“કદાચ ૧૫૫% ટેરિફ, સિવાય કે…” વેપાર સોદા પર ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની ચીનને ખુલ્લી ધમકી: ૧ નવેમ્બરથી આર્થિક બોજ વધારવાનો સંકેત
અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે વૈશ્વિક વેપાર જગતમાં ફરી એકવાર મોટો ખળભળાટ મચાવ્યો છે. ચીન સાથેના વેપાર કરારના ભાવિ અંગે બોલતા, ટ્રમ્પે સ્પષ્ટ ચેતવણી આપી છે કે જો બંને દેશો વચ્ચે કોઈ સોદો નહીં થાય, તો ચીન પર ૧ નવેમ્બરથી ૧૫૫ ટકા સુધીના જંગી ટેરિફ લાદવામાં આવી શકે છે.
ટ્રમ્પનું આ અત્યંત આક્રમક નિવેદન વ્હાઇટ હાઉસ ખાતે ઓસ્ટ્રેલિયાના વડા પ્રધાન એન્થોની અલ્બેનીઝ સાથેની મુલાકાત દરમિયાન આવ્યું હતું, જ્યાં બંને દેશોએ ખનીજ સંસાધનો પર એક મહત્ત્વપૂર્ણ કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા.
ટ્રમ્પે ચીનને શું કહ્યું?
વેપાર સોદાની પ્રગતિ વિશે આશા વ્યક્ત કરતી વખતે જ ટ્રમ્પે ચીનને ટેરિફનો મોટો બોજ લાદવાની ધમકી પણ આપી દીધી હતી.
ટ્રમ્પે કહ્યું: “મને લાગે છે કે આપણે ચીન સાથે એક મહાન વેપાર સોદો કરવા જઈ રહ્યા છીએ. આ સોદો બંને દેશો અને સમગ્ર વિશ્વ માટે ફાયદાકારક રહેશે.”
જોકે, તેમણે તરત જ કડક વલણ અપનાવતા ઉમેર્યું: “મને લાગે છે કે ચીન હવે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સનું ખૂબ સન્માન કરે છે. તેઓ પહેલાથી જ અમને ૫૫% ટેરિફના રૂપમાં મોટી રકમ ચૂકવી રહ્યા છે. પરંતુ જો કોઈ સોદો નહીં થાય, તો તે દર ૧ નવેમ્બરથી વધીને ૧૫૫% થઈ જશે.”
ટ્રમ્પે સ્પષ્ટ કર્યું કે આ પગલું અમેરિકન હિતોનું રક્ષણ કરવા માટે લેવામાં આવી રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે, “ભૂતકાળમાં, ઘણા દેશોએ અમેરિકાનો આર્થિક લાભ લીધો હતો, પરંતુ હવે આવું નહીં થાય. અમે અમારા હિતોનું રક્ષણ કરી રહ્યા છીએ.”
શી જિનપિંગ સાથે મુલાકાતની સંભાવના
આર્થિક ધમકી વચ્ચે ટ્રમ્પે ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ (Xi Jinping) સાથે મુલાકાત કરવાની સંભાવના પણ વ્યક્ત કરી છે. ટ્રમ્પે સંકેત આપ્યો કે તેઓ ટૂંક સમયમાં, સંભવતઃ આગામી થોડા અઠવાડિયામાં દક્ષિણ કોરિયામાં શી જિનપિંગને મળી શકે છે. આ મુલાકાત સંભવિતપણે વેપાર કરારને અંતિમ સ્વરૂપ આપવાની ચાવીરૂપ બની શકે છે.
આ નિવેદન શા માટે મહત્ત્વનું છે?
ટ્રમ્પની ૧૫૫ ટકા ટેરિફ લાદવાની ધમકી એવા સમયે આવી છે જ્યારે વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઇનમાં ગરમાવો જોવા મળી રહ્યો છે.
ખનીજો પર ચીનનો કંટ્રોલ: ચીને તાજેતરમાં સ્માર્ટફોન, ઇલેક્ટ્રિક વાહનો અને સંરક્ષણ ટેક્નોલોજીમાં વપરાતા **દુર્લભ પૃથ્વી ખનિજો (Rare Earth Minerals)**ની નિકાસ પર કડક નિયંત્રણો લાદ્યા છે. આ ખનિજો અમેરિકા માટે વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્ત્વપૂર્ણ છે.
નિકાસ પ્રતિબંધોનો જવાબ: નિષ્ણાતો માને છે કે ટ્રમ્પનું આ ટેરિફ પગલું ચીનના નિકાસ પ્રતિબંધોનો સીધો અને આક્રમક જવાબ છે. આનાથી અમેરિકા અને ચીન વચ્ચે પહેલાથી જ ચાલી રહેલું વેપાર યુદ્ધ (Trade War) વધુ ભયજનક સ્તરે પહોંચી શકે છે.
ઇતિહાસનું પુનરાવર્તન: ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રે ૨૦૧૮-૧૯ માં પણ ચીન પર ભારે ટેરિફ લાદ્યા હતા, જેના કારણે બંને દેશો વચ્ચેના સેંકડો અબજો ડોલરના વેપાર પર અસર થઈ હતી. હવે, ટ્રમ્પે ફરી સંકેત આપ્યો છે કે ચીન જો તેની અન્યાયી વેપાર નીતિઓ ચાલુ રાખશે, તો યુએસ તેના ઉદ્યોગો અને નોકરીઓનું રક્ષણ કરવા માટે અગાઉ કરતાં પણ વધુ મજબૂત પગલાં લેશે.
આ નિવેદન વૈશ્વિક બજારો અને સપ્લાય ચેઇન પર ગંભીર અસર કરી શકે છે. જો ૧ નવેમ્બરથી ૧૫૫ ટકા ટેરિફ લાદવામાં આવે, તો ચીનથી આયાત થતી વસ્તુઓ અમેરિકન ગ્રાહકો માટે અત્યંત મોંઘી બની જશે, જેના કારણે ફુગાવો વધવાની અને વૈશ્વિક આર્થિક વૃદ્ધિ ધીમી પડવાની સંભાવના છે.
વેપાર યુદ્ધનો આ નવો તબક્કો ટ્રમ્પ અને શી જિનપિંગની આગામી મુલાકાત પર નિર્ભર છે. વિશ્વભરના રોકાણકારો અને ઉદ્યોગો આ મુલાકાત પર નજર રાખી રહ્યા છે, કારણ કે આર્થિક ભવિષ્યનો આધાર હવે આ બે દિગ્ગજોના નિર્ણય પર રહેલો છે.
