અમેરિકાએ ભારતને ૪૫ અબજ ડોલરનું નુકસાન પહોંચાડ્યું, શું હવે તે ટેરિફ દ્વારા વળતર આપશે?
૧ ઓગસ્ટથી, અમેરિકા ઘણા દેશો પર આયાત શુલ્ક અથવા ટેરિફ લાદશે. આ ડ્યુટી એવા દેશો પર લાગુ થશે જેમણે હજુ સુધી અમેરિકા સાથે કોઈ વેપાર કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા નથી. બ્રિટન, જાપાન અને યુરોપિયન યુનિયનના કેટલાક દેશોએ અમેરિકા સાથે કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. પરંતુ ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેનો આ સોદો હજુ પણ અધૂરો છે.
જોકે છેલ્લા એક મહિનાથી બંને દેશો વચ્ચે આ મુદ્દે વાતચીત ચાલી રહી છે, પરંતુ અત્યાર સુધી કોઈ નક્કર પરિણામ પ્રાપ્ત થયું નથી. તો પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના વેપાર કરારમાં વિલંબનું વાસ્તવિક કારણ શું છે?
ભારત-અમેરિકા વેપાર સોદો: વિવાદનું મૂળ શું છે?
૧. અમેરિકાની માંગ શું છે?
અમેરિકા ઇચ્છે છે કે ભારત તેના કેટલાક મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં ટેરિફ ઘટાડે, જેમ કે:
- પેટ્રોકેમિકલ્સ
- ડેરી ઉત્પાદનો
- સૂકા ફળો
- વાહનો અને ઓટો ભાગો
- ઔદ્યોગિક મશીનો અને માલ
યુએસ દલીલ કરે છે કે આ ક્ષેત્રોમાં ઊંચી કસ્ટમ ડ્યુટી અમેરિકન ઉત્પાદનોને ભારતમાં સ્પર્ધા કરવાની મંજૂરી આપતી નથી.
2. ભારતનો વાંધો શું છે?
ભારતનો વાંધો છે:
ડેરી અને કૃષિ ઉત્પાદનો પર કસ્ટમ ડ્યુટી ઘટાડવાથી સ્થાનિક ખેડૂતો અને નાના ઉત્પાદકોને નુકસાન થઈ શકે છે.
ભારત ઇચ્છે છે કે અમેરિકા સ્ટીલ, એલ્યુમિનિયમ પર ભારે ટેરિફ દૂર કરે.
ભારત પણ ઇચ્છે છે કે અમેરિકા નીચેના ઉત્પાદનો પર ટેરિફ ઘટાડે:
- કેળા
- ઝીંગા
- હસ્તકલા
- ફૂટવેર
- પ્લાસ્ટિકની વસ્તુઓ
3. યુએસ વેપાર ખાધ: એક મોટી ચિંતા
ભારત અને યુએસ વચ્ચે દ્વિપક્ષીય વેપાર 2024 માં $129.2 બિલિયન સુધી પહોંચી ગયો છે.
- ભારતથી યુએસમાં નિકાસ: $87.4 બિલિયન
- યુએસથી ભારતમાં નિકાસ: $41.8 બિલિયન
- એટલે કે, યુએસ $45.7 બિલિયનની વેપાર ખાધનો સામનો કરી રહ્યું છે, જે યુએસને ચિંતા કરાવે છે અને તે બદલામાં સંતુલન ઇચ્છે છે.
બંને પક્ષોની સ્થિતિ હવે ક્યાં છે?
અમેરિકાના વેપાર પ્રતિનિધિ જેમીસન ગ્રીરે કહ્યું છે કે ભારતની સંરક્ષણવાદી નીતિને કારણે વાટાઘાટોમાં પ્રગતિ ધીમી છે.
તે જ સમયે, ભારતના વાણિજ્ય મંત્રી પીયૂષ ગોયલે ખાતરી આપી છે કે ઓગસ્ટમાં અમેરિકાની એક ટીમ ભારતની મુલાકાત લેશે અને વાટાઘાટોનો આગામી તબક્કો યોજાશે.
નિષ્કર્ષ:
ભારત-અમેરિકા વેપાર સોદો હવે તેના અંતિમ તબક્કામાં છે, પરંતુ કેટલાક સંવેદનશીલ ક્ષેત્રોમાં મતભેદો આ સોદાને રોકી રહ્યા છે. હવે જોવાનું એ રહે છે કે કયો પક્ષ વધુ ઉદારતા બતાવે છે અને કઈ શરતો પર આ મોટો સોદો નક્કર આકાર લે છે.
