EMI કે દેવાની સમસ્યા? ક્રેડિટ કાર્ડની બાકી રકમ વિશે સત્ય જાણો
દેશની મધ્યમ વર્ગની વસ્તી તેમની રોજિંદી જરૂરિયાતો અને જીવનશૈલી જાળવવા માટે મોટા પાયે ક્રેડિટ કાર્ડનો આશરો લઈ રહી છે. પરંતુ હવે આ કાર્ડ ધીમે ધીમે દેવાની જાળનું કારણ બની રહ્યા છે. ક્રેડિટ કાર્ડ પર બાકી રહેલી રકમ ઝડપથી વધી રહી છે, જે ચિંતાજનક સંકેત છે.
માર્ચ 2025 સુધીમાં, ત્રણ મહિનાથી બાર મહિના સુધી બાકી રહેલી ક્રેડિટ કાર્ડ લોન ₹33,886.5 કરોડ સુધી પહોંચી ગઈ છે. આ ગયા વર્ષના માર્ચ 2024 ના ₹23,475.6 કરોડ કરતા લગભગ 44% વધુ છે. ફક્ત 91-180 દિવસની શ્રેણીમાં, બાકી રકમ ₹29,983.6 કરોડ સુધી પહોંચી ગઈ છે, જે માર્ચ 2024 માં ₹20,872.6 કરોડ હતી. તે જ સમયે, 181-360 દિવસની શ્રેણીમાં, તે વધીને ₹3,902.9 કરોડ થઈ ગઈ છે, જ્યારે એક વર્ષ પહેલા તે ₹2,603.0 કરોડ હતી. બાકી લેણાં ન ચૂકવનારાઓની ટકાવારી પણ સતત વધી રહી છે – માર્ચ 2023 માં તે 0.7%–0.8% હતી, જે માર્ચ 2025 માં વધીને 1.1% થઈ ગઈ છે.
ક્રેડિટ કાર્ડ ખર્ચ ઝડપથી વધી રહ્યો છે, પરંતુ ચુકવણી સમયસર થઈ રહી નથી. માર્ચ 2025 સુધીમાં, કાર્ડ્સમાંથી ટ્રાન્ઝેક્શન મૂલ્ય ₹21.09 લાખ કરોડ સુધી પહોંચી ગયું છે, જે માર્ચ 2024 માં ₹18.31 લાખ કરોડ કરતા 15% વધુ છે. ફક્ત મે 2025 માં, ક્રેડિટ કાર્ડ્સમાંથી ₹1.89 લાખ કરોડ ચૂકવવામાં આવ્યા હતા. કાર્ડ ધારકોની સંખ્યામાં પણ મોટો વધારો થયો છે – જાન્યુઆરી 2021 માં 6.10 કરોડથી મે 2025 સુધીમાં 11.11 કરોડ.
બેંકો અને ફિનટેક કંપનીઓ દ્વારા ઓફર કરવામાં આવતી કેશબેક, નો-કોસ્ટ EMI, ડિસ્કાઉન્ટ અને અન્ય આકર્ષક ઓફરોએ આ વૃદ્ધિમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી છે. પરંતુ જો સમયસર ચુકવણી ન થાય, તો લોકોને વાર્ષિક 42-46% સુધી વ્યાજ ચૂકવવું પડી શકે છે, જે તેમને દેવાના ચક્રમાં ફસાવે છે.
નોકરી કરતા લોકો સૌથી વધુ ક્રેડિટ કાર્ડનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. તેમને વિશ્વાસ હોય છે કે પગાર આવે ત્યારે તેઓ કાર્ડ ચૂકવી દેશે. પરંતુ જ્યારે આવક અને ખર્ચ વચ્ચે કોઈ સંતુલન ન હોય ત્યારે EMI ચૂકી જાય છે. ઘણી વખત લોકો ફક્ત ન્યૂનતમ રકમ ચૂકવે છે અને ધારે છે કે દેવું સમાપ્ત થઈ જશે, જ્યારે વાસ્તવમાં તેમના પર વ્યાજ સતત વધતું રહે છે. બાકી રકમ ચૂકવવાને બદલે, નવા ખર્ચ ઉમેરવામાં આવે છે, જેના કારણે બાકી રકમ વધતી રહે છે.
આ પરિસ્થિતિને ટાળવા માટે, કેટલાક પગલાં અપનાવવા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. સૌ પ્રથમ, દર મહિનાના ખર્ચનું બજેટ બનાવો અને બિનજરૂરી ખર્ચ ટાળો. સમયસર બિલ ચૂકવવા માટે ઓટો પેમેન્ટ અથવા ઓટો ડિડક્શન સેટ કરો. એક કે બે કરતાં વધુ ક્રેડિટ કાર્ડ રાખવાનું ટાળો, કારણ કે વધુ કાર્ડનું સંચાલન કરવું મુશ્કેલ બની શકે છે. કોઈપણ કાર્ડ લેતા પહેલા વ્યાજ દર, દંડ અને ફી સમજવી મહત્વપૂર્ણ છે – ફક્ત આકર્ષક ઑફરો જોઈને નિર્ણય ન લો. ઉપરાંત, ડેબિટ કાર્ડ અથવા UPI દ્વારા ચૂકવણી કરવાની આદત પાડો, જેથી ખર્ચ સીધા બેંક ખાતામાંથી કાપવામાં આવે અને વધારાનું દેવું ન વધે.
