ચીનનો ચૂંટણી મંત્ર: શું જાતિ-ધર્મ વગર વોટિંગ શક્ય છે? જાણો અહીંની ચૂંટણીઓમાં કયા પરિબળો મહત્ત્વના છે
ભારતમાં જાતિ-ધર્મ રાજકારણમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે, પરંતુ શું ચીનમાં પણ વોટિંગ આના પર આધારિત હોય છે? આવો જાણીએ કે ચીનમાં કેટલા લોકોએ ધર્મ છોડી દીધો છે.
ભારતમાં ચૂંટણી અને વોટિંગ અવારનવાર જાતિ અને ધર્મના નામે થાય છે, પરંતુ શું આવી જ રમત ચીનમાં પણ રમાય છે? દુનિયાના સૌથી મોટા લોકતંત્ર (ભારત) કરતાં અલગ, ચીનની રાજનીતિ અને સામાજિક સંરચનાએ તેને સંપૂર્ણપણે ભિન્ન બનાવી દીધું છે. અહીં ધર્મ અને જાતિની ઓળખ પર આધારિત મતદાન થતું નથી, અને ઘણા લોકોએ તો ધર્મને છોડવાનો માર્ગ પણ અપનાવ્યો છે, પરંતુ તેની પાછળના કારણો શું છે અને તેની અસર સમાજ પર કેવી પડે છે? ચાલો જાણીએ.
શું ચીનમાં જાતિ-ધર્મના નામે વોટિંગ નથી થતું?
ભારતમાં ચૂંટણીઓ અવારનવાર જાતિગત સમીકરણો અને ધર્મના આધારે લડાય છે, પરંતુ ચીનની સ્થિતિ ઘણી અલગ છે. ચીનમાં ચીનની કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી (Communist Party of China – CPC)નું નેતૃત્વ અને રાજ્ય નીતિ ધર્મ અને જાતિને રાજકીય આધાર બનાવવાની મંજૂરી આપતી નથી. બંધારણમાં તમામ નાગરિકોને ધર્મ અને જાતિની સ્વતંત્રતા આપવામાં આવી છે, પરંતુ રાજકીય પ્રક્રિયામાં આ ઓળખનું કોઈ મહત્વ રહેતું નથી.
કેટલા લોકો ધર્મને નથી માનતા?
તાજેતરના આંકડાઓ મુજબ ચીનમાં સત્તાવાર રીતે લગભગ 1.4 બિલિયન લોકો રહે છે, જેમાંથી મોટાભાગના લોકો પોતાને કોઈપણ ધર્મના અનુયાયી માનતા નથી. વર્ષ 2020ના એક અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું હતું કે ચીનમાં 60%થી વધુ લોકો ‘નિરાકાર’ અથવા ધર્મ રહિત છે. એટલે કે, સત્તાવાર રીતે ચીનમાં ધર્મને સામાજિક કે રાજકીય આધાર માનવામાં આવતો નથી.
કયા આધાર પર થાય છે ચૂંટણી?
આ જ કારણ છે કે ચીનમાં ચૂંટણી અને સ્થાનિક પ્રતિનિધિત્વ જાતિ-ધર્મના નામે થતા નથી. ગામ કે શહેરની ચૂંટણીઓમાં ઉમેદવારોની પસંદગી યોગ્યતા (Merit) અને પાર્ટીની ભલામણ (Party Recommendation) પર થાય છે, ન કે ધાર્મિક કે જાતિગત આધાર પર. નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે આ પ્રણાલી સામાજિક સ્થિરતા અને સામૂહિક ઓળખ જાળવી રાખવા માટે અપનાવવામાં આવી છે.
ક્યાં થાય છે ધર્મનું પાલન?
પરંતુ ચીનમાં ધર્મનું અસ્તિત્વ સંપૂર્ણપણે ગાયબ નથી. ચીનના કેટલાક પ્રદેશો જેમ કે સિચુઆન, શિનજિયાંગ અને તિબેટમાં ધાર્મિક સમુદાયો હાજર છે, પરંતુ ત્યાં પણ સરકારી દેખરેખ અને નીતિને કારણે ધર્મ પર આધારિત રાજકીય સક્રિયતા મર્યાદિત છે. અહેવાલો મુજબ, ઘણા લોકો વ્યક્તિગત કારણો કે સામાજિક દબાણને લીધે પોતાનો ધર્મ છોડી ચૂક્યા છે અથવા જાહેરમાં તેનું પાલન કરતા નથી.
ધર્મ છોડવાના કારણો
અહેવાલો અનુસાર, ચીનમાં ધર્મ છોડવા પાછળ ઘણા કારણો છે: સત્તાવાર નીતિઓ, સામાજિક સુમેળની ઇચ્છા, શિક્ષણ અને આધુનિક જીવનશૈલી. જ્યારે બીજી તરફ, ભારતમાં જાતિ-ધર્મનું રાજકારણ લાંબા સમયથી ઊંડા મૂળ જમાવી ચૂક્યું છે, અને તે સમાજના દરેક સ્તરને અસર કરે છે.
