Green Fodder Moringa: મોરિંગા: વર્ષભરના પૌષ્ટિક લીલા ચારાનો શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ
Green Fodder Moringa: બદલાતા હવામાન અને ઘાસચારાના વધતા ભાવોને કારણે પશુપાલકો માટે ઘેટાં, બકરા, ગાય અને ભેંસ જેવા દૂધાળ પ્રાણીઓ માટે વર્ષભર પૌષ્ટિક અને સ્થાયી ચારાની વ્યવસ્થા કરવી મુશ્કેલ બની છે. ખાસ કરીને લીલા ચારાની અછત ઉનાળો, શિયાળો અને વરસાદ તમામ ઋતુઓમાં અનુભવાઈ રહી છે. આવી પરિસ્થિતિમાં એવા ચારાની જરૂરિયાત વધી રહી છે, જેબારેમાસ ઉપલબ્ધ રહે, પૌષ્ટિકતાથી ભરપૂર હોય અને દૂધ ઉત્પાદનમાં પણ વધારો કરે.
મથુરાની સેન્ટ્રલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર રિસર્ચ ઓન ગોટ (CIRG) દ્વારા હાલમાં મોરિંગા (ડ્રમસ્ટિક)ને વિકલ્પરૂપે અભ્યાસમાં લેવાયું છે. સંસ્થાના વૈજ્ઞાનિકોના સંશોધન અનુસાર, મોરિંગામાં વિટામિન, ખનિજ અને વિશિષ્ટ પ્રમાણમાં પ્રોટીન હોય છે, જે અન્ય પરંપરાગત લીલા ચારાની તુલનાએ ઘણી વધુ પૌષ્ટિક છે. ખાસ કરીને બકરા અને ઘેટાં માટે મોરિંગા ઉત્તમ ચારો સાબિત થઈ રહ્યો છે.
ઉનાળો અને વરસાદ મોરિંગાના વાવેતર માટે શ્રેષ્ઠ
CIRGના વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિક ડૉ. મોહમ્મદ આરિફ જણાવે છે કે ઉનાળો અને વરસાદ મોરિંગાનું વાવેતર કરવા માટે અનુકૂળ સમય છે. જો જૂન મહિનાથી વાવેતર કરવામાં આવે તો તે ત્રણ મહિનામાં એટલે કે 90 દિવસમાં લણવા યોગ્ય બની જાય છે. પ્રથમ લણણી પછી દર 60 દિવસે તેનો કટિંગ કરી શકાય છે. પ્લોટમાં મોરિંગાનું વાવેતર 30 થી 45 સેમી અંતરે કરવામાં આવે, તો તે યોગ્ય રીતે વિકસે છે અને ઝાડ ન બને તેવું નિયંત્રણ રહે છે.
મોરિંગાના પાંદડા, દાંડી અને થડ બધું ઉપયોગી
મોરિંગાના પાંદડા ઘેટાં-બકરાં ખૂબ હર્ષથી ખાય છે. પાંદડાં ખવડાવ્યા પછી તેની દાંડીને બાજુ પર રાખી તેમાંથી પેલેટ પણ બનાવી શકાય છે. પેલેટ બનાવી આખા વર્ષ માટે પશુઓના પૌષ્ટિક આહારનો જથ્થો તૈયાર રાખી શકાય છે. મોરિંગાનું થડ નરમ હોવાને કારણે તે પણ પશુઓ માટે પચનશક્તિ પૂરતું સરળ છે.
આ રીતે મોરિંગા માત્ર શાકભાજી માટે નહિ, પરંતુ પ્રાણીઓના સંપૂર્ણ પૌષ્ટિક આહારમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી શકે છે. જે પશુપાલકો ઘાસચારો શોધવા હેરાન છે, તેઓ માટે આ ઉપાય કોઈ આશીર્વાદથી ઓછો નથી.
