લગભગ છ-સાત મહિનાના ગાળા બાદ ફરી દેશ સામે ઉભી થયેલી વીજળીની કટોકટીથી સરકાર ચિંતિત છે. પરંતુ હવે આ સમસ્યાના મૂળ સુધી જવા માટે મંથન શરૂ થયું છે. સોમવારે ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે વીજળી સંકટના કાયમી ઉકેલ માટે ઉચ્ચ સ્તરીય બેઠક યોજી હતી. જેમાં ઉર્જા મંત્રી આરકે સિંહ, રેલ્વે મંત્રી અશ્વની વૈષ્ણવ અને કોલસા મંત્રી પ્રહલાદ જોશી ઉપરાંત કેટલાક અન્ય વરિષ્ઠ અધિકારીઓ હાજર હતા. બેઠકમાં, ગેસ અને કોલસાની અછતને કારણે અટવાયેલા પાવર પ્લાન્ટને શરૂ કરવા માટે ઊર્જા મંત્રાલયમાં એક નવો વિચાર શરૂ થયો છે. સૂત્રોનું કહેવું છે કે ટોચના રાજકીય નેતૃત્વનો નિર્દેશ છે કે દેશની ઔદ્યોગિક પ્રગતિના માર્ગમાં પાવર સેક્ટરમાંથી કોઈ સમસ્યા ઊભી ન થાય.
ઊર્જા મંત્રાલય દ્વારા કહેવામાં આવ્યું છે કે એપ્રિલ 2022માં વીજળીનો વપરાશ રેકોર્ડ સ્તરે પહોંચી ગયો છે. દેશમાં આ મહિને 132.98 અબજ યુનિટ વીજળીનો વપરાશ થયો છે, જે એપ્રિલ, 2021 કરતાં 13.6 ટકા વધુ છે. એપ્રિલ 2020માં માત્ર 85.44 અબજ યુનિટ વીજળીનો વપરાશ થયો હતો. જો કે, તે સમયે કોરોનાના કારણે ઔદ્યોગિક વિસ્તારમાં બંધ હતું. તેવી જ રીતે, કોલ ઈન્ડિયા દ્વારા કહેવામાં આવ્યું હતું કે વીજ વપરાશમાં વધારો જોઈને તેણે કોલસાનો પુરવઠો પણ વધાર્યો છે. એપ્રિલ મહિનામાં થર્મલ પાવર પ્લાન્ટને 497 મિલિયન ટન કોલસો આપવામાં આવ્યો છે, જે એપ્રિલ, 2021ની સરખામણીમાં 14.6 ટકા વધુ છે. કોલ ઈન્ડિયા દ્વારા કોઈપણ એક મહિનામાં આ સૌથી વધુ ઉત્પાદન છે. આ મહિને સરેરાશ, કોલ ઈન્ડિયાએ પાવર સેક્ટરને દરરોજ 16.6 લાખ ટન કોલસાનો સપ્લાય કર્યો હતો, જ્યારે મહિનાના છેલ્લા દિવસોમાં આ સપ્લાય વધીને 1.73 લાખ ટન થઈ ગયો છે.
કોલ ઈન્ડિયા ઉપરાંત અન્ય કેટલીક કંપનીઓએ પાવર પ્લાન્ટ્સમાં કોલસો મોકલ્યો છે. આ પ્લાન્ટ્સ પાસે પહેલેથી જ થોડો કોલસો છે. દેશના લગભગ તમામ થર્મલ પાવર સ્ટેશનોને દરરોજ 2.2 મિલિયન ટન કોલસાની જરૂર પડે છે.
ઘણા રાજ્યોમાં વીજળીની માંગમાં ઝડપથી વધારો થયો છે
ઉર્જા મંત્રાલયનું કહેવું છે કે વર્તમાન સમસ્યા પાછળનું સૌથી મોટું કારણ વીજળીની માંગમાં અણધાર્યો વધારો છે. 29 એપ્રિલ, 2022ના રોજ પાવર ડિમાન્ડ પણ 2.07 લાખ મેગાવોટને વટાવી ગઈ હતી. એપ્રિલ મહિનામાં દેશમાં વીજળીની માંગ અને પુરવઠા વચ્ચે 1.8 અબજ યુનિટનો તફાવત હતો, જે ઓક્ટોબર 2015 પછીનો સૌથી મોટો તફાવત છે. ઉત્તર પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત જેવા રાજ્યો તેમજ પર્વતીય રાજ્યોમાં વીજળીની માંગ ખૂબ જ ઝડપથી વધી છે અને આ માંગ ચાલુ રહેવાની શક્યતા છે. ઉર્જા મંત્રાલયે અનુમાન લગાવ્યું છે કે ભારે ગરમીને કારણે વીજળીની માંગ વધીને 2.20 લાખ મેગાવોટ થઈ શકે છે. બીજી તરફ, સરકારના ઉચ્ચ સ્તરીય સૂત્રોનું કહેવું છે કે વર્તમાન વીજ સંકટને ઉકેલવામાં હજુ દસ દિવસનો સમય લાગી શકે છે.
