Israel-Iran War Impact: બાસમતી નિકાસ અટકતાં ભાવમાં પડી શકે છે ઘટાડો
Israel-Iran War Impact: મધ્યપૂર્વમાં વધી રહેલા તણાવના કારણે હવે તેની અસર ભારતના કૃષિ આધારિત નિકાસ અને ઘરેલું બજાર પર સ્પષ્ટ રીતે જોવા મળી રહી છે. ઈઝરાયલ અને ઈરાન વચ્ચે ચાલી રહેલા યુદ્ધની સીધી અસર ભારતના બાસમતી ચોખા અને ખાદ્ય તેલના વેપાર પર પડી રહી છે. ખાસ કરીને તેલના ભાવમાં વધારો અને ચોખાની નિકાસ અટવાઈ જવાથી ખેડૂતો અને વેપારીઓ બંને મુશ્કેલીમાં છે.
ઈરાન: બાસમતી માટે ભારતનો મોટો બજાર
ઈરાન ભારતના બાસમતી ચોખા માટેનો ત્રીજો સૌથી મોટો ગ્રાહક છે. ભારતે ગયા વર્ષે ઈરાનને અંદાજે ₹6,700 કરોડના બાસમતી ચોખાની નિકાસ કરી હતી. હવે, યુદ્ધના કારણે નિકાસ વ્યવસ્થાઓ ખોરવાઈ છે અને નિકાસ રોકાવાની સંભાવનાઓ છે. પરિણામે, ઘરેલુ બજારમાં બાસમતી ચોખાના ભાવમાં 10%થી 15% જેટલો ઘટાડો થવાની આશંકા ઊભી થઈ છે. તે ખેડૂતો માટે આર્થિક આંચકોરૂપ સાબિત થઈ શકે છે.
ખાદ્ય તેલની કિંમતો ઊંચી ઊડી
ઈઝરાયલ-ઈરાન યુદ્ધ શરૂ થતાં જ આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રૂડ તેલના ભાવમાં ઉછાળો આવ્યો છે. જેના સીધા અસર પામ, સોયાબીન અને સૂર્યમુખી તેલના ભાવ પર પડી છે. ઉદાહરણ તરીકે:
પામ તેલ: ₹1110 થી વધીને ₹1180 (10 કિલો માટે)
સોયાબીન તેલ: ₹1130 થી વધીને ₹1200
સૂર્યમુખી તેલ: ₹1300 થી વધીને ₹1350
આ ઉપરાંત મગફળી અને સરસવના તેલના ભાવમાં પણ નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો છે. ઘરેલુ બજાર માટે આ ભાવ વૃદ્ધિ સામાન્ય માણસ માટે ભારે બની શકે છે.
દરિયાઈ વેપાર માર્ગો પર અવરોધ
લાલ સમુદ્ર અને હોર્મુઝ સ્ટ્રેટ જેવા વ્યાપાર માટે મહત્ત્વના દરિયાઈ માર્ગો પણ હાલ તણાવ હેઠળ છે. ઘણા વેપારીઓ અને નિકાસકારોનું માનવું છે કે ચોથી વખત, કાર્ગો જહાજો ફરી તટસ્થ માર્ગો તરફ વળશે, જેનાથી:
મુસાફરીનો સમય 15–20 દિવસ વધશે
ટ્રાન્સપોર્ટ ખર્ચ પણ નોંધપાત્ર રીતે વધી જશે
વીમા ચાર્જ પણ ઊંચા થવાના લક્ષણો છે
વિશ્વના 80% યુરોપીયન વેપાર માટે ભારત લાલ સમુદ્ર માર્ગનો ઉપયોગ કરે છે. એવા સમયે, અહીં બન્ને દેશો વચ્ચેનો યુદ્ધ વધુ લાંબો ચાલે તો ભારતનો નિકાસ અર્થતંત્ર બાહ્ય અસરોથી ઘવાઈ શકે છે.
સરકારની તત્પરતા અને પગલાં
સરકાર ઈજનેરી, કૃષિ અને નિકાસ સાથે જોડાયેલી પરિસ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરી રહી છે. વેપાર સંગઠનો અને નિકાસકારો સાથે ચર્ચા કરીને ભારતે હવે યુએઈ, કતાર, સાઉદી અરેબિયા, ઇઝરાયલ અને અન્ય મિડલ ઈસ્ટ દેશોમાં નિકાસ સ્થિર રાખવા માટે નીતિઓ ઘડી છે.
ઈઝરાયલ અને ઈરાન વચ્ચેનો તણાવ માત્ર રાજકીય નહીં પરંતુ વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થા માટે પણ ચિંતાજનક છે. ભારત માટે ખાસ કરીને કૃષિ ઉત્પાદન અને નિકાસ પર તેની સીધી અસર પડે તેવી પરિસ્થિતિ છે. આવી મુશ્કેલ ઘડીમાં, વ્યાપારી વલણ, નીતિગત સપોર્ટ અને વૈકલ્પિક બજાર શોધવી એ જ મુખ્ય ઉપાય બનશે.
