Genome-edited rice varieties: ભારતમાં પ્રથમવાર જીનોમ સંપાદિત ચોખાની નવી જાતો – ઉપજમાં થશે ૩૦% સુધી વધારો, ખેડૂતોને મળશે નવું ભવિષ્ય
Genome-edited rice varieties: ભારતના કૃષિ ક્ષેત્રે આજનો દિવસ ઐતિહાસિક સાબિત થયો છે. ભારતીય કૃષિ સંશોધન પરિષદ (ICAR) દ્વારા 4 મે, 2025ના રોજ નવી દિલ્હીની NASC કોમ્પ્લેક્સ ખાતે પ્રથમ વખત જીનોમ સંપાદિત ચોખાની બે જાતોનું ભવ્ય વિમોચન કરવામાં આવ્યું. આ વિવિધતાનો હેતુ ખેડૂતના પાકની ઉપજ વધારવાનો, પર્યાવરણની અનિશ્ચિતતાઓ સામે ટકાવું બનવાનો અને ખેતી ખર્ચમાં ઘટાડો લાવવાનો છે.
કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રી શિવરાજસિંહ ચૌહાણે આ નવી જાતો – DRR ધન 100 કમલા અને પુસા DST રાઇસ 1 – નું લોન્ચ કરતા જણાવ્યું કે આ પહેલ દેશના અન્નદાતાઓ માટે નવી આશા લઈ આવી છે. “આજનો દિવસ ભારતના કૃષિ ઇતિહાસમાં સુવર્ણ પાન બની રહેશે,” એમ તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું.
DRR ધન 100 કમલા – ટૂંકા સમયમાં વધુ અનાજ
સાંબા મહસૂરી જાત પરથી વિકસાવવામાં આવેલી DRR ધન 100 કમલા, મૂળ જાત કરતાં 15 થી 20 દિવસ વહેલી પરિપક્વતા ધરાવે છે. તે પ્રતિ હેક્ટર આશરે 8 ટન જેટલી વધારાની ઉપજ આપે છે, જે કુલ ઉપજમાં 25% જેટલો વધારો દાર્શવે છે. દરેક પેનિકલમાં સામાન્ય કરતા 450 થી 500 વધુ દાણા જોવા મળે છે.
આ જાત ખાસ કરીને સીધી વાવણી માટે અનુકૂળ છે, પાણી અને પોષણ તત્વોનું અસરકારક ઉપયોગ કરે છે અને વધતા તાપમાને સહન કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. આવી જાતો ખેતીને વધુ ટકાઉ અને ખર્ચ અસરકારક બનાવે છે.
પુસા DST રાઇસ 1 – ખારાશ અને ક્ષારતા સામે મજબૂત પ્રતિરોધ
MTU1010 નામની લોકપ્રિય જાતમાંથી વિકસાવેલી પુસા DST રાઇસ 1 ખારાશ અને ક્ષારયુક્ત જમીનમાં પણ સારી ઉપજ આપે છે. ક્ષેત્ર પરીક્ષણ મુજબ, ખારી જમીનમાં 9.66%, ક્ષારયુક્ત જમીનમાં 14.66% અને વધારાની તીવ્રતાવાળી સ્થિતિમાં 30% જેટલો વધુ પાક મળે છે.
આ જાત ખાસ કરીને એવા ખેડૂતો માટે આશાજનક છે, જેઓ દુષ્કાળગ્રસ્ત અથવા માળખાકીય દુર્બળ જમીનમાં ખેતી કરે છે.
આધુનિક તકનીકથી ખેતીમાં ક્રાંતિ
કૃષિ મંત્રી શિવરાજસિંહ ચૌહાણે જણાવ્યું કે, “આ નવી જાતો માત્ર ઉપજમાં વધારો લાવતી નથી, પરંતુ ખેતીને વધુ ટકાઉ, ખર્ચ ઘટાડનાર અને પર્યાવરણ અનુકૂળ બનાવે છે.” તેમણે ઉમેર્યું કે વડાપ્રધાન મોદીના “આઝાદી કા અમૃત મહોત્સવ” દરમિયાન અપાયેલા સંદેશાને આધારે આ પ્રકારની વૈજ્ઞાનિક શોધો કૃષિ ભવિષ્ય માટે અનિવાર્ય છે.
ICARના ડિરેક્ટર જનરલ ડૉ. માંગીલાલ જાટે પણ જણાવ્યું કે, “હવે સમય છે માંગ આધારિત સંશોધનનો – જ્યાં ખેડૂતની વાસ્તવિક જરૂરિયાતો આધારભૂત અભ્યાસોથી ઉત્પન્ન થતી જાતો વિકસાવવામાં આવે.”
કૃષિમાં નવી દિશા
જીનોમ સંપાદિત જાતો દ્વારા ખેડૂત હવે ઓછા પાણી, ઓછા ખર્ચ અને વધારે પાક મેળવવા સક્ષમ બનશે. DRR ધન 100 કમલા અને પુસા DST રાઇસ 1 જેવી નવીન જાતો, કૃષિ ક્ષેત્રે વૈજ્ઞાનિક શોધો અને ટેકનોલોજી અપનાવવાની દિશામાં ભારતના દૃઢ સંકલ્પને દર્શાવે છે.
આવી જાતો માત્ર ખેતરમાં નહીં પણ ખેડૂતના ઘરમાં સુખાકારી લાવશે – અને ભારતના અન્નદાતાને તકલીફમાંથી પ્રગતિ તરફ દોરી જશે.
