ડુંગળીની વાવણી પર ફરી સંકટ, ભાવનગરના ખેડૂતોએ ખર્ચ કર્યા લાખો છતાં પાક બચ્યો નહીં
ભાવનગર જિલ્લામાં છેલ્લા કેટલાક સમયથી કમોસમી વરસાદના કારણે ખેડૂતોને વારંવાર નુકસાન સહન કરવું પડી રહ્યું છે. પહેલેથી જ ચોમાસાના અસ્થિર માહોલે પાકને નુકસાન પહોંચાડ્યું હતું, ત્યારે હવે ડુંગળીના પાકમાં ફેલાતા બાફિયા રોગે ખેડૂતોને વધુ વ્યાપક નુકસાન કરાવ્યું છે. જિલ્લામાં મહુવા, તળાજા, ઘોઘા, સિહોર અને પાલીતાણા જેવા વિસ્તારો ડુંગળીના મુખ્ય ઉત્પાદન માટે જાણીતા છે, પરંતુ આ વર્ષ ખેડૂતો માટે વધુ કઠિન સાબિત થઈ રહ્યું છે.
ડુંગળીનું ઉત્પાદન ભાવનગરની કૃષિ અર્થવ્યવસ્થાનો મુખ્ય આધાર છે, છતાં આ સિઝનમાં પાક બગડતા ખેડૂતોની આશાઓ ફરી તૂટી રહી છે. ઘણાં ખેડૂતોનું કહેવું છે કે ખેતીમાં લાખો રૂપિયાનું રોકાણ છતાં બજારમાં મૂલ્ય મળતું નથી અને બાફિયા રોગે બાકી રહેલી આશા પણ ચૂંથવી લીધી છે. કેટલાક ખેડૂતોનો દાવો છે કે 30,000 રૂપિયાથી વધુ ખર્ચ કર્યા બાદ પણ ખેતરમાં પાક બચ્યો જ નથી, જેના કારણે તેઓ આર્થિક તંગીમાં ફસાઈ રહ્યા છે.
ખેડૂતોના અનુભવમાં વધતો નિરાશાનો ભાર
સ્થાનિક ખેડૂત મનુભાઈ ચૌહાણે જણાવ્યું કે ચોમાસા પછી તેમણે આઠ વીઘામાં ડુંગળીનું વાવેતર કર્યું હતું. પરંતુ સતત વરસાદના કારણે માટીમાં જરૂરી ગરમાવો ન મળ્યો અને ડુંગળીમાં બાફિયા રોગ ઝડપથી ફેલાયો. રોગના પ્રકોપથી આખી વાવણી નષ્ટ થવાની કગારમાં છે. મનુભાઈ જણાવે છે કે વીઘે આશરે 25,000 રૂપિયાનો ખર્ચ છતાં હાલ પાક લગભગ બરબાદ થઈ ગયો છે.
બીજા ખેડૂત ઘનશ્યામભાઈ ચૌહાણે પણ સમાન કઠિનાઈઓ વ્યક્ત કરી. તેમણે આ વર્ષે 8 થી 10 વીઘામાં ડુંગળી વાવી હતી, પરંતુ બાફિયા રોગ ફાટી નીકળતાં પાક ધીમે ધીમે સૂકાઈ જવા લાગ્યો છે. ખેડૂતોનું કહેવું છે કે 25 થી 30 હજાર રૂપિયાનો ખર્ચ છતાં હવે પાક સંપૂર્ણપણે નષ્ટ થવા લાગ્યો છે. આ પરિસ્થિતિએ ખેડૂતોની ચિંતામાં વધારો કર્યો છે, કારણ કે ડુંગળી તેમનો મુખ્ય આવકનો સ્ત્રોત છે અને રોગના કારણે થતાં નુકસાનથી ઘણા ઘરો પર આર્થિક સંકટ ઘેરાઈ ગયું છે.
ભાવનગરના ખેડૂતોમાં ભવિષ્યને લઈ ગાઢ ચિંતા
બાફિયા રોગના ઝડપી ફેલાવાને કારણે ખેડૂતોમાં ભય અને અસુરક્ષાનો માહોલ ઉભો થયો છે. સતત બદલાતી આબોહવાની પરિસ્થિતિઓ, અસ્થિર વરસાદ અને વધતો રોગચાળો ખેડૂતોને દરેક સીઝનમાં નવા પડકારો આપી રહ્યા છે. હાલ ખેડૂતો સરકાર અને કૃષિ અધિકારીઓ પાસેથી તાત્કાલિક માર્ગદર્શન અને મદદની આશા રાખી રહ્યા છે, જેથી રોગની અસર અટકાવી શકાય અને આગલા પાકમાં સુધારો લઈ શકાય.
આ સિઝનનો અનુભવ ખેડૂતોને ફરી એક સવાલ સાથે છોડે છે — પરંપરાગત ખેતીમાં સતત થતા નુકસાનથી કેવી રીતે બચવું? અને ભવિષ્યમાં આવી પરિસ્થિતિઓથી રક્ષણ મેળવવા માટે કયા વૈજ્ઞાનિક ઉપાયો જરૂરી છે?
