મોંના ચાંદાને અવગણશો નહીં: મોટી બીમારીનો સંકેત!
મોંમાં ચાંદા પડવા ખૂબ જ સામાન્ય છે, પરંતુ જ્યારે આ જ સમસ્યા વારંવાર થવા લાગે અથવા લાંબા સમય સુધી ઠીક ન થાય, તો તે કોઈ મોટી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા તરફ ઈશારો કરી શકે છે. ઘણીવાર લોકો તેને સામાન્ય સમજીને અવગણી દે છે, પરંતુ નિષ્ણાતોના મતે આવું કરવું ભૂલ થઈ શકે છે. ચાલો જાણીએ ચાંદા પડવાના કારણો, લક્ષણો અને ક્યારે ડૉક્ટર પાસે જવું જરૂરી છે.
મોંમાં ચાંદા શા માટે બને છે?
મોંમાં ચાંદા પડવા પાછળ અનેક કારણો હોઈ શકે છે, જેમાં નાની ઈજાથી લઈને આંતરિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ સુધીનો સમાવેશ થાય છે:
ભૂલથી ગાલ ચવાઈ જવો કે કાપી નાખવો
બ્રશ કરતી વખતે ઈજા થવી
ગરમ ખોરાક ખાવાથી દાઝી જવું
દવાઓની આડઅસર (Side Effects)
વાયરલ, બેક્ટેરિયલ અથવા ફંગલ ચેપ
કેટલાક રસાયણોની અસર
ઘણી વખત, જે ચાંદા મટાડતા નથી તે મોંના કેન્સરનો પ્રારંભિક સંકેત પણ હોઈ શકે છે, તેથી તેને અવગણશો નહીં.
વારંવાર થતા ચાંદા (Aphthous Ulcers)
BetterHealth અનુસાર, લગભગ 20% લોકોમાં વારંવાર મોંમાં ચાંદા બનવાની સમસ્યા જોવા મળે છે, જેને એપ્થસ અલ્સર કહેવામાં આવે છે. તેના પાછળના કારણો ઘણીવાર સ્પષ્ટ હોતા નથી, પરંતુ ઘણા કિસ્સાઓમાં તે વિટામિન B, ફોલિક એસિડ (Folic Acid) અને આયર્નની ઉણપને કારણે વિકસિત થઈ શકે છે.
આ ચાંદા સામાન્ય રીતે હોઠની અંદર, ગાલની અંદરની ત્વચા, જીભની કિનારીઓ, મોંના નીચેના સ્તર પર અને ટોન્સિલની નજીક દેખાય છે. સામાન્ય રીતે તે 10-14 દિવસમાં જાતે જ ઠીક થઈ જાય છે, પરંતુ કેટલીકવાર કેટલાક નાના ચાંદા ભેગા થઈને એક મોટો પીડાદાયક ઘા પણ બનાવી શકે છે.
જ્યારે ચાંદા ઠીક ન થાય, તે ખતરાની નિશાની છે
જો મોંમાં પડેલો કોઈ ચાંદો બે અઠવાડિયાથી વધુ સમય સુધી ઠીક ન થાય અથવા વારંવાર બનવા લાગે, તો તેને હળવાશમાં ન લેવો જોઈએ અને તાત્કાલિક ડૉક્ટર પાસે તપાસ કરાવવી જોઈએ.
ખાસ કરીને તમાકુ ખાનારા અને દારૂનું સેવન કરનારા લોકોએ ક્યારેય ન મટતા ચાંદાને અવગણવા ન જોઈએ, કારણ કે આ મોંના કેન્સરના મુખ્ય જોખમી પરિબળોમાં સામેલ છે.
ચાંદાના મુખ્ય લક્ષણો
મોંમાં એક કે તેથી વધુ પીડાદાયક ઘાવ થવો
ઘાવની આસપાસ લાલાશ અને સોજો આવવો
ખોરાક ચાવતી વખતે કે બ્રશ કરતી વખતે પીડા થવી
ખાટું-તીખું ખાવાથી બળતરા થવી
દાંત, બ્રેસિસ કે ડેન્ચરથી ઘસાઈને ચાંદુ વધવું
કેટલાક કિસ્સાઓમાં પીડા ન થવી (આ ઘણીવાર ગંભીર બીમારી, જેમ કે મોંના કેન્સરનો સંકેત હોઈ શકે છે)
