Isobutanol in Tractors: સ્વચ્છ ઇંધણ તરફ ભારતનો મજબૂત પ્રયાસ
Isobutanol in Tractors: ભારતના માર્ગ પરિવહન અને હાઇવે મંત્રી નીતિન ગડકરીએ તાજેતરમાં ટ્રેક્ટરો તથા બાંધકામ મશીનોમાં ડીઝલના વિકલ્પરૂપે આઇસોબ્યુટેનોલના ઉપયોગનો વિચાર રજૂ કર્યો છે. તેમનું કહેવું છે કે ડીઝલમાં 10% સુધી આઇસોબ્યુટેનોલ મિશ્રિત કરી શકાય છે, અને ભવિષ્યમાં તેને સંપૂર્ણપણે ડીઝલનું વિકલ્પ બનાવવાની શક્યતાઓ છે.
Isobutanol શું છે?
Isobutanol એ ઇથેનોલમાંથી બનાવાતું બાયોફ્યુઅલ છે. તેમાં ઊર્જાની માત્રા વધારે અને કાટ લાગવાની શક્યતા ઓછી હોય છે. આ ગુણધર્મો તેને ડીઝલના વિકલ્પ તરીકે વધુ અસરકારક બનાવે છે.
બાંધકામ ક્ષેત્રમાં સ્વચ્છ ઇંધણનો વધારો
હમણાં બાંધકામ મશીનોમાં સ્વચ્છ ઇંધણનો ઉપયોગ ઝડપથી વધી રહ્યો છે. જેમ કે JCB ઇન્ડિયાએ હાઇડ્રોજનથી ચાલતી મશીન વિકસાવી છે, જ્યારે SANY ઇન્ડિયા અને Schwing Stetter ઇલેક્ટ્રિક સાધનો પર કામ કરી રહી છે. જર્મનીની ZF ગ્રુપ પણ વિકલ્પ ઇંધણ પર ધ્યાન આપી રહી છે.
ડીઝલ પર ભારતની વધારે નિર્ભરતા
ભારતમાં ડીઝલનો ઉપયોગ લગભગ 40% ક્રૂડ ઓઇલમાં થાય છે. 2024-25માં ડીઝલ વપરાશમાં 2%નો વધારો થયો છે, જયારે 2025-26માં એ 3% સુધી વધવાની ધારણા છે. મંત્રી ગડકરીએ જણાવ્યું કે દેશની ડીઝલ પર નિર્ભરતા વધારે હોવાથી વિકલ્પ ઇંધણ જરૂરી છે.
બાંધકામ સાધનો માટે વિકલ્પ ઇંધણ જરૂરી
ભારત બાંધકામ સાધનો માટે ત્રીજું સૌથી મોટું બજાર છે. 2024-25માં ઉદ્યોગમાં 3%નો વિકાસ થયો, જયારે સ્થાનિક વેચાણમાં 2.7% તથા નિકાસમાં 10%નો વધારો નોંધાયો. ગડકરીએ કહ્યું કે સરકાર ઉદ્યોગ સાથે મળીને નવા વિકલ્પ ઇંધણ અપનાવવાની દિશામાં કાર્યરત છે.
ટ્રેક્ટર અને હાર્વેસ્ટરમાં Isobutanolનો ઉપયોગ
હમણાં ટ્રેક્ટર તથા હાર્વેસ્ટર ડીઝલ પર ચલાવવામાં આવે છે. સરકારે ઇથેનોલ તથા Isobutanol આધારિત મશીનો વિકસાવવા પ્રયાસ શરૂ કર્યો છે. કેટલાક સ્ટાર્ટઅપ્સ પહેલાથી જ આ દિશામાં કામ કરી રહ્યા છે.
ઇલેક્ટ્રિક ટ્રેક્ટરની જરૂરિયાત
વિશ્વભરમાં ઇલેક્ટ્રિક ટ્રેક્ટરો બનાવવામાં આવી રહ્યા છે, પણ ભારતમાં હજુ સુધી FAME તથા PM-eDrive જેવી યોજનાઓમાં એનો સમાવેશ નથી થયો. સરકાર હવે એવા સ્ટાર્ટઅપ્સને સપોર્ટ કરવા પ્રયાસ કરી રહી છે.
2030 માટે ભારતના બાયોફ્યુઅલ લક્ષ્યાંકો
ભારતે 2030 સુધી પેટ્રોલમાં 20% ઇથેનોલ તથા ડીઝલમાં 5% બાયોડીઝલ મિશ્રણનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે. આ પગલાથી પ્રદૂષણ ઘટશે, ડીઝલ પર નિર્ભરતા ઓછી થશે તથા ખેડૂતો માટે આવકનો નવો રસ્તો ઉભો થશે.
દેશ માટે જરૂરી ઉકેલ
ગડકરીએ કહ્યું કે દરેક દેશ પોતાનાં સંસાધનો અનુસાર ઇંધણના વિકલ્પો પસંદ કરે છે. જ્યાં અશ્મિભૂત ઇંધણ સસ્તુ હોય ત્યાં વિકલ્પોની જરૂરીયાત ઓછી હોય, પણ ભારત માટે એ જરૂરી છે. તેથી, વધારે વિકલ્પો અપનાવી ઊર્જાની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવી જરૂરી છે.
