Jal Samadhi: જળ સમાધિ શું છે, તેની પાછળનું ધાર્મિક કારણ શું છે?
શું છે જલ સમાધિઃ હિન્દુ ધર્મમાં જલ સમાધિની પરંપરા ઘણી જૂની છે. જલ સમાધિ સંતોને આપવામાં આવે છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે જલ સમાધિ શું છે. સંતોને શા માટે જળ સમાધિ આપવામાં આવે છે? જળ સમાધિનું ધાર્મિક મહત્વ શું છે? ચાલો આ બધી બાબતો વિશે વિગતવાર જાણીએ.
Jal Samadhi: રામ મંદિરના મુખ્ય પૂજારી આચાર્ય સત્યેન્દ્ર દાસને તેમના મૃત્યુ બાદ જળ સમાધિ આપવામાં આવી હતી. જ્યારે હિન્દુ ધર્મમાં અંતિમ સંસ્કાર દરમિયાન અગ્નિસંસ્કાર કરવાની પરંપરા સદીઓથી ચાલી આવે છે. જ્યારે લોકો જલ સમાધિ શબ્દ સાંભળે છે, ત્યારે તેમના મનમાં વારંવાર પ્રશ્ન આવે છે કે જલ સમાધિ શું છે? જળ સમાધિ શા માટે આપવામાં આવે છે? આનું ધાર્મિક કારણ શું છે?
જળ સમાધિ શું છે?
હિંદુ ધર્મમાં મૃત્યુ પછી મૃતકના અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવે છે. અંતિમ સંસ્કારના ત્રણ પ્રકાર છે. પ્રથમ અગ્નિસંસ્કાર, બીજી જળ સમાધિ અને ત્રીજી ભૂમિ સમાધિ. જલ સમાધિમાં, સંત અથવા મહાત્માના નશ્વર અવશેષો પવિત્ર નદીના પ્રવાહમાં ડૂબી જાય છે. જલ સમાધિ દરમિયાન, સાધુ અથવા મહાત્માના નશ્વર અવશેષો સાથે ભારે પથ્થરો બાંધવામાં આવે છે, જેથી તે નદીમાં ઊંડા ડૂબી જાય. આ પછી નશ્વર અવશેષોને પવિત્ર નદીની મધ્યમાં તરતા મૂકવામાં આવે છે.
જળ સમાધિનું ધાર્મિક મહત્વ
હિંદુ ધર્મમાં પાણીને સૌથી પવિત્ર માનવામાં આવે છે. કોઈ પણ શુભ કાર્ય કે અનુષ્ઠાન પાણી વિના પૂર્ણ થતું નથી. ભગવાન વિષ્ણુનું સ્વરૂપ વરુણ દેવને પાણીના દેવતા માનવામાં આવે છે. તેથી પાણી દરેક સ્વરૂપે પવિત્ર માનવામાં આવે છે. શાસ્ત્રોમાં કહેવાયું છે કે બ્રહ્માંડની શરૂઆતમાં માત્ર પાણી હતું અને અંતે માત્ર પાણી જ રહેશે. હિંદુ ધાર્મિક ગ્રંથોમાં કહેવાયું છે કે માનવ શરીર પાંચ તત્વો (પૃથ્વી, જળ, અગ્નિ, વાયુ અને આકાશ) થી બનેલું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે શરીરને પાણીમાં તરતા રાખવાથી તે પ્રકૃતિમાં ભળી જાય છે. હિંદુ ધર્મમાં ગંગા અને યમુમા જેવી નદીઓને મોક્ષ આપનારી માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જળ સમાધિ દ્વારા વ્યક્તિ ઝડપથી મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે.
સંતો અને મુનિઓને જળ સમાધિ શા માટે આપવામાં આવે છે?
ઋષિ-મુનિઓનું શરીર તપ, ધ્યાન અને દૈવી શક્તિથી ભરેલું છે. એટલા માટે સંતો અને ઋષિઓના શરીરને સામાન્ય લોકોના શરીરથી અલગ માનવામાં આવે છે. ઋષિ-મુનિઓ સાંસારિક આસક્તિથી મુક્ત હોય છે. આ કારણોસર, તેમનું શરીર પાણીમાં ડૂબી જાય છે, જેથી તેમનું શરીર પ્રકૃતિમાં ભળી જાય અને તેઓ જલ્દી જ મોક્ષ પ્રાપ્ત કરી શકે. ઘણા અખાડાઓમાં સંતોને જળ સમાધિ આપવાની પરંપરા છે. તેનાથી પર્યાવરણને કોઈ નુકસાન થતું નથી. જળ સમાધિને પવિત્ર પ્રક્રિયા માનવામાં આવે છે.
