દવાઓ તોડવી – સામાન્ય વ્યવહાર કે ખતરના સંકેત?
ઘણા લોકો દવાઓને અડધી તોડીને લેવાનું સામાન્ય સમજે છે. ક્યારેક ડોઝ ઓછો કરવા માટે કે નાંગવડતીના કારણે ટેબ્લેટ તોડવામાં આવે છે. પરંતુ શું આ રીત દરેક દવા માટે યોગ્ય છે? આરોગ્ય નિષ્ણાતો જણાવે છે કે દવાઓ તોડીને લેવી હંમેશા સલામત નથી અને કેટલીક દવાઓને તોડવાથી ગંભીર આડઅસરો થઈ શકે છે.
કઈ દવાઓ ક્યારેય તોડવી નહિ – SR, CR, XR શું કહે છે?
અન્ય દવાઓની તુલનાએ કેટલીક દવાઓ ખાસ પ્રકારથી બનાવવામાં આવે છે જેથી તેમનું અસર લાંબા સમય સુધી શરીરમાં રહે. આવા દવાઓના નામના પાછળ SR (Sustained Release), CR (Controlled Release) અથવા XR (Extended Release) લખેલું હોય છે.
આ પ્રકારની દવાઓને તોડી દેવાથી તેનો અસરકારક સમય ઓછો થઈ જાય છે અને દવા તાત્કાલિક રીતે રક્ત પ્રવાહમાં પ્રવેશી જાય છે, જેનાથી ઓવરડોઝની શક્યતા વધી શકે છે. પરિણામે, આ દવાઓને ક્યારેય તોડવી કે ચાવવી નહિ.
તેથી જો તમારી પાસે આવી કોઈ ટેબ્લેટ છે, તો હંમેશા તેને સંપૂર્ણ ગળી જવી જોઈએ, ભલે એ મોટી હોય તો પણ.
કઈ દવાઓ તોડી શકાય છે? સ્કોર ટેબ્લેટ્સનો ખ્યાલ
બધી દવાઓ માટે તોડવું ખોટું નથી. કેટલીક ટેબ્લેટ્સ પર વચ્ચે લાઇન હોય છે જેને સ્કોર લાઇન કહેવાય છે. આવી દવાઓ ડૉક્ટરની સલાહથી અડધી તોડી શકાય છે.
ઉદાહરણરૂપ, જો ટેબ્લેટ 1000mg છે અને તમારું ડોઝ માત્ર 500mg છે, અને ટેબ્લેટ પર સ્પષ્ટ લાઇન છે, તો તમારું તોડવું યોગ્ય હોઈ શકે છે. જોકે, દરેક સ્કોર ટેબ્લેટ પણ હંમેશા તોડી શકાય એવી હોય છે એવું માનવું ખોટું છે.
ડૉક્ટરની સલાહ વિના દવા તોડવી – સ્વાસ્થ્ય માટે ખતરનાક
દરેક દવાની રચના અને અંદરની અસર વ્યક્તિદીઠ અલગ હોય છે. કેટલાક વ્યક્તિઓ માટે અડધી ટેબ્લેટ યોગ્ય હોય, તો બીજાઓ માટે તે નુકસાનકારક બની શકે છે.
દવા તોડી લેતાં પહેલાં તમારા ડૉક્ટર અથવા ફાર્માસિસ્ટની સલાહ અવશ્ય લો. દવા નો ફોર્મ્યુલેશન, ડોઝ રિલીઝ મિકેનિઝમ અને શરીર પર પડતી અસરના આધારે નિષ્ણાત જ યોગ્ય માર્ગદર્શન આપી શકે.
નિષ્કર્ષ
દરેક દવા તોડીને ખાવું યોગ્ય નથી. ખાસ કરીને SR, CR અને XR દવાઓને તોડવી સૌથી મોટી ભૂલ છે. જ્યારે સ્કોર ટેબ્લેટ્સ ડૉક્ટરની સલાહ હેઠળ વિભાજિત કરી શકાય છે. આપનું સ્વાસ્થ્ય સૌથી વધુ મહત્વપૂર્ણ છે – કોઈપણ દવા માટે ‘સલાહ વગરની કટિંગ’ ટાળવી જરૂરી છે.
