GST on UPI transactions: 2000થી વધુના UPI ટ્રાન્ઝેક્શન્સ પર GST લાગશે? સરકારે આપ્યો સ્પષ્ટ જવાબ
GST on UPI transactions: હાલમાં સોશિયલ મીડિયા અને અન્ય પ્લેટફોર્મ્સ પર આ દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે ભારત સરકાર 2000 રૂપિયાથી વધુના UPI ટ્રાન્ઝેક્શન્સ પર GST લાગુ કરવા પર વિચાર કરી રહી છે. આ ખોટી માહિતી એવી રીતે ફેલાઈ રહી છે કે વધુમાં વધુ લોકો આ બાબતે ચિંતિત છે. જોકે, નાણા મંત્રાલયે આ દાવાને પૂરાપૂરી ખોટી અને ભ્રામક ગણાવીને નકાર્યું છે.
નાણા મંત્રાલયે આપી સ્પષ્ટતા
સરકાર પાસે આવો કોઇ પ્રસ્તાવ નથી. સરકારે આ મુદ્દે સ્પષ્ટતા કરી છે કે GST પેમેન્ટ ગેટવે અથવા અન્ય માધ્યમો દ્વારા વસૂલવામાં આવતી સર્વિસ ફી, જેમ કે મર્ચન્ટ ડિસ્કાઉન્ટ રેટ (MDR), પર જ લાગુ થાય છે. પરંતુ 2020ના જાન્યુઆરીમાં, CBDTએ P2M (વ્યક્તિથી વેપારી) UPI ટ્રાન્ઝેક્શન્સ પર MDR હટાવી હતી, એટલે કે UPI દ્વારા કરાયેલા ચુકવણીઓ પર કોઈ વધારાની ફી અથવા ચાર્જ લાગુ થતો નથી.
UPI પ્રોત્સાહન યોજના
સરકારનો મુખ્ય ઉદ્દેશ ડિજિટલ પેમેન્ટને વધુ પ્રોત્સાહિત કરવાનો છે. આ માટે, UPI પ્રોત્સાહન યોજના 2021-22 નાણાકીય વર્ષથી લાગુ કરવામાં આવી હતી, જે વિશેષ કરીને ઓછા મૂલ્યના P2M (વ્યક્તિથી વેપારી) ટ્રાન્ઝેક્શન્સને પ્રોત્સાહિત કરે છે. આ યોજનામાં, હવે સુધી સક્રિય રોકાણ કરવામાં આવ્યું છે:
નાણાકીય વર્ષ 2021-22: ₹1,389 કરોડ
નાણાકીય વર્ષ 2022-23: ₹2,210 કરોડ
નાણાકીય વર્ષ 2023-24: ₹3,631 કરોડ
ડિજિટલ પેમેન્ટ્સમાં ભારતની અગ્રેસર ભૂમિકા
ACI વર્લ્ડવાઈડના 2024 રિપોર્ટ અનુસાર, 2023માં ભારતનો હિસ્સો વિશ્વના કુલ રિયલ-ટાઇમ ટ્રાન્ઝેક્શન્સમાં 49% રહ્યો, જે ભારતના ડિજિટલ પેમેન્ટમાં અગ્રેસર હોવાનો સાબિતી છે.
UPI ટ્રાન્ઝેક્શન વોલ્યુમમાં અદ્ભુત વૃદ્ધિ
નાણાકીય વર્ષ 2019-20માં ₹21.3 લાખ કરોડથી શરૂ થયેલા UPI ટ્રાન્ઝેક્શન્સનો વોલ્યુમ 2025 સુધીમાં ₹260.56 લાખ કરોડ પર પહોંચ્યો છે. આ માત્ર P2M ટ્રાન્ઝેક્શન્સના ₹59.3 લાખ કરોડ પર છે, જે ડિજિટલ પેમેન્ટ્સમાં વધતા વિશ્વાસને દર્શાવે છે.
કેન્દ્રીય નાણા મંત્રાલયે સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું છે કે 2000 રૂપિયાથી વધુના UPI ટ્રાન્ઝેક્શન્સ પર GST લાગુ કરવાનો કોઇ પ્રસ્તાવ નથી, અને આ દાવાઓ ખોટા છે.
