ગુજરાતમાં ખાણી-પીણીના વેપારીઓ પર GSTની તવાઈ: લાખોની કમાણી છતાં ચોરી કરનારાઓ સામે લાલ આંખ
ગુજરાતના મોટા શહેરોમાં, ખાસ કરીને સુરત અને અમદાવાદમાં, ખાણી-પીણીનો વેપાર કરતા અને મહિને લાખો રૂપિયાની આવક ધરાવતા વેપારીઓ પર હવે ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ (GST) વિભાગે સકંજો કસ્યો છે. મોટાભાગના વેપારીઓ ₹૪૦ લાખથી વધુનું ટર્નઓવર હોવા છતાં GST નંબર લેતા નથી અને કરચોરી કરતા હોવાથી, રાજ્ય GST વિભાગે તેમને કાયદાના દાયરામાં લાવવા માટે કવાયત હાથ ધરી છે.
સુરતમાં દરોડા, ₹૫૦ લાખની GST ચોરી પકડાઈ
GST વિભાગ દ્વારા તાજેતરમાં સુરત સહિતના શહેરોમાં ખાણી-પીણીના વેપારીઓને ત્યાં તપાસ શરૂ કરવામાં આવી હતી. આ તપાસ દરમિયાન, માત્ર સુરતમાંથી જ ₹૫૦ લાખની GST ચોરી પકડી પાડવામાં આવી હતી. આનાથી સ્પષ્ટ થાય છે કે ફાસ્ટ ફૂડ અને સ્ટ્રીટ ફૂડના નામે વેપાર કરતા વેપારીઓમાં કરચોરીનું પ્રમાણ ઘણું વધારે છે.
‘સામી ચાલીને GST લો’ અભિયાન
સ્ટેટ GST વિભાગે થોડા દિવસો પહેલા જે દરોડા પાડ્યા હતા, તેનો મુખ્ય હેતુ આગામી દિવસોમાં મોટાપાયે કાર્યવાહી પહેલાં વેપારીઓને ચેતવવાનો હતો.
- ચેતવણી: વિભાગનો ઇરાદો એવો છે કે અન્ય ખાણી-પીણીના વેપારીઓ પર તવાઈ આવે તે પહેલાં તેઓ સ્વૈચ્છિક રીતે (સામી ચાલીને) GST નંબર લઈને નિયમ પ્રમાણે કર ભરવા માટે આગળ આવે.
- કરચોરીનું કારણ: મોટાભાગના ખાણી-પીણીના વેપારીઓ મસમોટી કમાણી કરતા હોવા છતાં GST નંબર લેતા નથી, જેના કારણે સરકારને GST ની આવક ગુમાવવી પડે છે.
૯૦ ટકા ફાસ્ટ ફૂડ વેપારીઓએ GST લીધો નથી!
હોટલ અને રેસ્ટોરન્ટ સંચાલકો સામાન્ય રીતે GST નંબર લઈને કમ્પોઝિશન સ્કીમનો લાભ લે છે, પરંતુ આશ્ચર્યજનક રીતે ફાસ્ટ ફૂડના નામે વેપાર કરતા ૯૦ ટકા ખાણી-પીણીના વેપારીઓએ હજુ સુધી GST નંબર લીધો નથી.
- રોજની મોટી કમાણી: આ પૈકી અનેક વેપારીઓની તો રોજની કમાણી ઓછામાં ઓછી ₹૫,૦૦૦ હોય છે. તહેવારો અને રજાના દિવસોમાં આ કમાણી ₹૧૦,૦૦૦ અને તેનાથી પણ વધુ થઈ જતી હોય છે.
- નિયમ: GST કાયદા મુજબ, જે વેપારીઓનું વાર્ષિક ટર્નઓવર ₹૪૦ લાખથી વધુ હોય, તેમણે GST રજીસ્ટ્રેશન કરાવવું ફરજિયાત છે. મોટાભાગના ફાસ્ટ ફૂડ વેપારીઓ આ મર્યાદા વટાવી ચૂક્યા હોવા છતાં કરચોરી કરે છે.
સરકારને ૫% લેખે સીધી આવકનો લાભ
ખાણી-પીણીના વેપારીઓ કમ્પોઝિશન સ્કીમનો લાભ લે તો સરકારને સીધો ફાયદો થઈ શકે છે. આ સ્કીમ હેઠળ, વેપારીઓ પોતાના ટર્નઓવરના ૫ ટકા લેખે GST ભરી દે છે અને ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટ (ITC) પરત લેતા નથી.
- લાભની મર્યાદા: આ સ્કીમનો લાભ તે વેપારીઓ જ લઈ શકે છે જેમનું ટર્નઓવર વધુમાં વધુ ₹૧.૫૦ કરોડ હોય છે. ખાણી-પીણીનો વેપાર કરનારા મોટાભાગના વેપારીઓ આ મર્યાદામાં આવી જાય છે.
- આવકમાં વધારો: જો આ તમામ વેપારીઓને GSTના દાયરામાં લાવવામાં આવે, તો સરકારની GST આવકમાં ખાસ્સો એવો વધારો થઈ શકે છે અને મોટા શહેરોમાંથી ગુમાવવી પડતી લાખો રૂપિયાની આવક પ્રાપ્ત થઈ શકે છે.
GST વિભાગે સ્પષ્ટ સંકેત આપ્યો છે કે આગામી દિવસોમાં જે વેપારીઓએ કમાણી છતાં GST નંબર નહીં લીધો હોય, તેમની સામે કડક કાયદેસરની કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.
