મોટી ડીલની તૈયારી: MBSએ ટ્રમ્પ સામે પરમાણુ સુરક્ષા સહિત 4 હાઇ-ટેક શરતો મૂકી
સાઉદી ક્રાઉન પ્રિન્સ મોહમ્મદ બિન સલમાન (MBS) આવતા અઠવાડિયે સોમવારે અમેરિકા પહોંચી રહ્યા છે. ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રના ટેબલ પર તેમની અત્યાર સુધીની સૌથી મોટી અને હાઇ-ટેક ડિમાન્ડ લિસ્ટ મૂકવામાં આવી રહી છે. જો અમેરિકા આ માંગણીઓ સ્વીકારે તો તે બંને દેશો વચ્ચેની સૌથી મોટી ડીલ ગણાશે.
સાઉદીના ક્રાઉન પ્રિન્સ મોહમ્મદ બિન સલમાન આવતા અઠવાડિયે સોમવારે અમેરિકા પહોંચી રહ્યા છે. તેમની મુલાકાત અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ સાથે થશે. અને ટ્રમ્પ પ્રશાસન સમક્ષ તેમણે જે મેગા-ડિમાન્ડ લિસ્ટ મૂક્યું છે, તેની ઘણી ચર્ચા છે.
એક સમાચાર મુજબ, અગાઉ ખાડીના શાસકો વ્હાઇટ હાઉસ માત્ર લડાકુ વિમાન અને મિસાઇલ સિસ્ટમ ખરીદવા જતા હતા, પરંતુ MBSની નવી યાદીમાં ન્યુક્લિયર અમ્બ્રેલા, AI ડ્રોન, F-35 ફાઇટર જેટ, બ્લેકવેલ AI ચિપ્સ અને મોટા ડેટા સેન્ટર્સ જેવા હાઇ-ટેક સોદા શામેલ છે.
ક્રાઉન પ્રિન્સ મોહમ્મદ બિન સલમાનની 4 મોટી માંગણીઓ
1. ન્યુક્લિયર અમ્બ્રેલા: સાઉદીની સૌથી મોટી માંગ
સાઉદી અરબ અમેરિકા પાસેથી માત્ર એક મજબૂત સુરક્ષા કરારની જ અપેક્ષા નથી રાખી રહ્યું, પરંતુ તે અમેરિકી ન્યુક્લિયર અમ્બ્રેલામાં સામેલ થવા પણ માંગે છે. ન્યુક્લિયર અમ્બ્રેલા એટલે અમેરિકાની પરમાણુ સુરક્ષા છત્રી. આનો અર્થ એ છે કે જો તે દેશ પર હુમલો થાય અથવા કોઈ પરમાણુ ખતરો આવે, તો અમેરિકા પોતાના પરમાણુ હથિયારોથી તેનું રક્ષણ કરશે.
જાપાન અને દક્ષિણ કોરિયા આ અમેરિકી સુરક્ષા છત્રી હેઠળ સુરક્ષિત છે. બદલામાં, આ દેશો પોતે પરમાણુ હથિયાર બનાવતા નથી. સાઉદી અરબ હવે આ જ સુવિધા ઈચ્છે છે જેથી તે ઈરાન, પ્રાદેશિક અસ્થિરતા અને પાકિસ્તાન પરની નિર્ભરતામાંથી મુક્ત થઈ શકે.
2. સિવિલ ન્યુક્લિયર ડીલ
સાઉદી અરબ અને અમેરિકાની વાતચીતમાં બીજો મોટો મુદ્દો નાગરિક પરમાણુ કરારનો છે. UAE એ 2009માં અમેરિકી 123 એગ્રીમેન્ટ હેઠળ યુરેનિયમને સમૃદ્ધ (Enrich) ન કરવાનું વચન આપ્યું હતું, પરંતુ સાઉદી સ્પષ્ટ કરી ચૂક્યું છે: “અમે પોતે યુરેનિયમનું એનરિચમેન્ટ કરીશું, વેચીશું અને યલોકેક બનાવીશું.” જોકે, અમેરિકી સુરક્ષા નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે જો રિયાધ એનરિચમેન્ટ છોડવા તૈયાર થાય, તો તેની કિંમત અમેરિકી પરમાણુ હથિયારોની તૈનાતી જેવી માંગ હોઈ શકે છે.
3. F-35 થી MQ-9 રીપર ડ્રોન સુધી
સાઉદી આ યાત્રા પર 1000 અધિકારીઓ અને 18 વિમાનો સાથે આવી રહ્યું છે, જે આ મુલાકાતની ગંભીરતા દર્શાવે છે. ટ્રમ્પની મે મહિનાની મુલાકાત દરમિયાન બંને દેશોએ $142 બિલિયનના સંરક્ષણ સોદા પર સહમતિ દર્શાવી હતી. હવે વાતચીત F-35 પર અટકેલી છે. સાઉદીને 48 F-35 મળવાની ચર્ચા છે. ઈઝરાયેલ આને પોતાની પ્રાદેશિક સૈન્ય બઢતનો મુખ્ય આધાર માને છે.
4. AI એજન્ડા: ચિપ્સ, ડ્રોન અને ડેટા સેન્ટર
સાઉદીની આગામી મોટી વ્યૂહાત્મક માંગ AI ક્ષમતા છે, જેમાં અમેરિકાથી Blackwell AI ચિપ્સની ખરીદી, સાઉદી ફંડેડ કંપની Humain માટે મોટા ડેટા સેન્ટર અને Datavoltનું $5 બિલિયનનું રેડ સી ડેટા હબ સામેલ છે. જોકે, ચીનને ટેક એક્સેસની અમેરિકી ચિંતાને કારણે ચિપ ડિલિવરી અટકેલી છે. સાઉદી અમેરિકાના સ્ટાર્ટ-અપ Shield AIના V-BAT ડ્રોન અને તેમની આવનારી વર્ટિકલ ટેકઓફ ડ્રોન ટેક્નોલોજીમાં રોકાણ કરવા માંગે છે, જે એર-ટુ-એર, એર-ટુ-સરફેસ હથિયારો લઈ જઈ શકે છે અને ફાઇટર જેટ્સ સાથે ઉડી શકે છે.
