‘બાબુરાવ’ના પાત્ર પર વિવાદ! ‘હેરા ફેરી’ના નિર્માતાએ કપિલ શર્મા શો અને નેટફ્લિક્સ પર ₹25 કરોડનો દાવો ઠોક્યો
કોમેડીની દુનિયાના સૌથી ચર્ચિત શોમાંથી એક, ‘ધ ગ્રેટ ઇન્ડિયન કપિલ શો’, તેના સીઝન ફિનાલે પહેલાં એક મોટા કાયદાકીય વિવાદમાં ફસાઈ ગયો છે. પ્રખ્યાત ફિલ્મ ફ્રેન્ચાઇઝી ‘હેરા ફેરી’ના નિર્માતા ફિરોઝ એ. નાડિયાદવાલાએ નેટફ્લિક્સ અને શોના નિર્માતાઓ પર ₹25 કરોડનો દાવો દાખલ કર્યો છે. આ વિવાદ શોના એક એપિસોડમાં કોમેડિયન કિકુ શારદા દ્વારા ‘હેરા ફેરી’ના પ્રતિષ્ઠિત પાત્ર બાબુરાવ ગણપતરાવ આપ્ટેનો ગેટઅપ ધારણ કર્યા બાદ શરૂ થયો.
આ એપિસોડ, જેમાં બોલિવૂડના ખેલાડી અક્ષય કુમાર મહેમાન હતા, તે 20 સપ્ટેમ્બરે પ્રસારિત થવાનો હતો. એપિસોડના એક સ્કેચમાં, કિકુ શારદાએ બાબુરાવના ગેટઅપ અને અંદાજની નકલ કરી, જે નિર્માતા ફિરોઝ નાડિયાદવાલાને જરા પણ પસંદ ન આવ્યું. નાડિયાદવાલાએ આરોપ લગાવ્યો છે કે તેમના પાત્રનો ઉપયોગ પરવાનગી વિના વ્યાપારી લાભ માટે કરવામાં આવ્યો, જે કોપીરાઇટ અને ટ્રેડમાર્ક કાયદાઓનું સીધું ઉલ્લંઘન છે.
શું છે કાનૂની આરોપો અને માગણીઓ?
નાડિયાદવાલાના વકીલે નેટફ્લિક્સ અને શોના નિર્માતાઓને એક કાનૂની નોટિસ મોકલી છે, જેમાં અનેક ગંભીર આરોપો લગાવવામાં આવ્યા છે. નોટિસમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ કોપીરાઇટ એક્ટ, 1957ની કલમ 51 અને 14ની સાથે-સાથે ટ્રેડમાર્ક એક્ટની કલમ 29નું ઉલ્લંઘન છે. નાડિયાદવાલાની ટીમ અનુસાર, ‘બાબુરાવ’નું પાત્ર નાડિયાદવાલા પરિવારના નામે એક રજિસ્ટર્ડ ટ્રેડમાર્ક છે.
નિર્માતાએ પોતાના નિવેદનમાં કહ્યું, “બાબુરાવ માત્ર એક પાત્ર નથી, પરંતુ ‘હેરા ફેરી’ની આત્મા છે. આ વારસો અમારી મહેનત, દૂરદર્શિતા અને રચનાત્મકતાથી બન્યો છે. પરેશ રાવલ જીએ આ પાત્રને પોતાના દિલ અને આત્માથી સીંચ્યું છે. કોઈને પણ વ્યાપારી લાભ માટે તેનો દુરુપયોગ કરવાનો અધિકાર નથી.”
નાડિયાદવાલાની કાનૂની ટીમે નીચેની માગણીઓ રાખી છે:
- સ્કેચને નેટફ્લિક્સ, સોશિયલ મીડિયા અને અન્ય તમામ પ્લેટફોર્મ્સ પરથી તરત હટાવવામાં આવે.
- 24 કલાકની અંદર જાહેરમાં માફી માગવામાં આવે.
