1 Year M.Ed Course: ભારતમાં હવે 1 વર્ષનો M.Ed કોર્સ: શિક્ષણ ક્ષેત્રે મોટો ફેરફાર
NCTEએ એક વર્ષના M.Ed કોર્સ શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી, 2026થી હશે અમલ
અભ્યાસક્રમોની ગુણવત્તા અને વૈશ્વિક ધોરણોને ધ્યાનમાં રાખીને નવી માર્ગદર્શિકા
1 Year M.Ed Course: હવે દેશમાં એક વર્ષનો માસ્ટર ઓફ એજ્યુકેશન (M.Ed) પ્રોગ્રામ પણ શરૂ થશે. નેશનલ કાઉન્સિલ ફોર ટીચર એજ્યુકેશન (NCTE) એ થોડા સમય પહેલા એક વર્ષનો બેચલર ઓફ એજ્યુકેશન (B.Ed) કોર્સ ફરી શરૂ કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો. અત્યાર સુધી M.Ed કોર્સ બે વર્ષનો છે. NCTEના અધ્યક્ષ પ્રોફેસર પંકજ અરોરાએ જણાવ્યું હતું કે ઉમેદવારે એક વર્ષનો B.Ed, બે વર્ષનો ગ્રેજ્યુએશન ટીચિંગ પ્રોગ્રામ અથવા 4 વર્ષનો ઈન્ટિગ્રેટેડ ટીચર એજ્યુકેશન પ્રોગ્રામ (ITEP કોર્સ) કર્યો હોય, ત્રણેય કેટેગરીના વિદ્યાર્થીઓ એક વર્ષના M.Ed કરવા માટે પાત્ર હશે.
પ્રો. અરોરા કહે છે કે રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ 2020 ની ભલામણોના આધારે, યુજીસીએ જૂન 2024 માં પોસ્ટ ગ્રેજ્યુએટ એટલે કે પીજી અભ્યાસક્રમો શરૂ કરવા માટે નવી માર્ગદર્શિકા જારી કરી હતી. આ જ માર્ગદર્શિકા હેઠળ એક વર્ષનો M.Ed કોર્સ શરૂ કરવામાં આવી રહ્યો છે.
2026 થી માત્ર એક વર્ષનો M.Ed કોર્સ
NCTEના અધ્યક્ષ પ્રોફેસર પંકજ અરોરાએ જણાવ્યું હતું કે 2025માં એક વર્ષના માસ્ટર પ્રોગ્રામ માટે શિક્ષણ સંસ્થાઓ પાસેથી અરજીઓ મંગાવવામાં આવશે. તે પછી આ કોર્સ 2026-27ના સત્રથી શરૂ થશે. જ્યારે એક વર્ષનો M.Ed કોર્સ શરૂ થશે, ત્યારે 2026 થી બે વર્ષના M.Ed પ્રોગ્રામમાં પ્રવેશ થશે નહીં.
એક વર્ષના પ્રોગ્રામ માટે સિલેબસ તૈયાર કરવામાં આવશે, જેમાં ગુણવત્તાને ધ્યાનમાં રાખીને સૌથી મોટી પ્રાથમિકતા નક્કી કરવામાં આવશે. નવી શિક્ષણ નીતિ હેઠળ, NCTE હવે શિક્ષણ કાર્યક્રમને નવો આકાર આપી રહ્યું છે. જેથી વર્તમાન સમયના પડકારોને ધ્યાનમાં રાખીને અભ્યાસક્રમ તૈયાર કરી શકાય.
‘અભ્યાસક્રમની ગુણવત્તા સમાન રહેશે’
NCTE હવે 10 વર્ષ પછી એક વર્ષનો B.Ed કોર્સ શરૂ કરી રહ્યું છે. આ ઉપરાંત, ITEP યોગ શિક્ષણ, ITEP શારીરિક શિક્ષણ, ITEP સંસ્કૃત, ITEP પરફોર્મિંગ આર્ટ્સ એજ્યુકેશન વિશિષ્ટ પ્રવાહ પણ શરૂ કરી રહ્યું છે. આ તમામ અભ્યાસક્રમો માટે નવો અભ્યાસક્રમ માળખું તૈયાર કરવા માટે 8 સભ્યોની એક ઉચ્ચ સત્તા સમિતિની રચના કરવામાં આવી છે.
સમિતિ એ સુનિશ્ચિત કરશે કે શિક્ષણ કાર્યક્રમનો અભ્યાસક્રમ દેશની જરૂરિયાતો અને વૈશ્વિક ધોરણોને ધ્યાનમાં રાખીને તૈયાર કરવામાં આવે. અભ્યાસક્રમોની ગુણવત્તા વધુ સારી હોવી જોઈએ. પ્રો. અરોરા કહે છે કે વિદ્યાર્થી ભલે એક વર્ષનો, બે વર્ષનો કે ચાર વર્ષનો કોર્સ કરે, તમામ B.Ed પ્રોગ્રામની ગુણવત્તા એકસરખી હોવી જોઈએ. અભ્યાસક્રમોમાં સમાનતાના સિદ્ધાંતને પણ ધ્યાનમાં રાખવો જોઈએ.
