Vat Savitri Vrat 2025: તારીખ, મુહૂર્ત અને સંપૂર્ણ માર્ગદર્શન

પૂજન સામગ્રી

વટ સાવિત્રી વ્રતની પૂજન સામગ્રીમાં સાવિત્રી-સત્યવનની મૂર્તિઓ, ધૂપ, દીવો, ઘી, વાંસનો પંખો, લાલ પવિત્ર દોરો, સુહાગની વસ્તુઓ, કાચો દોરો, ચણા (પલાળેલા), વડના ફળ, પાણીથી ભરેલો કળશ વગેરે સામેલ હોવા જોઈએ.

પૂજા વિધિ

• આ દિવસે પ્રાતઃકાળે ઘરની સફાઈ કરીને નિત્ય કર્મ પૂરાં કર્યા પછી સ્નાન કરો.

• ત્યારબાદ પવિત્ર પાણી વડે આખા ઘરમાં છીંટકાવ કરો.

• બાંસની ટોકરીમાં સાત પ્રકારના ધાન્ય ભરીને બ્રહ્માની મૂર્તિ સ્થાપિત કરો.

• બ્રહ્માના ડાબા બાજુએ સાવિત્રીની મૂર્તિ સ્થાપિત કરો. આ રીતે બીજી ટોકરીમાં સત્યવાન અને સાવિત્રીની મૂર્તિઓ પણ મૂકો.

• આ ટોકરાં વટ વૃક્ષ નીચે લઈ જઈને મૂકો.

• ત્યારબાદ બ્રહ્મા અને સાવિત્રીની પૂજા કરો.

• હવે સાવિત્રી અને સત્યવાનની પૂજા કરતાં વટની જડમાં પાણી આપો.

• પૂજામાં પાણી, માઉલી, રોલી, કાચો દોરો, પલાળેલા ચણા, ફૂલો અને ધૂપનો ઉપયોગ કરો.

• પાણી વડે વટ વૃક્ષને સિંચો અને તેના તનાના ચારેક ડગરે કાચો ધાગો લપેટીને ત્રણ વખત પરિક્રમા કરો.

• વટનાં પાંદડાંના આભૂષણ પહેરીને વટ સાવિત્રીની કથા સાંભળો.

• પલાળેલા ચણાના બાયનામાં નકદી રૂપિયા મૂકી, પોતાની સાસના પગ સ્પર્શ કરીને તેમનું આશીર્વાદ લવો.

• જો સાસ ત્યાં ન હોય તો બાયનાને બનાવીને તેમને પહોંચાડો.

• પૂજા પૂરી થયા બાદ બ્રાહ્મણોને કપડાં, ફળો અને અન્ય સામગ્રી બાંસના પાત્રમાં મૂકી દાન કરો.

• આ વ્રતમાં સાવિત્રી-સત્યવાનની પુણ્યકથા સાંભળવી ખૂબ જ જરૂરી છે. પૂજા દરમ્યાન આ કથા બીજા લોકોને પણ સાંભળવાડો.

મહત્વ

શાસ્ત્રો અનુસાર, વટ વૃક્ષની નીચે જ સાવિત્રીએ પોતાના પતિ સત્યવાનને ફરીથી જીવિત કર્યા હતા. બીજી કહાણી મુજબ, માર્કંડેય ઋષિને ભગવાન શિવના આર્શીવાદથી વટ વૃક્ષના પાનમાં પગના અંગૂઠા પર ચૂસતા બાળક મુકુન્દ દર્શન મળ્યાં હતા, અને ત્યારથી વટ વૃક્ષની પૂજા કરવામાં આવે છે. વટ વૃક્ષની પૂજા કરવાથી ઘરમાં સુખ-શાંતી અને ધનલક્ષ્મીનો વસવાટ થાય છે.

સાવિત્રીની કથા

રાજર્ષિ અશ્વપતિની એકમાત્ર સંતાન હતી સાવિત્રી. સાવિત્રીએ વનવાસી રાજા દ્યુમત્સેનના પુત્ર સત્યવાનને પતિ તરીકે પસંદ કર્યો હતો, પણ જયારે નારદજી તેમને કહ્યું કે સત્યવાનની આયુષ્ય ઓછું છે, તે છતાં સાવિત્રી પોતાના નિર્ણય પર અડીખમ રહી. તેમણે આખું રાજસંમ્પત્તિ ત્યાગી ને સત્યવાન અને તેમના પરિવારની સેવા માટે વનમાં રહેવાનું નક્કી કર્યું.

જ્યારે સત્યવાનના મરણનો દિવસ આવ્યો, ત્યારે તેઓ લાકડીઓ કાપવા જંગલમાં ગયા અને તૂંટી પડયા. આ સમયે યમરાજ સત્યવાનના પ્રાણ લેવા આવ્યા.

ત્રણ દિવસ સુધી ઉપવાસ રાખતી સાવિત્રીને આ ઘટના જાણી હતી. તે નિરાશ ન થઈ, યમરાજને સત્યવાનના જીવ ન લેવા વિનંતી કરી. પરંતુ યમરાજ ન માનતા, ત્યારે સાવિત્રી તેમના પાછળ-પાછળ ચાલતી રહી. અનેકવાર મનાવ્યા છતાં તેમણે હાર ન માની.

સાવિત્રીના આ સાહસ અને ત્યાગને જોઈને યમરાજ પ્રસન્ન થયા અને તેમને ત્રણ ઇચ્છા પૂરી કરવા કહ્યું.

સાવિત્રીએ સત્યવાનના અંધ માતાપિતાના નૈત્રજ્યોતિ, છીનેલા રાજ્ય અને પોતાને ૧૦૦ સંતાન આપવાનું વરદાન માગ્યું. યમરાજે ‘તથાસ્તુ’ કહીને સમજાવ્યું કે હવે સત્યવાનને લઈ જવું શક્ય નથી.

તેથી યમરાજે સાવિત્રીને અખંડ સૌભાગ્યનો આશીર્વાદ આપ્યો અને સત્યવાનને છોડીને ત્યાંથી વિદાય લઈ ગયા.