- લેખિતમાં ખાતરી આપવામાં આવે કે ભવિષ્યમાં આ પાત્રનો ઉપયોગ પરવાનગી વિના કરવામાં આવશે નહીં.
- નોટિસ મળ્યાના બે દિવસની અંદર વળતર તરીકે ₹25 કરોડ ચૂકવવામાં આવે.
- જો આ માગણીઓ પૂરી કરવામાં નહીં આવે તો નિર્માતાએ દીવાની અને ફોજદારી કાર્યવાહી શરૂ કરવાની ધમકી આપી છે.
પાત્રનો વારસો અને પરેશ રાવલનો દ્વંદ્વ
આ કાનૂની લડાઈ એવા પાત્રને લઈને છે જેને ભારતીય સિનેમાના સૌથી યાદગાર પાત્રોમાંથી એક માનવામાં આવે છે. બાબુરાવનું પાત્ર ‘ફિર હેરા ફેરી’ની સફળતાનું એક મોટું કારણ હતું અને આજે પણ મીમ કલ્ચર અને સોશિયલ મીડિયા પર છવાયેલું છે.
જોકે, વિડંબના એ છે કે પાત્રને બચાવવા માટે કરોડો રૂપિયાનો દાવો કરવામાં આવ્યો છે, તે પાત્ર ભજવનાર અભિનેતા પરેશ રાવલ પોતે તેનાથી ગૂંગળામણ અનુભવી ચૂક્યા છે. એક તાજેતરના ઇન્ટરવ્યુમાં, 70 વર્ષીય રાવલે કહ્યું હતું કે બાબુરાવનું પાત્ર તેમના માટે “ગળાનો ગાળિયો” બની ગયું હતું અને તેઓ તેનાથી આઝાદી ઇચ્છતા હતા. તેમણે જણાવ્યું કે તેઓ આ ઇમેજમાં એટલા ફસાયા હતા કે બીજા નિર્દેશકો પણ તેમને તે જ પાત્રની દ્રષ્ટિએ જોવા લાગ્યા હતા. તેમણે આ ઇમેજને તોડવા માટે નિર્દેશક વિશાલ ભારદ્વાજ અને આર. બાલ્કીનો પણ સંપર્ક કર્યો હતો.
‘હેરા ફેરી 3’ ને લઈને પણ વિવાદ ચાલુ
આ વિવાદ ‘હેરા ફેરી’ ફ્રેન્ચાઇઝી સાથે જોડાયેલા અનેક કાનૂની મામલાઓમાંથી એક છે. તાજેતરમાં, પરેશ રાવલે ‘હેરા ફેરી 3’માંથી બહાર થવાની જાહેરાત કરી હતી. તે જ સમયે, મીડિયા રિપોર્ટ્સ મુજબ, ફિલ્મના મુખ્ય અભિનેતા અને નિર્માતા અક્ષય કુમારે ફિલ્મના શૂટિંગમાં અવરોધ ઊભો કરવાના આરોપમાં રાવલ પર ₹25 કરોડનો દાવો દાખલ કર્યો છે. રાવલે પોતાના વકીલ દ્વારા તેનો જવાબ આપવાની વાત કહી છે.
ભારતમાં, કોપીરાઇટ કાયદો કોઈ કાલ્પનિક પાત્રને સુરક્ષા પ્રદાન કરે છે, જો તે પાત્ર સારી રીતે વ્યાખ્યાયિત, અનન્ય અને વિશિષ્ટ હોય. બોમ્બે હાઇકોર્ટે ‘દબંગ’ ફિલ્મના પાત્ર “ચુલબુલ પાંડે”ને આ જ આધાર પર કોપીરાઇટ યોગ્ય માન્યું હતું. હવે જોવું એ રહેશે કે નેટફ્લિક્સ અને કપિલ શર્માની ટીમ આ કાનૂની નોટિસનો શું જવાબ આપે છે અને આ મામલો આગળ શું વળાંક લે છે.
