બાળ આધાર કાર્ડ: હવે ઘરે બેઠા બનાવો બાળકોનો આધાર, જાણો અપડેટ કેમ જરૂરી છે
આજના સમયમાં આધાર કાર્ડ ઓળખનો સૌથી મોટો દસ્તાવેજ બની ચૂક્યો છે. હવે આ સુવિધા બાળકો માટે પણ ઉપલબ્ધ છે. યુનિક આઈડેન્ટિફિકેશન ઓથોરિટી ઓફ ઇન્ડિયા (UIDAI) એ નાના બાળકો માટે બાળ આધાર કાર્ડ (Baal Aadhaar) ની સુવિધા શરૂ કરી છે. આ કાર્ડ વાદળી રંગનું હોય છે અને બાળકોની ઓળખની સાથે-સાથે સરકારી યોજનાઓ સુધી પહોંચવું પણ સરળ બનાવે છે.
ઉંમરની કોઈ સીમા નથી
બાળ આધાર કાર્ડ માટે કોઈ ન્યૂનતમ ઉંમરની શરત નથી. એટલે કે નવજાત શિશુનો પણ આધાર બનાવી શકાય છે. પાંચ વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોનું બાયોમેટ્રિક જેમ કે ફિંગરપ્રિન્ટ કે આઈ-સ્કેન લેવામાં આવતું નથી. આ સ્થિતિમાં ફક્ત બાળકનો ફોટો લેવામાં આવે છે અને તેને માતા-પિતાના આધાર કાર્ડ સાથે લિંક કરવામાં આવે છે.
ઘરે બેઠા એપોઇન્ટમેન્ટની સુવિધા
પહેલા આધાર કાર્ડ બનાવવા માટે કેન્દ્રો પર લાંબી લાઈનો લાગતી હતી, પરંતુ હવે આ પ્રક્રિયા ખૂબ જ સરળ થઈ ગઈ છે. માતા-પિતા UIDAIની વેબસાઇટ પર જઈને ઓનલાઈન એપોઇન્ટમેન્ટ બુક કરી શકે છે. “My Aadhaar” સેક્શનમાં શહેર અને નજીકનું સેવા કેન્દ્ર પસંદ કરીને મોબાઇલ નંબર દાખલ કરવાનો હોય છે. OTPથી વેરિફિકેશન બાદ એપોઇન્ટમેન્ટ કન્ફર્મ થઈ જાય છે. આ પછી અધિકારી ઘરે આવીને બાળકના આધાર કાર્ડ બનાવવાની પ્રક્રિયા પૂરી કરે છે.
કયા દસ્તાવેજોની જરૂર પડશે?
બાળ આધાર કાર્ડ બનાવવા માટે બાળકના જન્મ પ્રમાણપત્ર (Birth Certificate) અને માતા અથવા પિતાનું આધાર કાર્ડ જરૂરી છે. વેરિફિકેશન દરમિયાન પેરેન્ટ્સનું બાયોમેટ્રિક ઓથેન્ટિકેશન કરવામાં આવે છે અને બાળકનો ફોટો લેવામાં આવે છે. એનરોલમેન્ટ પૂરો થયા બાદ લગભગ 60 થી 90 દિવસની અંદર વાદળી રંગનું આધાર કાર્ડ ઘરે પહોંચાડી દેવામાં આવે છે.
બાયોમેટ્રિક અપડેટ કેમ જરૂરી છે?
જેમ-જેમ બાળક મોટું થાય છે, તેની ઓળખમાં પણ ફેરફાર આવે છે. આ જ કારણોસર UIDAIએ નિયમ બનાવ્યો છે કે બાળકનું બાયોમેટ્રિક બે વાર અપડેટ કરવું ફરજિયાત છે – પહેલી વાર 5 વર્ષની ઉંમરે અને બીજી વાર 15 વર્ષની ઉંમરે. અપડેટ દરમિયાન બાળકના ફિંગરપ્રિન્ટ અને આઈ-સ્કેન લેવામાં આવે છે. આમ કરવાથી આધાર ભવિષ્યમાં પણ માન્ય બની રહે છે અને સરકારી યોજનાઓ કે સેવાઓનો લાભ લેવામાં કોઈ સમસ્યા થતી નથી. જો સમયસર અપડેટ કરાવવામાં ન આવે તો આધાર કાર્ડ કામચલાઉ રીતે નિષ્ક્રિય (Deactivated) પણ થઈ શકે છે.
બાળ આધાર કાર્ડ બાળકો માટે એક મહત્વપૂર્ણ ઓળખ દસ્તાવેજ છે. તેની મદદથી માત્ર બાળકોની ઓળખ સુનિશ્ચિત થતી નથી પરંતુ શિક્ષણ, સ્વાસ્થ્ય અને સરકારી યોજનાઓનો લાભ લેવામાં પણ સરળતા રહે છે. ઘરે બેઠા અરજી અને સરળ પ્રક્રિયાને કારણે હવે દરેક વાલી પોતાના બાળકોનો આધાર સરળતાથી બનાવી શકે છે.
