અમદાવાદની હવા ‘ઝેરી’ બની: દિવાળીની રાત્રે ફટાકડાના કારણે AQI ‘ગંભીર’ શ્રેણીમાં, ધુમાડાથી વિઝિબિલિટી ડાઉન
પ્રકાશના પર્વ દિવાળીની રાત્રે અમદાવાદીઓએ કરેલી અનિયંત્રિત આતશબાજીના કારણે શહેરની હવા ‘ઝેરી’ (ઝેરીલી) બની ગઈ છે. પ્રદૂષણનું સ્તર એટલી હદે વધી ગયું છે કે હવા ગુણવત્તા સૂચકાંક (AQI) ગંભીર (Severe) શ્રેણીમાં પહોંચી ગયો છે, જેના કારણે જાહેર સ્વાસ્થ્ય પર મોટો ખતરો ઊભો થયો છે.
મોટી સંખ્યામાં ફટાકડા ફોડવાના કારણે વાતાવરણ ધુમાડાના ગાઢ આવરણથી ઢંકાઈ ગયું હતું. શહેરીજનોને ઘરની અંદર પણ ધુમાડાભર્યું વાતાવરણ અનુભવાયું હતું, જેના કારણે વિઝિબિલિટી (દૃશ્યતા) માં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે.
અમદાવાદમાં ગંભીર સ્થિતિ: શ્વાસ લેવો મુશ્કેલ
દિવાળીની રાત્રે અમદાવાદના અનેક વિસ્તારોમાં સતત અને પુષ્કળ પ્રમાણમાં ફટાકડા ફૂટ્યા હતા. આના કારણે સર્જાયેલા ભયંકર ધુમાડાના કારણે સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત ફરિયાદો પણ ઉઠવા પામી હતી.
સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ: લોકોએ ગળામાં ખરાશ (ખંજવાળ) અને આંખોમાં બળતરાની ફરિયાદો નોંધાવી હતી. અસ્થમા અને ફેફસા સંબંધી તકલીફ ધરાવતા લોકો માટે પરિસ્થિતિ વધુ જોખમી બની ગઈ હતી.
માસ્કનો ઉપયોગ: ધુમાડો એટલો વધારે હતો કે રાત્રે લોકો માસ્ક પહેરીને પણ ફટાકડા ફોડતા જોવા મળ્યા હતા, જે પ્રદૂષણની ગંભીરતા દર્શાવે છે.
દિલ્હી જેવી સ્થિતિ: નિષ્ણાતો ચેતવણી આપે છે કે દિવાળી દરમિયાન દિલ્હીની જેમ અમદાવાદમાં પણ એર પોલ્યુશન ગંભીર શ્રેણીમાં પહોંચવાની ઘટના હવે લગભગ વાર્ષિક બની ગઈ છે, જેના માટે તાત્કાલિક પગલાં લેવા જરૂરી છે.
દિલ્હીનો AQI પણ ‘ખૂબ જ ખરાબ’ શ્રેણીમાં
રાષ્ટ્રીય રાજધાની દિલ્હીમાં પણ સોમવારે (૨૦ ઓક્ટોબર) દિવાળીની ઉજવણી પછી સમાન સ્થિતિ સર્જાઈ હતી. જોકે સુપ્રીમ કોર્ટે પર્યાવરણને અનુકૂળ લીલા ફટાકડાના ઉપયોગને શરતોને આધીન મંજૂરી આપી હતી, તેમ છતાં મોટી સંખ્યામાં ફટાકડા ફોડવામાં આવ્યા હતા.
મુખ્યમંત્રીની અપીલ: દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી રેખા ગુપ્તાએ જનતાને શહેરને પ્રદૂષણથી બચાવવા માટે માત્ર લીલા ફટાકડાનો ઉપયોગ કરવા અને પરંપરાગત રીતે દીવા પ્રગટાવીને તહેવાર ઉજવવા અનુરોધ કર્યો હતો.
AQI ની સ્થિતિ: દિલ્હીની હવાની ગુણવત્તા દિવસ દરમિયાન બગડી હતી. સત્તાવાર માહિતી અનુસાર, શહેરનો ૨૪ કલાકનો સરેરાશ હવા ગુણવત્તા સૂચકાંક ૩૪૫ નોંધાયો હતો, જે ‘ખૂબ જ ખરાબ’ (Very Poor) શ્રેણીમાં આવે છે. ફટાકડા ફોડવાને કારણે મંગળવાર અને બુધવારે રાત્રે તે ‘ગંભીર’ શ્રેણીમાં પહોંચવાની સંભાવના વ્યક્ત કરાઈ હતી.
પ્રદૂષણ નિયંત્રણ પર રાજકીય નિવેદનો
પ્રદૂષણની ગંભીર સ્થિતિ પર રાજકીય નિવેદનો પણ સામે આવ્યા છે. ભાજપના સાંસદ યોગેન્દ્ર ચંદોલિયાએ આ મુદ્દે દિલ્હી સરકાર પર આકરા પ્રહારો કર્યા હતા.
ભાજપના આરોપો: યોગેન્દ્ર ચંદોલિયાએ જણાવ્યું કે દિલ્હી સરકાર પ્રદૂષણને કાબુમાં લેવા માટે સતત કામ કરી રહી છે, પરંતુ “જ્યારે ભાજપ વિરોધ પક્ષમાં હતી ત્યારે પણ તેઓએ દિલ્હી સરકારને પ્રદૂષણના મુદ્દા અંગે ચેતવણી આપી હતી.” તેમણે આમ આદમી પાર્ટીની સરકાર પર ૧૧ વર્ષમાં દિલ્હીના રસ્તાઓની હાલત ખરાબ કરવા અને યમુના નદીની સફાઈ માટે ફાળવવામાં આવેલા કરોડો રૂપિયાનો દુરુપયોગ કરવાનો આરોપ મૂક્યો.
ભવિષ્યની પ્રતિબદ્ધતા: જોકે, ચંદોલિયાએ આશા વ્યક્ત કરી કે “પહેલું વર્ષ મુશ્કેલ હોઈ શકે છે, પરંતુ દિલ્હી સરકાર ભવિષ્યમાં પ્રદૂષણને અસરકારક રીતે નિયંત્રિત કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. અમે યમુનાને સાફ કરવા માટે નક્કર પગલાં લીધાં છે અને મોટા પાયે કામ ચાલી રહ્યું છે.”
આ રાજકીય ખેંચતાણ વચ્ચે, હકીકત એ છે કે દિવાળીના તહેવાર દરમિયાન ફટાકડાના કારણે સર્જાતા ગંભીર પ્રદૂષણનો ભોગ આખરે જનતા જ બની રહી છે. અમદાવાદ અને દિલ્હી જેવા મોટા શહેરોમાં વધતા AQI ને કારણે શ્વસન સંબંધિત રોગોનો વ્યાપ વધવાની સંભાવના છે, જેના માટે તાત્કાલિક અને લાંબા ગાળાના પર્યાવરણીય નિયંત્રણોની જરૂરિયાત છે.
