રાહુલ ગાંધીના ‘મત ચોરી’ના આરોપોની તપાસની માગણી કરતી અરજી સુપ્રીમ કોર્ટે ફગાવી: ‘પહેલા ચૂંટણી પંચ પાસે જાઓ’
દેશની સર્વોચ્ચ અદાલત સુપ્રીમ કોર્ટે કોંગ્રેસના વકીલ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી એક મહત્ત્વની અરજી પર સુનાવણી કરવાનો સ્પષ્ટ ઇનકાર કરી દીધો છે, જેમાં લોકસભામાં વિરોધ પક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધી દ્વારા લગાવવામાં આવેલા ‘મત ચોરી’ના ગંભીર આરોપોની તપાસની માગણી કરવામાં આવી હતી. કોર્ટે અરજદારને તેમની ચિંતાઓ દૂર કરવા માટે પહેલાં ચૂંટણી પંચ (Election Commission) નો સંપર્ક કરવાની સલાહ આપી હતી.
કોંગ્રેસના વકીલ રોહિત પાંડે દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી આ અરજીમાં રાહુલ ગાંધીના આરોપોને અત્યંત ગંભીર ગણાવવામાં આવ્યા હતા. અરજદારે સુપ્રીમ કોર્ટના ભૂતપૂર્વ ન્યાયાધીશના નેતૃત્વ હેઠળ એક વિશેષ તપાસ ટીમ (SIT) ની રચના કરીને આ મામલાની સ્વતંત્ર તપાસ કરાવવાની માગણી કરી હતી.
અદાલતનો સ્પષ્ટ આદેશ: ‘અન્ય કાનૂની વિકલ્પોનો વિચાર કરો’
ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંત અને જોયમલ્યા બાગચીની ખંડપીઠે આ મામલે પોતાનું વલણ સ્પષ્ટ કર્યું હતું. બેન્ચે અરજદારના વકીલને જણાવ્યું હતું કે, જો અરજદારને ચૂંટણી પ્રક્રિયાની વિશ્વસનીયતા અંગે કોઈ ચિંતા હોય, તો તેમણે સૌપ્રથમ બંધારણીય સંસ્થા એવા ચૂંટણી પંચ નો સંપર્ક કરવો જોઈતો હતો.
ખંડપીઠે ટિપ્પણી કરી હતી કે, આ અરજી, જે કથિત રીતે જાહેર હિતમાં (PIL) દાખલ કરવામાં આવી હતી, તેના પર સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા સીધો વિચાર કરવામાં આવશે નહીં. અરજદારના વકીલે કોર્ટને જણાવ્યું હતું કે, તેમણે ચૂંટણી પંચને આ સંદર્ભમાં એક મેમોરેન્ડમ સુપરત કર્યું છે. તેના જવાબમાં, કોર્ટે તેમને “અન્ય કાનૂની વિકલ્પોનો વિચાર કરવા” માટે જણાવ્યું હતું, જેનો અર્થ એ હતો કે અરજદારે નીચલી અદાલતો અથવા હાઇકોર્ટમાં જવું જોઈએ.
અરજીનો આધાર: રાહુલ ગાંધીના ગંભીર આરોપો
રોહિત પાંડેની આ અરજી ૭ ઓગસ્ટના રોજ લોકસભામાં વિરોધ પક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધી દ્વારા લગાવવામાં આવેલા આરોપો પર આધારિત હતી. રાહુલ ગાંધીએ મતદાર યાદીમાં વ્યાપકપણે છેડછાડ થઈ હોવાનો અને ‘મત ચોરી’ થવાનો ગંભીર આરોપ લગાવ્યો હતો.
અરજીમાં આ આરોપોનું મહત્ત્વ સમજાવતા કહેવામાં આવ્યું હતું કે:
- બંધારણીય વચન: “આ માત્ર એક ચૂંટણીનો મામલો નથી. ભારતનું બંધારણ બધા પુખ્ત નાગરિકોને મતદાન કરવાનો અધિકાર આપે છે. મતદાર યાદીમાં ખોટા ઉમેરાઓ અથવા કાઢી નાખવાથી આ બંધારણીય વચનને નબળું પડે છે.”
- લોકશાહીનું મૂળ: અરજદારે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, તેમણે ચૂંટણી પ્રક્રિયાની વિશ્વસનીયતા અને પારદર્શિતા જાળવવા માટે આ અરજી દાખલ કરી છે, જે ભારતીય લોકશાહીનો આધારસ્તંભ છે.
મતદાર યાદીના સ્વતંત્ર ઓડિટની માગણી
અરજદારની મુખ્ય માગણીઓમાં નીચેના મુદ્દાઓનો સમાવેશ થતો હતો:
- સ્વતંત્ર ઓડિટ: કોર્ટ દ્વારા મતદાર યાદીઓનું સ્વતંત્ર ઓડિટ કરવાનો આદેશ આપવામાં આવે.
- યાદીમાં ફેરફાર પર પ્રતિબંધ: ચૂંટણી પંચને આ ઓડિટ પૂર્ણ ન થાય ત્યાં સુધી મતદાર યાદીમાં કોઈ પણ પ્રકારનો ફેરફાર ન કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવે.
- પારદર્શિતા: ભવિષ્યની મતદાર યાદીઓની તૈયારી, જાળવણી અને પ્રકાશનમાં સંપૂર્ણ પારદર્શિતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે ચૂંટણી પંચને નિર્દેશ આપવામાં આવે.
અરજદારે દલીલ કરી હતી કે જો મતદાર યાદીમાં વ્યાપક છેડછાડ સાબિત થાય છે, તો તે ભારતીય બંધારણના અનુચ્છેદ ૩૨૫ અને ૩૨૬ માં સમાવિષ્ટ “એક વ્યક્તિ, એક મત” (One Person, One Vote) ના પાયાના સિદ્ધાંતનું ઘોર ઉલ્લંઘન ગણાશે. વધુમાં, કોઈને એક કરતાં વધુ મત આપવાથી દેશના નાગરિકોના સમાનતાના મૂળભૂત અધિકાર નું પણ ઉલ્લંઘન થશે.
સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા અરજી ફગાવી દેવામાં આવતા, હવે વકીલ રોહિત પાંડે આ મામલાને આગળ વધારવા માટે ચૂંટણી પંચ અથવા અન્ય કાનૂની મંચનો સંપર્ક કરે છે કે કેમ, તેના પર સૌની નજર ટકેલી છે. કોર્ટે સ્પષ્ટ કરી દીધું છે કે, આવા ગંભીર મુદ્દાઓ પર સીધો હસ્તક્ષેપ કરતાં પહેલાં સંબંધિત બંધારણીય સંસ્થાઓને પોતાની કામગીરી કરવાની તક મળવી જોઈએ.
