કિંમતી દવા હવે સામાન્ય માણસની પહોંચમાં: HIV ના દર્દીઓ માટે સારવાર સરળ બનશે, ભારત ‘વૈશ્વિક ફાર્મસી’ તરીકે પ્રસ્થાપિત.
ભારતે વૈશ્વિક આરોગ્ય ક્ષેત્રે એક મોટી અને ઐતિહાસિક સિદ્ધિ હાંસલ કરી છે. જે દેશોમાં દવાની કિંમત આસમાને પહોંચી છે, ત્યાં ભારતે સૌથી સસ્તી HIV (હ્યુમન ઇમ્યુનોડેફિશિયન્સી વાયરસ-એઇડ્સ) દવાનું ઉત્પાદન કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. આ દવા અમેરિકામાં જેની કિંમત આશરે ₹૩૫ લાખ ($૪૨,૦૦૦) જેટલી છે, તે હવે ભારતમાં માત્ર ₹૩,૩૦૦ ($૪૦) માં ઉપલબ્ધ થશે. આ પગલું એઇડ્સ સામેની વૈશ્વિક લડાઈમાં એક મુખ્ય સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થશે.
આ નવી દવાનો પરિચય ગરીબ અને વિકાસશીલ દેશોના લાખો HIV દર્દીઓ માટે જીવનરક્ષક સાબિત થશે, જેઓ અગાઉ આ મોંઘી દવાઓ ખરીદવામાં મુશ્કેલી અનુભવી રહ્યા હતા.
જેનેરિક દવાઓનું હબ: ભારતની સિદ્ધિ
ભારત પહેલેથી જ વિશ્વમાં જેનેરિક દવાઓના ઉત્પાદન માટે એક મુખ્ય કેન્દ્ર તરીકે જાણીતું છે. ભારતીય દવાઓ તેમની ગુણવત્તા અને પોસાય તેવી કિંમતને કારણે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સહિતના અનેક વિકસિત દેશોમાં પણ ખૂબ લોકપ્રિય છે. HIV દવા વિકસાવીને, ભારતે પોતાની આ ઓળખને વધુ મજબૂત બનાવી છે.
દવાની વિશેષતા શું છે?
આ નવી દવા અમેરિકા, કેનેડા, યુરોપ અને ઓસ્ટ્રેલિયામાં પહેલાથી જ ઉપયોગમાં લેવાતી બ્રાન્ડેડ દવાનું સામાન્ય સંસ્કરણ છે. આ બ્રાન્ડેડ દવાની કિંમત એટલી ઊંચી છે કે સામાન્ય દર્દીઓ માટે તે પરવડી શકે તેવું લગભગ અશક્ય છે.
જોકે, ભારતમાં ઉત્પાદિત આ જેનેરિક સંસ્કરણની કિંમત એટલી ઓછી છે કે તે જરૂરિયાતમંદ દરેક દર્દીને સરળતાથી ઉપલબ્ધ કરાવી શકાય છે. આ દવા બનાવવાની પ્રક્રિયામાં સંશોધન અને વિકાસ પાછળ થતા મોટા ખર્ચને ઘટાડીને તેની કિંમત ઓછી રાખવામાં આવી છે.
ક્યારે ઉપલબ્ધ થશે?
આરોગ્ય નિષ્ણાતોના મતે, આ સસ્તી દવા ૨૦૨૭ સુધીમાં બજારમાં વ્યાપકપણે ઉપલબ્ધ થઈ જશે. એવો અંદાજ છે કે આ દવા લાખો લોકોને નવું જીવન આપશે અને એઇડ્સ સામેની વૈશ્વિક લડાઈને મજબૂત બનાવશે.
ભારતમાં HIV ની સ્થિતિ અને સરકારી પ્રયાસો
કેન્દ્રીય આરોગ્ય મંત્રાલયના આંકડા અનુસાર, ભારતમાં આશરે ૨.૫૪ મિલિયન (૨૫.૪ લાખ) લોકો HIV થી સંક્રમિત છે. આમાંથી, દર વર્ષે આશરે ૬૮,૦૦૦ નવા કેસ ઉમેરાય છે. વર્ષ ૨૦૨૩-૨૪ માં, દેશમાં HIV સંબંધિત બીમારીઓથી આશરે ૩૫,૮૭૦ લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા. આ આંકડા દર્શાવે છે કે HIV ભારતમાં એક મોટો આરોગ્ય પડકાર છે.
ભારત સરકાર પહેલાથી જ ઘણા HIV નિવારણ અને સારવાર કાર્યક્રમો ચલાવે છે, જેમાં દર્દીઓને મફત પરીક્ષણ, સલાહ અને દવા પૂરી પાડવામાં આવે છે. સરકારનો ધ્યેય ૨૦૩૦ સુધીમાં દેશમાંથી HIV/AIDS ને સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કરવાનો છે. આ નવી સસ્તી દવા આ લક્ષ્યને હાંસલ કરવામાં એક નિર્ણાયક પગલું બની રહેશે.
વૈશ્વિક ઉદાહરણ
સંયુક્ત રાષ્ટ્રની એજન્સી UNAIDS અનુસાર, HIV ની સારવાર માટે સસ્તી અને સુલભ દવાઓની ઉપલબ્ધતા આ રોગચાળાને સમાપ્ત કરવા તરફનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. ભારતે અગાઉ પણ ક્ષય રોગ (Tuberculosis) અને અન્ય રોગો માટે સસ્તી દવાઓ વિકસાવીને વિશ્વને રાહત આપી છે, અને હવે HIV ના ક્ષેત્રમાં આ પહેલ વૈશ્વિક ઉદાહરણ સ્થાપિત કરશે.
ભારતમાં વિકસાવવામાં આવી રહેલી આ જેનેરિક દવા માત્ર દેશના લાખો દર્દીઓ માટે જીવનરક્ષક સાબિત થશે નહીં, પરંતુ ગરીબ અને વિકાસશીલ દેશોમાં આરોગ્યસંભાળને પણ નવી દિશા આપશે. જ્યાં પહેલા ₹૩૫ લાખની કિંમતની દવા ખરીદવી અશક્ય હતી, ત્યાં હવે માત્ર ₹૩,૩૦૦ માં સારવાર ઉપલબ્ધ થશે. ભારતને આરોગ્યસંભાળમાં વૈશ્વિક નેતા તરીકે સ્થાપિત કરવામાં આ પગલું એક મુખ્ય સીમાચિહ્નરૂપ માનવામાં આવે છે.
