Strange Sounds from Space: અવકાશમાંથી આવતા અજાણ્યા અવાજો, વૈજ્ઞાનિકોનો ચોંકાવનારો ખુલાસો!
Strange Sounds from Space: છેલ્લા 10 વર્ષથી પૃથ્વી પર દર બે કલાકે અવકાશના દૂરના પ્રદેશોથી રહસ્યમય રેડિયો સિગ્નલો મળી રહ્યા છે. વૈજ્ઞાનિકોએ હવે આ સંકેતોના સ્ત્રોતની ઓળખ કરી છે, જે એક અનોખી દ્વિસંગી પ્રણાલી છે, જેમાં લાલ વામન તારો અને સફેદ વામન તારાનો સમાવેશ થાય છે. આ સિસ્ટમ પૃથ્વીથી 1,600 પ્રકાશવર્ષ દૂર, ઉર્સા મેજર નક્ષત્રમાં સ્થિત છે.
વૈજ્ઞાનિકોના અનુસાર, આ રેડિયો સિગ્નલો લાલ વામન તારો અને સફેદ વામન તારા વચ્ચેની દ્વિસંગી પ્રણાલીમાંથી આવી રહ્યા છે. આ બંને તારાઓના ચુંબકીય ક્ષેત્રો એકબીજા સાથે અથડાય છે, જેના પરિણામે લાંબા રેડિયો સિગ્નલ ઉત્પન્ન થાય છે. આ પ્રક્રિયા એટલી નિયમિત છે કે દર 125 મિનિટે એક સિગ્નલ પૃથ્વી પર પહોંચે છે, જે એક વિશાળ કોસ્મિક ઘડિયાળના જેવું છે.
ડૉ. આઇરિસ ડી રુઇટર, જેમણે 2024માં નેધરલેન્ડ્સમાં રેડિયો ટેલિસ્કોપથી ડેટાનો અભ્યાસ કર્યો, તે પહેલાં 2015માં LOFAR ટેલિસ્કોપથી મળેલા સિગ્નલ પર કામ કરી રહ્યા હતા. આ સિગ્નલો થોડી સેકન્ડથી એક મિનિટ સુધી ચાલતા હતા અને નિયમિત અંતરાલે આવતા હતા.
આ સિગ્નલો ‘ફાસ્ટ રેડિયો બર્સ્ટ્સ’ (FRBs) થી અલગ છે, કેમ કે FRBs મળતાં ફક્ત મિલિસેકન્ડમાં ખતમ થઈ જાય છે, જ્યારે આ સિગ્નલ્સ લાંબા સમય સુધી ચાલુ રહે છે અને તેમાં ઉર્જા ઓછી હોય છે. વૈજ્ઞાનિકોએ એક મોટા ઓપ્ટિકલ ટેલિસ્કોપના ઉપયોગથી આ પ્રણાલીનો અભ્યાસ કર્યો. શરૂઆતમાં ફક્ત એક જ તારો દેખાતો હતો, પરંતુ ત્યારબાદ ડેટા દર્શાવે છે કે તે લાલ વામન તારો હતો, જે સફેદ વામન તારાના ગુરુત્વાકર્ષણના કારણે ખેંચાઈ રહ્યો હતો.
શ્વેત વામન તારાઓ એ એવા તારાઓ છે જેમણે પોતાનું બળતણ ખતમ કરી દીધું છે અને હવે ફક્ત તેમના ગરમ, ઘન કોર બાકી રહ્યા છે. આ તારાઓ એટલા ઝાંખા છે કે તેઓ સામાન્ય ટેલિસ્કોપથી જોવામાં નથી આવતા. વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે જ્યારે આ બંને તારાઓ એકબીજાની આસપાસ ફરતા હોય છે, ત્યારે તેમના ચુંબકીય ક્ષેત્રો એકબીજાને અથડાય છે અને રેડિયો તરંગો ઉત્પન્ન થાય છે. આ તરંગો 1,600 વર્ષ પછી પૃથ્વી પર પહોંચે છે.
વૈજ્ઞાનિકો કહે છે કે આ શોધ ભવિષ્યમાં આવતી એવી વધુ રહસ્યમય રેડિયો સિગ્નલ્સને સમજવામાં મદદ કરશે. સંભવત: બીજી પણ કેટલીક બાયનરી સિસ્ટમ્સ હોઈ શકે છે જે સમાન સંકેતો મોકલી રહી છે. આ સંશોધન આપણા માટે આકાશગંગામાં હાજર ઉર્જા સ્ત્રોતોને વધુ સારી રીતે સમજવાનો મોકો આપે છે.
