દિલનો દુશ્મન નહીં, મિત્ર છે ઘી: ડોક્ટરોએ ગણાવ્યા તેના અનેક ફાયદાઓ
આજકાલ ઘી વિશે ઘણો ભ્રમ છે, કોઈ તેને સુપરફૂડ ગણાવે છે, તો કોઈ તેને નુકસાનકારક માને છે. હૃદયરોગના નિષ્ણાતોના મતે, ઘી દિલ માટે હાનિકારક નથી, જો તેને મર્યાદિત માત્રામાં (દરરોજ ૧-૨ ચમચી) લેવામાં આવે. તેમાં રહેલું ‘ગુડ ફેટ’ એટલે કે HDL કોલેસ્ટ્રોલ શરીરમાં સંતુલન જાળવી રાખે છે. ચાલો ઘી સાથે જોડાયેલી કેટલીક અન્ય માહિતી વિશે જાણીએ.
હૃદય (Heart) માટે
પહેલાં એવું માનવામાં આવતું હતું કે ઘીમાં સેચ્યુરેટેડ ફેટ વધુ હોય છે જે હૃદય માટે હાનિકારક છે. પરંતુ તાજેતરના અભ્યાસોમાં જાણવા મળ્યું છે કે થોડી માત્રામાં દેશી ઘી (રોજ ૧-૨ ચમચી) લેવાથી કોલેસ્ટ્રોલનું સંતુલન જળવાઈ રહે છે અને “ગુડ ફેટ” (HDL) વધે છે. જો કોઈ વ્યક્તિને પહેલાથી જ હૃદય રોગ, બ્લડ પ્રેશર અથવા હાઈ કોલેસ્ટ્રોલ હોય, તો તેમણે ડૉક્ટરની સલાહ લીધા પછી જ ઘીનું સેવન કરવું. નિષ્ણાતોના મતે, શુદ્ધ દેશી ઘી એન્ટીઑકિસડન્ટોથી ભરપૂર હોય છે અને તેમાં વિટામિન A, D, E, K હોય છે, જે હૃદયના સ્વાસ્થ્યમાં મદદ કરી શકે છે, પરંતુ સંયમ જરૂરી છે.
ડાયાબિટીસ (Diabetes) માટે
ઘીમાં રહેલું કન્જુગેટેડ લિનોલીક એસિડ (CLA) બ્લડ સુગરને નિયંત્રણમાં રાખવામાં મદદ કરે છે. જો તમે ડાયાબિટીક છો, તો રિફાઇન્ડ તેલની જગ્યાએ થોડી માત્રામાં ઘી (પ્રતિ ભોજન ½-૧ ચમચી) લેવું ફાયદાકારક બની શકે છે. પરંતુ ધ્યાન રાખો કે વધુ માત્રામાં લેવાથી કેલરી અને ફેટ વધશે, જેનાથી ઇન્સ્યુલિન રેઝિસ્ટન્સ વધી શકે છે. ઘીને સંતુલિત આહારનો ભાગ બનાવો, ન કે મુખ્ય ફેટ સ્ત્રોત.
વજન (Weight) માટે
ઘણા લોકો માને છે કે ઘી ખાવાથી જાડપું વધે છે, પરંતુ આ સાચું નથી. ઘીમાં રહેલા મીડિયમ ચેઈન ફેટી એસિડ્સ (MCFAs) શરીરમાં ઝડપથી પચે છે અને ઊર્જામાં રૂપાંતરિત થાય છે, ફેટ તરીકે જમા થતા નથી. તેથી, મર્યાદિત માત્રામાં ઘી વજન ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરી રહેલા લોકો માટે પણ ફાયદાકારક હોઈ શકે છે.
કેટલી માત્રા યોગ્ય છે?
- તંદુરસ્ત વ્યક્તિ દરરોજ ૨-૩ ચમચી ઘી લઈ શકે છે.
- ડાયાબિટીક અથવા હાર્ટ પેશન્ટ તેને ૧ ચમચી સુધી મર્યાદિત રાખે.
- હંમેશા ઘાસ ખવડાવેલા દૂધમાંથી બનેલું દેશી ઘી (A2 Ghee) લો, ન કે માર્કેટનું પ્રોસેસ્ડ ઘી.
- થોડી માત્રામાં શુદ્ધ ઘી હૃદય, સુગર અને વજન – ત્રણેય માટે ફાયદાકારક હોઈ શકે છે, જો તેને સંતુલિત આહાર અને કસરત સાથે લેવામાં આવે.
