નવા વર્ષ 2023 માં, વિશ્વને તીવ્ર ગરમીના કહેરનો સામનો કરવો પડી શકે છે કારણ કે તાપમાનને અસર કરતી હવામાન ઘટના અલ નીનો ત્રણ વર્ષ પછી ફરી આવી રહી છે. નાસાએ આ અંગે માહિતી આપી છે. 19મી સદીના ઉત્તરાર્ધમાં, વર્ષ 2022માં તાપમાન સરેરાશ કરતા લગભગ 1.1 ° સે વધારે નોંધાયું હતું. ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) અનુસાર, 2022 એ 1901 પછી ભારત માટે પાંચમું સૌથી ગરમ વર્ષ પણ હતું.
અલ નિનો શું છે?
અલ નિનો એક સ્પેનિશ શબ્દ છે, જેનો શાબ્દિક અર્થ લિટલ બોય અથવા ક્રાઈસ્ટ ચાઈલ્ડ છે. 1600 ના દાયકામાં પેસિફિક મહાસાગરમાં દક્ષિણ અમેરિકન માછીમારો દ્વારા આ ઘટના સૌ પ્રથમ જોવા મળી હતી. આ આબોહવાની પેટર્ન ડિસેમ્બર અને જાન્યુઆરી મહિનામાં દર ત્રણથી સાત વર્ષે બદલાય છે. તે પવન, સમુદ્રી પ્રવાહો, દરિયાઈ અને વાતાવરણીય તાપમાન અને બાયોસ્ફિયર વચ્ચેના સંતુલનમાં વિક્ષેપને કારણે થાય છે. આ ફેરફારને કારણે દરિયાના પાણીનું તાપમાન વધે છે.
અમેરિકન જીઓસાયન્સ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ અનુસાર, અલ નીનો અને લા નીના શબ્દો પ્રશાંત મહાસાગરના દરિયાઈ સપાટીના તાપમાનમાં સમયાંતરે થતા ફેરફારોનો સંદર્ભ આપે છે જે સમગ્ર વિશ્વના હવામાન પર અસર કરે છે. પેસિફિક મહાસાગર અલ નીનો દ્વારા ગરમ થાય છે અને લા નીના દ્વારા ઠંડુ થાય છે. બંને સામાન્ય રીતે 9-12 મહિના સુધી ચાલે છે, પરંતુ અસાધારણ કિસ્સાઓમાં ઘણા વર્ષો સુધી ટકી શકે છે.
El Nino ની અસર શું છે?
અલ નીનોને કારણે સમુદ્રનું પાણી ગરમ થાય છે, જે માછીમારી અને પાકને અસર કરે છે. જેના કારણે દરિયાઈ વિસ્તારોમાં પણ પુષ્કળ વરસાદ થઈ રહ્યો છે. ઑસ્ટ્રેલિયા, ઇન્ડોનેશિયા અને દક્ષિણ એશિયાના ભાગોમાં અલ નીનો ગંભીર દુષ્કાળની સ્થિતિનું કારણ બની શકે છે. આ સિવાય પેસિફિક ક્ષેત્રમાં ચક્રવાત અને ટાયફૂનની શક્યતા પણ વધી છે.
