Air India Crash: વિમાન ટેકઓફ પછી કેમ પડ્યું? ‘ફ્યુઅલ કંટ્રોલ સ્વીચ’ પર શંકાની સોય
ફ્યુઅલ કંટ્રોલ સ્વીચના ખોટા હેન્ડલિંગથી સર્જાયો વિમાન ક્રેશ
Air India Crash: તા. 12 જૂન, 2025, એ રોજ ભારતના ઉડ્ડયન ઇતિહાસમાં એક ભયાનક અકસ્માત થયો હતો. અમદાવાદથી લંડન જતાં એર ઇન્ડિયાના ડ્રીમલાઇનર વિમાને ટેકઓફ બાદ ફક્ત 32 સેકન્ડમાં ક્રેશ થઇ ગયું હતું. કુલ 260 લોકોના મોત થયા હતા, જેમાંથી 241 મુસાફરો હતા. હવે પ્રારંભિક તપાસ અહેવાલ બહાર આવ્યો છે, જેમાં ફ્યુઅલ કંટ્રોલ સ્વીચના ખોટા હેન્ડલિંગને મુખ્ય કારણ તરીકે ચિહ્નિત કરવામાં આવ્યો છે.
શું છે ‘ફ્યુઅલ કંટ્રોલ સ્વીચ’?
વિમાનના એન્જિનમાં બળતણ સપ્લાયને નિયંત્રિત કરવા માટે ફ્યુઅલ કંટ્રોલ સ્વીચનો ઉપયોગ થાય છે. આ સ્વીચના બે મોડ હોય છે:
- RUN – બળતણ સપ્લાય ચાલુ
- CUTOFF – બળતણ સપ્લાય બંધ
ટેકઓફ અથવા ફ્લાઈટ દરમિયાન જો આ સ્વીચ ખોટી રીતે RUN થી CUTOFF પર ખસેડવામાં આવે, તો એન્જિન તાત્કાલિક બંધ થઈ જાય છે, જેનાથી વિમાન અસ્થિર થઈ શકે છે.
શું ખામી માનવ ભૂલ હતી?
વિમાનના બ્લેક બોક્સ અને વોઇસ રેકોર્ડરમાંથી મળેલા ડેટા અનુસાર, ટેકઓફ પછી જ કોકપીટમાં કોઈ અચાનક ઘટના ઘટી હતી, જેના પગલે ઇંધણ સપ્લાય બંધ થયો હતો. તપાસમાં બહાર આવ્યું છે કે સ્વીચ ખસેડવો એટલો સરળ નથી – તેને બદલી માટે મેટલ લોક ખોલવો પડે છે, એટલે તપાસમાં માનવ ભૂલ અને તકનિકી ખામી બંને પર વિચારણા ચાલી રહી છે.
વિશ્વવિખ્યાત ઉડ્ડયન નિષ્ણાત જોન કોક્સના જણાવ્યા મુજબ:
“આ સ્વીચ ઓચિંતું બદલાઈ નહીં શકે, તે સાવચેતી અને ઈરાદાપૂર્વક જ ખસેડવો પડે.”
દુર્ઘટનાની ઘટનાઓ ક્રમવાર:
- વિમાન 650 ફૂટની ઊંચાઈએ પહોંચ્યું
- તાત્કાલિક શક્તિમાં ઘટાડો અને જમીન તરફ ઝડપી ઘસારો
- ખેતરમાં વિમાનનો જોરદાર અથડાયો અને આગ ફાટી નીકળી
- કુલ 260 લોકોએ જીવ ગુમાવ્યો, જેમાંથી 241 મુસાફરો હતા
- ધરતી પર રહેલા કેટલાક લોકો પણ મૃત્યુ પામ્યા
વળતર અને સરકારનો પ્રતિભાવ
ટાટા સન્સે જાહેર કર્યું કે દરેક મૃતકના પરિવારને ₹1 કરોડનું વળતર આપવામાં આવશે. હાલ સુધીમાં લગભગ 2/3 પરિવારોને વળતર ચૂકવાયું છે, પરંતુ કેટલીક ફરિયાદો મુજબ, પ્રક્રિયામાં વિલંબ અને દસ્તાવેજી અવરોધો આવી રહ્યા છે.
તપાસ હજુ ચાલુ છે
એરક્રાફ્ટ એક્સિડન્ટ ઇન્વેસ્ટિગેશન બ્યુરો (AAIB) દુર્ઘટનાની ઊંડાણપૂર્વક તપાસ કરી રહ્યું છે. પાઇલટોની કોકપીટમાં થયેલી સંભવિત વાતચીત, ટેકનિકલ ફેલ્યોર અને એન્જિનના કામગીરીના રેકોર્ડ પર વિશ્લેષણ ચાલુ છે. હજુ સુધી કોઈ એકમાત્ર કારણ સ્પષ્ટ થયું નથી, પણ ફ્યુઅલ કંટ્રોલ સ્વીચના ભૂલભર્યા હેન્ડલિંગને આ દુર્ઘટનાનો મુખ્ય તબક્કો માનવામાં આવી રહ્યો છે.
