Bhuj Airbase 1971 War Story: ૧૯૭૧ની મહાન યુદ્ધગાથા: ભુજ એરબેઝ અને મહિલાઓની અવિસ્મરણીય બહાદુરી
Bhuj Airbase 1971 War Story: ગુજરાતના કચ્છ જિલ્લામાં વસેલું ભુજ એરબેઝ માત્ર તાજેતરના રણપ્રસંગોમાં નહીં, પરંતુ ૧૯૭૧ના યુદ્ધમાં પણ ભારતના રક્ષણનો મજબૂત કિલ્લો સાબિત થયું હતું. કરાચીથી માત્ર થોડા અંતરે આવેલું આ એરબેઝ આપણા દેશ માટે વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્વપૂર્ણ છે. ભારતના આ એરબેઝને નષ્ટ કરવાના ઉદ્દેશથી પાકિસ્તાને સતત હુમલાઓ કર્યા હતા. પરંતુ, જે ન થવાનું હતું એ થઈ ગયું—ભુજના માધાપર ગામની મહિલાઓએ એ દિવસોમાં જે શૌર્ય બતાવ્યું, તે ઇતિહાસ બની ગયું.
વિશાળ નુકસાન વચ્ચે મહિલાઓએ ઉઠાવ્યો દેશરક્ષણનો મોરચો
૧૯૭૧ના ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ દરમિયાન ભુજ એરબેઝ પર પાકિસ્તાને અનેક વખત હુમલા કર્યા. કુલ ૧૪ દિવસમાં પાયલોટ્સે ૩૫ જેટલા હવાઈ હુમલા કર્યા અને ૯૨ બોમ્બ તથા ૨૨ રોકેટ ભુજ એરફિલ્ડ પર ફેંક્યા. આ હુમલાઓમાં રનવેને ગંભીર નુકસાન થયું હતું. એ સંજોગોમાં ભારતીય વાયુસેનાની કાર્યવાહી અટકી પડી હતી અને તરત જ રનવેનું પુનર્નિર્માણ કરવું જરૂરી બન્યું.
એ સમયે ભુજ એરબેઝના કમાન્ડર વિજય કર્ણિકે બીએસએફની મદદ લેવાનો પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ પૂરતા જવાનો ઉપલબ્ધ નહોતા. સ્થિતિ અત્યંત મુશ્કેલ બની હતી, ત્યારે કર્ણિકે માધાપર ગામના લોકોનો સહારો લીધો. ગામની મહિલાઓએ ઊંડા દ્રઢનિષ્ઠા અને દેશભક્તિ સાથે આગળ આવી. આરંભે ૫૦ મહિલાઓ હતી, પણ ઝડપથી આ સંખ્યા વધીને ૨૦૦ થઈ ગઈ.
રાતદિવસના પરાક્રમથી તૈયાર થયો રનવે
આ ૨૦૦ બહેનોએ ૭૨ કલાકમાં જે રનવે તૈયાર કર્યું, તે ભારતના રક્ષા ઇતિહાસમાં અનોખું પાનું લખી ગયું. મહિલાઓએ પોતાની જાતને વાયુ હુમલાઓથી બચાવવા માટે ઝાડીઓમાં છુપાવવાનું શીખી લીધું હતું. તેઓ ઓલીવ ગ્રીન સાડીઓ પહેરીને બોમ્બિંગથી બચતા હતા. સાથે જ, રનવે પર પાટા છુપાવવા માટે ગાયના છાણનો પણ ઉપયોગ કર્યો હતો. વારંવાર હુમલાઓ વચ્ચે ભૂખ્યા તરસ્યા રહીને પણ તેમણે રનવે તૈયાર કર્યો.
વિજય કર્ણિકના જણાવ્યા મુજબ, આ મહિલાઓએ પોતાના બાળકોને પડોશીને સોપી દીધા અને દેશ માટે પોતાનું યોગદાન આપ્યું. એ બહાદુરીના બદલામાં આ બહેનો ભારતની પ્રથમ મહિલા વિમાન નિર્માતા તરીકે ઓળખાય છે.
કાર્યના પછી ઇન્દિરા ગાંધી સાથે મુલાકાત
રનવેનું કાર્ય પૂરું થયા પછી આ બહાદુર મહિલાઓને દેશના પ્રધાનમંત્રી ઇન્દિરા ગાંધી પણ મળવા બોલાવી હતી. તેમની વીરતા માટે સમસ્ત રાષ્ટ્રના સ્તરે તેમની પ્રશંસા થઈ. ભુજ એરબેઝથી કરાચી જવા માટે ભારત સજ્જ હોય તેવો સંદેશા પણ જતો રહ્યો. વિજય કર્ણિકે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું હતું કે જો આજે પણ પાકિસ્તાન તરફથી ખતરો સર્જાય, તો તે ભુજથી આગળ ૩૦-૪૦ કિ.મી. સુધી પણ ન આવી શકે.
ભુજ – ભારતનું ગૌરવ અને ફિલ્મી રૂપાંતરણ
આ યુદ્ધગાથા પર આધારિત ફિલ્મ ‘ભુજ: ધ પ્રાઇડ ઓફ ઇન્ડિયા’ વર્ષ 2021માં રિલીઝ થઈ હતી. જેમાં અજય દેવગણે વિજય કર્ણિકની ભૂમિકા ભજવી હતી. ફિલ્મમાં ૧૯૭૧ના યુદ્ધ દરમિયાન થયેલી હકીકતો અને ભારતીય મહિલાઓનું શૌર્ય ચિતરાયું છે. આજના દિવસે પણ જ્યારે રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા પર પ્રશ્ન ઊભો થાય છે, ત્યારે ભુજના મહિલા શૌર્યની આ વાર્તા દેશના નાગરિકોને ગૌરવ અનુભવા માટે મજબૂર કરે છે.
ભુજનું આ યોગદાન માત્ર એક યુદ્ધગાથા નથી, તે ભારતના શક્તિરૂપ સ્ત્રી સામર્થ્યની પ્રતિમૂર્તિ છે. રાતોરાત રનવે તૈયાર કરનાર મહિલાઓનું બહાદુરીભર્યું યોગદાન આપણે કદી ભૂલી શકીશું નહીં.
