Profitable Pumpkin Farming in Monsoon : કોળાની ખેતી – ઓછા ખર્ચે વધુ નફો, મલ્ચિંગ પદ્ધતિ ખેડૂતોએ શા માટે પસંદ કરી?
Profitable Pumpkin Farming in Monsoon : ઉત્તર પ્રદેશના બારાબંકી જિલ્લાના ઘણા ખેડૂતો હવે પરંપરાગત પાકોની જગ્યાએ વધુ નફાકારક વિકલ્પો તરફ આગળ વધી રહ્યા છે. એવી એક ખેતી છે – કોળાની ખેતી – જેને અલ્પખર્ચી અને ઊંચો નફો આપતી ખેતી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
બારાબંકીના સિરૌલી કાલા ગામના ખેડૂત ઉમેશ દીક્ષિતે પાંચ વર્ષ પહેલા કોળાની ખેતી શરૂ કરી હતી. આજની તારીખે તેઓ લગભગ 3 એકરમાં કોળાની ખેતી કરી રહ્યા છે અને એક એકરથી આશરે ₹2 લાખ સુધીનો નફો મેળવી રહ્યા છે.
મલ્ચિંગ પદ્ધતિનો કમાલ – વરસાદી ઋતુ માટે લાભદાયી વિકલ્પ
ઉમેશ દીક્ષિત જણાવે છે કે વરસાદમાં કોળાની ખેતી મલ્ચિંગ પદ્ધતિથી કરવામાં આવે તો નફો વધારે મળે છે. મલ્ચિંગની પદ્ધતિએ છોડને વધારે પાણીથી થતા નુકસાનથી બચાવી શકાય છે. સાથે જ નીંદણ પણ ઓછી થાય છે, જેથી ઉત્પાદન વધુ અને ગુણવત્તાવાળું મળે છે.
કોળાની ખેતી કેવી રીતે કરવી?
કોળાની ખેતીની શરૂઆતમાં જમીનને ઊંડા ખેડવા પડે છે. ત્યારપછી ખેતરમાં સુંદર ધાર બનાવીને પલાસ્ટિક મલ્ચ લગાવવામાં આવે છે. તેમાં જરૂરી અંતરે છિદ્રો કરીને કોળાના બીજ રોપવામાં આવે છે. દરેક બીજ વચ્ચે આશરે 2 થી 2.5 ફૂટનું અંતર રાખવામાં આવે છે.
બીજ રોપાયા પછી 8 થી 10 દિવસમાં નાનો છોડ બહાર આવે છે. ત્યાર બાદ તેમાં ગાયના છાણથી બનેલું કાર્બનિક ખાતર છાંટવામાં આવે છે અને નિયમિત પાણી આપવામાં આવે છે. માત્ર 2 મહિનાની અંદર પાક તૈયાર થઈ જાય છે, જેને ખેડૂત સીધા બજારમાં વેચીને વધુ ભાવ મેળવી શકે છે.
ઓછા ખર્ચે મોટો લાભ
ઉમેશભાઈના જણાવ્યા અનુસાર એક એકરમાં અંદાજે ₹25,000 સુધીનો ખર્ચ આવે છે અને પ્રત્યેક સીઝનમાં તેમને ₹1.5 લાખથી ₹2 લાખ સુધી નફો થાય છે. આ ખેતીમાં મજૂરીની જરૂરિયાત પણ ઓછી હોય છે અને જંતુનાશકોનો ખર્ચ પણ નગણ્ય હોય છે.
વરસાદ દરમિયાન મલ્ચિંગ પદ્ધતિથી કોળાની ખેતી કરવાથી પાકને સુરક્ષા મળે છે, ઉત્પાદન વધુ થાય છે અને બજારમાં પણ સારા ભાવ મળે છે. ઓછા ખર્ચ અને નક્કી નફાની ખાતરી હોવાથી, આ ખેતી નાના અને મધ્યમ ખેડૂતો માટે આર્થિક રીતે લાભદાયી સાબિત થઈ રહી છે.