Organic Drumstick Farming: જમીન અને બજારની જરૂરિયાતને સમજી ખેડૂતની પહેલ
Organic Drumstick Farming: બોટાદ જિલ્લાના અડતાળા ગામના ખેડૂત હેમંતભાઈ પટેલે માત્ર 3 વિઘા જમીનમાં સરગવાનો જૈવિક પાક લગાવીને કૃષિ ક્ષેત્રે એક ઉત્તમ ઉદાહરણ પૂરું પાળ્યું છે. પરંપરાગત ખેતીના માર્ગને બદલી, તેમણે બજારની માંગ અને આરોગ્યપ્રદ શાકભાજીના ફાયદાઓને ધ્યાનમાં રાખીને સરગવાની ખેતી શરૂ કરી – જેનો પરિણામ સ્વરૂપ, આજે તેઓ રૂ. 50,000થી વધુની આવક મેળવી ચૂક્યા છે.
જૈવિક ખેતી તરફ વળેલું પગલું
હેમંતભાઈએ જમીનની ગુણવત્તા, નિકટવર્તી બજારોની જરૂરિયાતો અને સરગવાના ઔષધીય ગુણો પર ખાસ ધ્યાન આપ્યું. તેમના જણાવ્યા પ્રમાણે, ગુજરાતમાં સરગવો માત્ર રસોઈ તરીકે નહીં પરંતુ આયુર્વેદિક દવાઓમાં પણ ઉપયોગી હોવાથી સતત માંગ ધરાવે છે. ખાસ કરીને ઓછા પાણીમાં ઉગતા આ પાક માટે તેમણે સ્થાનિક કૃષિ અધિકારીઓની સલાહથી શ્રેષ્ઠ જાતો પસંદ કરી અને ઓર્ગેનિક પદ્ધતિઓથી વાવેતર કર્યું.
સંપૂર્ણ જૈવિક પદ્ધતિથી પોષણયુક્ત ઉપજ
રાસાયણિક ખાતરો અને ઝેરી દવાઓના બદલે હેમંતભાઈએ કુદરતી પદ્ધતિઓ જેમ કે જીવામૃત, ગોળ અને ઘાનખાતરનો ઉપયોગ કરીને જમીનની તંદુરસ્તી જાળવી. આ પદ્ધતિઓ માત્ર જમીનને ફળદ્રુપ બનાવી નહિ પણ ઉત્પાદિત સરગવામાં આરોગ્યપ્રદ ગુણો જાળવવામાં પણ મદદરૂપ બની. ઓર્ગેનિક સરગવાના કારણે તેમનું ઉત્પાદન સ્થાનિક બજારમાં વધુ ભાવે વેચાયું.
રોજગારી અને બજાર જોડાણ
સરગવો એક એવો પાક છે જેમાંથી સતત નવી ઉપજ મળતી રહે છે. હેમંતભાઈએ દરરોજ કે બે દિવસે એકવાર તાજા સરગવાના કાંડા બોટાદ અને ભાવનગર જેવા બજારોમાં મોકલવાનું શરૂ કર્યું. ગ્રાહકો તરફથી મળેલી સારી પ્રતિક્રિયા અને દુકાનદારોના સ્થિર સંપર્કને કારણે આજે તેઓ ધનાકર્ષક ગ્રાહક આધાર ધરાવે છે.
ઓછી જમીન, ઊંચો નફો
સરગવા જેવી ખેતી ખાસ કરીને નાના ખેડુતો માટે લાભદાયી બની શકે છે. ઓછા પાણીમાં ઉગતા, ઓછી જાળવણી માંગતા અને ઊંચી બજાર માંગ ધરાવતા પાક તરીકે આ એક શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ છે. હેમંતભાઈ કહે છે, “પાકની યોગ્ય પસંદગી અને સંકલિત માર્ગદર્શનથી નાની જમીન પણ વિપુલ આવક આપી શકે છે.”
પ્રેરણા બની સફળતા
હેમંતભાઈના અનુભવથી પ્રેરાઈને આજના દિવસમાં અનેક ખેડૂતોએ તેમની ખેતી જોઈ અને સરગવાની ખેતી શરૂ કરવાની તૈયારી બતાવી છે. આ ઉદાહરણ દર્શાવે છે કે આધુનિક વિચાર અને વૈકલ્પિક પાકની પસંદગી ખેડૂતોના જીવનમાં પરિવર્તન લાવી શકે છે.
નવા યુગ માટે નવી દિશા
હેમંતભાઈની સફળતા એ સાબિત કરે છે કે કૃષિમાં નવી દિશા અપનાવવી સમયની માંગ છે. નવી પેઢી માટે ખેતી ફક્ત પરંપરાગત વ્યવસાય નહિ, પણ એક ઊંચા જોખમ સાથે સફળતાનો મંચ બની શકે છે. જો યોગ્ય જ્ઞાન, તકનીક અને દૃઢ નિશ્ચય હોય, તો સરગવા જેવી ખેતી પણ ખેડૂતનું નસીબ બદલવાની શક્તિ રાખે છે.
