પીરિયડ્સ પહેલાં સ્તનનો દુખાવો? કારણો સમજો અને આ સરળ ઉપાયો અજમાવો
માસિક ધર્મ (પીરિયડ) શરૂ થવાના થોડા દિવસો પહેલાં ઘણી સ્ત્રીઓને સ્તનમાં દુખાવો, સોજો અથવા ભારેપણું અનુભવાય છે. મેડિકલ ભાષામાં તેને “સાયકલિક માસ્ટાલ્જિયા” (Cyclic Mastalgia) કહેવામાં આવે છે. આ એક સામાન્ય સ્થિતિ છે અને મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં ચિંતા કરવાની જરૂર હોતી નથી. જોકે, દર મહિને થતા આ દુખાવાને સમજીને અને જીવનશૈલીમાં નાના ફેરફારો લાવીને તેને સંપૂર્ણપણે નિયંત્રિત કરી શકાય છે.
પીરિયડ્સ પહેલાં સ્તનમાં દુખાવો શા માટે થાય છે?
- હોર્મોનલ ફેરફારો (Hormonal Changes): પીરિયડ્સ પહેલાં એસ્ટ્રોજન અને પ્રોજેસ્ટેરોન હોર્મોનનું સ્તર વધે છે, જેના કારણે સ્તન પેશીઓમાં સોજો આવે છે અને દુખાવો થાય છે.
- પાણીનો સંગ્રહ (Water Retention): શરીરમાં પાણી જમા થવાના કારણે સ્તન ભારે લાગવા માંડે છે.
- કેફીન અને મીઠાનું વધુ પડતું સેવન: ચા, કોફી કે સોફ્ટ ડ્રિંક્સનું વધુ પડતું સેવન સ્તન પેશીઓને સંવેદનશીલ (sensitive) બનાવે છે.
- તણાવ અને ઊંઘનો અભાવ: તણાવ હોર્મોનનું અસંતુલન વધારે છે, જેનાથી દુખાવો અને સોજો વધી શકે છે.
બચાવના સરળ ઉપાયો
- આહારમાં ફેરફાર: પીરિયડ્સના ૧૦ દિવસ પહેલાં કોફી, ચા, ચોકલેટ અને મીઠાનું સેવન ઘટાડો.
- યોગ્ય બ્રા પહેરો: ધ્યાન રાખો કે બહુ ટાઈટ બ્રા સ્તન પર દબાણ વધારે છે, જેનાથી દુખાવો વધી શકે છે. તેથી, કોપસ અને સપોર્ટિવ બ્રા પહેરો.
- ગરમ શેક: હળવા હુંફાળા પાણીથી શેક કરવાથી સોજો અને દુખાવામાં રાહત મળે છે.
- તણાવ વ્યવસ્થાપન: યોગ, મેડિટેશન અને પૂરતી ઊંઘ લેવાથી શરીરના હોર્મોન્સ સ્થિર રહે છે.
- સ્વસ્થ આહાર: તમારા આહારમાં ફળો, શાકભાજી, ઓમેગા-૩ યુક્ત ખોરાક (જેમ કે અળસીના બીજ, અખરોટ, માછલી) નો સમાવેશ કરો. તળેલું કે પ્રોસેસ્ડ ફૂડ ઓછું કરો.
ડોક્ટરનો સંપર્ક ક્યારે કરવો?
જો તમને નીચેના લક્ષણો દેખાય, તો ડોક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે:
- સ્તનમાં કોઈ ગાંઠ (lump) અનુભવાય.
- ફક્ત એક જ બાજુએ સતત દુખાવો રહે.
- નીપલ (nipple) માંથી ડિસ્ચાર્જ આવે.
- દુખાવો બહુ જ વધારે હોય અને દર મહિને વધતો જાય.
