેલા એક છોડથી મળી. તેણે તે છોડ રોપ્યો અને પછી પાછળ વળીને જોયું નહીં. આજે તેમના બગીચામાં ૧૩ એકરના વિસ્તારમાં ૯૦૦થી વધુ કેરીના વૃક્ષો ઉગી રહ્યાં છે. જોકે, શરૂઆતમાં નર્સરીમાંથી લીધેલા કેટલાક છોડ જાહેર કરાયેલી જાતના ન હતા, જેના કારણે સમય અને શ્રમ વ્યર્થ ગયો.
યોગ્ય જમીન અને ખાતરની સમજ જરૂરી
દીપક કહે છે કે કેરી માટે યોગ્ય જમીન પસંદગી અને માટીનું ટેસ્ટિંગ ખૂબ જ આવશ્યક છે. તેઓ ખેડૂતોને સલાહ આપે છે કે કેરીના છોડ માત્ર એવી નર્સરીમાંથી લેવા જોઈએ જ્યાં માતૃ છોડ ઉપલબ્ધ હોય. ખોટી જાત આવે તો વર્ષોનો સંઘર્ષ બગડી શકે છે. તેઓ સરકારને પણ નાના ખેડૂતો માટે સહાય અને નીતિ બનાવવાની અપીલ કરે છે, કારણ કે કેરીમાંથી ઉત્પાદન શરૂ થવામાં ૫થી ૭ વર્ષ લાગે છે.
કેરીમાં ઊંડો નફો, અન્ય પાકોથી સહાયક આવક
ડાંગર કરતાં કેરી વધુ નફાકારક છે, એમ દીપક માને છે. એક વૃક્ષ પરથી સરેરાશ ૧૦ ટન કેરી મળે તો પણ બજારમૂલ્ય રૂ. ૩ લાખ સુધી પહોંચી શકે છે. ખેતી દરમ્યાન શક્કરિયા, હળદર જેવા અન્ય પાક પણ ઉગાડી શકાય છે જેથી વહેલી આવક થાય.
જુદી જુદી જાતોની વાવણી અને સરકાર સાથે સહકાર
દીપકના બગીચામાં ચૌંસા, હિમસાગર, શારદાલુ, દશેરી સહિત ૧૩ જાતોની કેરી ઉગે છે. રાજ્યના બાગાયત વિભાગ સાથે પણ તેમનું સહયોગી નાતો છે. વિભાગના અનુરોધ પર તેમણે ૧૦૦૦ જેટલા છોડ તૈયાર કર્યા અને તેઓ બધા માતૃ છોડમાંથી જ ઉગાડવામાં આવ્યા હતા.
ખાસ ખેતી ટિપ્સ: કુદરતી ખાતર અને રક્ષણ
- વૃક્ષ વાવતી વખતે ગાયના છાણ, સલ્ફર અને હાડકાનું પાવડર ઉપયોગી છે.
- જૂન અને નવેમ્બરમાં વૃક્ષોને ખાતર આપવું જરૂરી છે.
- લીમડાના પાન અને ગૌમૂત્ર સાથે બનાવેલી ઘરગથ્થું દવા ઉધઈ સામે અસરકારક છે.
- છ મહિનાની કાળજી પછી વૃક્ષ પોતાનું સ્થાન લે છે, ત્યાર બાદ નિયમિત સંભાળ જરૂરી છે.
દીપક પાંડેના આ પ્રયાસો દ્વારા છત્તીસગઢમાં ખેતીના નવા વટ આપી રહ્યા છે, અને યુવાન ખેડૂતો માટે પ્રેરણાનો સ્ત્રોત બની રહ્યા છે.
